Một triển lãm ý nghĩa
Nhân dịp kỷ niệm 75 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2.9.1945 - 2.9.2020), ngày 25.8, Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước phối hợp với Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam tổ chức khai mạc triển lãm “Phác thảo mẫu Quốc huy Việt Nam - Họa sĩ Bùi Trang Chước”.
Triển lãm giới thiệu gần 200 tài liệu lưu trữ về sự ra đời của Quốc huy Việt Nam và bản gốc những phác thảo mẫu vẽ Quốc huy của Họa sĩ Bùi Trang Chước do gia đình cố họa sĩ gửi bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III.
Tiến sĩ Nguyễn Anh Minh - Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam - cho biết, Quốc huy Việt Nam - một sản phẩm sáng tạo của hội họa, là biểu tượng cô đọng, đầy đủ và súc tích về đất nước và con người Việt Nam, hàm chứa khát vọng tha thiết về sự phát triển đất nước của một dân tộc yêu chuộng hòa bình và khẳng định chủ quyền thiêng liêng của Quốc gia độc lập.
Việc xây dựng mẫu Quốc huy Việt Nam được thực hiện theo chủ trương của Bác Hồ và Đảng, Nhà nước ta. Mẫu Quốc huy Việt Nam là một cống hiến chung của giới Mỹ thuật cách mạng Việt Nam, trong đó phải kể đến công lao của họa sĩ Bùi Trang Chước.
Họa sĩ Bùi Trang Chước là một trong những họa sĩ tài năng của nền hội họa Việt Nam. Ông tốt nghiệp loại xuất sắc Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương. Sau Cách mạng tháng Tám 1945, họa sĩ Bùi Trang Chước tham gia kháng chiến và giảng dạy ở Trường Mỹ thuật Hà Nội. Do có biệt tài về đồ họa, ông được tham gia vẽ giấy bạc ở Nhà in Ngân hàng và sáng tác mẫu Bằng khen, Huân, Huy chương cho Chính phủ.
Vào những năm 1950, một số quốc gia trên thế giới chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Để mở rộng quan hệ với các nước, khẳng định chủ quyền dân tộc thông qua hoạt động ngoại giao, Bộ Ngoại giao đã có Công văn gửi Ban thường vụ Quốc hội về việc làm Quốc huy.
Cuộc thi sáng tác mẫu Quốc huy đã được phát động năm 1951, thu hút đông đảo họa sĩ trên cả nước tham gia. Bằng tài năng sáng tạo và sự lao động nghiêm túc, họa sĩ Bùi Trang Chước đã có một hành trình sáng tạo đầy ấn tượng với 112 bản vẽ nghiên cứu, phác thảo và bản vẽ chi tiết. Trong đó, 15 bản phác thảo mẫu Quốc huy Việt Nam được Ban Mỹ thuật chọn gửi Bộ Tuyên truyền để trình Thủ tướng Chính phủ.
Ngày thu cách mạng tưởng nhớ một tài năng
Theo ông Đặng Thanh Tùng - Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, Trung tâm Lưu trữ quốc gia III - đã vinh dự tiếp nhận toàn bộ các tài liệu là bản thảo, bản gốc các thành quả sáng tạo cũng như toàn bộ tài liệu cá nhân của Họa sĩ Bùi Trang Chước vào bảo quản an toàn tại Lưu trữ quốc gia.
Khối tài liệu này có giá trị đặc biệt, góp phần vào sự đa dạng của thành phần và loại hình tài liệu lưu trữ, là nguồn thông tin lưu trữ độc đáo, chân thực, có giá trị to lớn về lịch sử, văn hóa, ngoại giao và góp phần làm phong phú và toàn vẹn của Phông Lưu trữ quốc gia Việt Nam.
Trao đổi với Lao Động, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam Lương Xuân Đoàn bày tỏ: “Thật cảm động trong sự tưởng nhớ, kính trọng cố hoạ sĩ Bùi Trang Chước khi gặp lại những phác thảo đầu tiên của mẫu Quốc huy Việt Nam được ông sáng tác. Đây là những minh chứng đẹp đẽ của những cống hiến thầm lặng của ông cho đất nước và dân tộc”.
Tham quan triển lãm, nhiều dòng cảm xúc tưởng nhớ, tri ân hoạ sĩ Bùi Trang Chước - một người hoạ sĩ tài năng được lưu lại trong sổ cảm tưởng. “Hoạ sĩ Bùi Trang Chước đã đi xa - Nhưng những cống hiến, những giá trị nghệ thuật qua quá trình lao động của ông chắc chắn sẽ còn mãi. Ngày Thu cách mạng càng thêm tưởng nhớ một tài năng” - một dòng lưu bút trong sổ ghi cảm tưởng của khách tham quan triển lãm.
Theo tác giả Kiều Mai Sơn - người cùng biên soạn cuốn sách “Hoạ sĩ Bùi Trang Chước - Tác giả vẽ mẫu Quốc huy Việt Nam”, qua các tài liệu nghiên cứu có thể thấy, hoạ sĩ Bùi Trang Chước là một tài năng của nền hội họa Việt Nam. Cả cuộc đời nghệ thuật của ông đã sáng tác rất nhiều tác phẩm có giá trị nghệ thuật cao, mang giá trị sử dụng lớn, trong đó tiêu biểu là mẫu Quốc huy nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nay là Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Ông được giới hội họa ghi nhận là một trong những họa sĩ thế hệ đầu tiên của Việt Nam và Đông Dương. Bùi Trang Chước là hoạ sĩ đầu tiên của Đông Dương vẽ tem thư, tiền giấy; là người họa sĩ kỳ tài trong nghệ thuật đồ họa.
