Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà vừa có báo cáo số 134/BC-BTNMT gửi Quốc hội về dự kiến một số nội dung tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu tại phiên thảo luận tổ về dự án Luật Đất đai (sửa đổi).
Theo ông Trần Hồng Hà, dự thảo luật quy định quy hoạch sử dụng đất quốc gia là quy hoạch tổng thể, vĩ mô. Do vậy, chỉ xác định một số chỉ tiêu sử dụng đất có tính chất tổng hợp, quan trọng để đáp ứng yêu cầu thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh... phù hợp với từng vùng, từng địa phương.
Về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, có ý kiến đề nghị giảm đến mức tối đa trong việc thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.
Tuy nhiên, cũng có ý kiến đề nghị Nhà nước thu hồi đất trong mọi trường hợp để đảm bảo vai trò đại diện chủ sở hữu của Nhà nước. Đồng thời, tránh trường hợp trong một khu vực diễn ra tình trạng chênh lệch lớn giữa mức giá bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất so với giá nhà đầu tư tự thỏa thuận nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất gây sự so bì, phát sinh khiếu kiện như thời gian qua.
Về nội dung này, theo Bộ trưởng, Nghị quyết 18 xác định thực hiện việc giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất, do đó cần phải thu hồi đất để có quỹ đất phục vụ cho mục tiêu trên.
Tuy nhiên, Nghị quyết 18 cũng yêu cầu tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để làm các dự án đô thị, nhà ở thương mại.
Đây là nội dung quan trọng, còn nhiều ý kiến khác nhau, quyết định đến phương thức tiếp cận, chuyển dịch đất đai, ảnh hưởng đến việc thống nhất quản lý nhà nước về đất đai, đến quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất, dễ phát sinh khiếu kiện.
Theo ông Trần Hồng Hà, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu, đồng thời đề nghị Quốc hội tập trung thảo luận quyết định vấn đề này trong quá trình hoàn thiện dự thảo luật.
Về ý kiến đề nghị làm rõ tiêu chí, điều kiện, nội hàm thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, ông Trần Hồng Hà nói dự thảo luật đã có thể chế định hướng đổi mới chính sách đất đai theo Nghị quyết 18.
Trong đó, quy định về điều kiện, tiêu chí thu hồi đất cho mục đích phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng đến từng loại dự án. Cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu, bổ sung hoàn thiện dự thảo luật.
Có ý kiến đề nghị quy định cụ thể, chặt chẽ hơn về điều kiện, trình tự, thủ tục thu hồi đất đối với dự án đô thị, dự án nhà ở thương mại sử dụng các loại đất không phải là đất ở.
Tuy nhiên có ý kiến cho rằng thực hiện dự án đô thị, dự án nhà ở thương mại là hoạt động kinh tế đơn thuần, không phục vụ lợi ích công cộng mà chủ yếu phục vụ lợi ích của nhà đầu tư, doanh nghiệp bất động sản nên quy định cho chủ đầu tư thỏa thuận với người sử dụng đất để đảm bảo công bằng với lĩnh vực khác.
Về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho rằng Nghị quyết 18 xác định thực hiện việc giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất.
Tại dự thảo đã quy định dự án đô thị, nhà ở thương mại thuộc trường hợp phải đấu giá đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất, vì vậy trong trường hợp này, Nhà nước phải thu hồi đất để thực hiện.
Việc đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất ngoài việc tạo sự công bằng, minh bạch trong tiếp cận đất đai còn tạo ra nguồn thu lớn vào ngân sách nhà nước để phục vụ lợi ích quốc gia, công cộng.
Đối với ý kiến quy định cho chủ đầu tư thỏa thuận với người sử dụng đất để thực hiện dự án đô thị, nhà ở thương mại, ông Trần Hồng Hà cho hay đã được quy định trong dự thảo luật.
Tuy nhiên, nội dung này còn có nhiều ý kiến khác nhau, vì khi thực hiện đồng thời hai cơ chế sẽ có sự so bì về mức giá bồi thường gây phát sinh khiếu kiện.
