Đây là chuyến công du châu Á đầu tiên của Thủ tướng Petr Fiala kể từ khi nhậm chức cuối năm 2021 và là chuyến thăm đầu tiên của người đứng đầu Chính phủ Czech đến Việt Nam trong 15 năm qua.
Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam và Czech thời gian qua phát triển tốt đẹp.
Hai nước đã thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 2.2.1950. Kể từ đó tới nay, Czech luôn thực hiện chính sách phát triển quan hệ hợp tác với Việt Nam trên mọi lĩnh vực.
Hai bên duy trì tiếp xúc thường xuyên ở các cấp, theo hình thức cả trực tiếp và trực tuyến.
Gần đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã gặp Thủ tướng Czech Petr Fiala bên lề Hội nghị cấp cao ASEAN - EU (tháng 12.2022); trước đó tháng 8.2021, Thủ tướng hai nước đã điện đàm.
Thương mại giữa hai nước những năm gần đây có tăng trưởng nhưng còn khiêm tốn so với tiềm năng. Kim ngạch thương mại hai chiều năm 2022 đạt 848 triệu USD (tăng 15% so với năm 2021).
Việt Nam xuất khẩu sang Czech các mặt hàng như cà phê, hạt tiêu, hoa quả tươi - khô, lạc, chè, gạo, cao su, hải sản, giày dép, hàng dệt may, hàng thủ công mỹ nghệ, linh kiện vi tính…
Việt Nam nhập khẩu từ Czech hàng điện tử, máy móc, hóa chất, hàng may mặc, sợi dệt vải, hàng da, máy móc thiết bị, sữa và các sản phẩm từ sữa, dược phẩm, các sản phẩm cơ khí, chất dẻo, sản phẩm thuỷ tinh…
Czech coi Việt Nam là một trong những đối tác ưu tiên về hợp tác kinh tế ngoài EU. Năm 1998, Uỷ ban liên Chính phủ về hợp tác kinh tế - thương mại giữa hai nước được thành lập.
Sau khi Czech gia nhập EU, hai bên đã thành lập mới Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác kinh tế dựa trên Hiệp định Hợp tác kinh tế ký năm 2006.
Đến nay, hai nước đã ký kết 14 hiệp định hợp tác trên tất cả các lĩnh vực, như Hiệp định liên Chính phủ về sự làm việc tương hỗ của công dân hai nước; Hiệp định về thương mại; Hiệp định về thanh toán và trả nợ song phương; Hiệp định về khuyến khích và bảo hộ đầu tư... Czech là một trong những quốc gia thành viên EU đầu tiên phê chuẩn Hiệp định EVFTA và EVIPA.
Năm 2022, hai bên đã họp khóa 7 Ủy ban liên chính phủ tại Prague, Czech. Tại khóa họp này, Czech đã nêu mong muốn được trở thành Đối tác toàn diện hoặc Đối tác chiến lược của Việt Nam trong lĩnh vực kinh tế (được ghi vào biên bản khóa họp).
Về đầu tư, Czech có 41 dự án FDI tại Việt Nam với tổng số vốn 92 triệu USD, tập trung chủ yếu trong ngành chế biến, chế tạo, khai khoáng. Các lĩnh vực hợp tác đầu tư có thế mạnh của Czech là năng lượng, đầu máy - toa xe lửa, xe buýt, tàu điện, máy nông nghiệp, thiết bị tưới tiêu.
Về hợp tác phát triển, Czech là nước Đông Âu đầu tiên cấp ODA cho Việt Nam, tổng cộng khoảng 20 triệu USD.
Năm 1994, Czech cấp 14 triệu USD hỗ trợ đào tạo và việc làm cho lao động Việt Nam ở Czech về nước; năm 1995 và 2008 cấp 2,8 triệu USD để xây dựng và hiện đại hóa Trung tâm chỉnh hình cho trẻ em tàn tật Bắc Thái (hoạt động từ 5.1999); trợ giúp hiện đại hoá Bệnh viện Việt - Tiệp tại Hải Phòng (1,4 triệu USD), Trung tâm đào tạo kỹ thuật giày da ở Hải Phòng (700.000 USD).
Năm 2003, Chính phủ Czech viện trợ không hoàn lại cho Việt Nam 700.000 USD để thực hiện dự án chế biến phân vi sinh tại Hải Dương. Ngoài ra, Czech hỗ trợ 0,5 triệu USD khắc phục hậu quả chất độc màu da cam/dioxin ở Việt Nam…
Từ năm 2013, Czech không xếp Việt Nam vào danh sách các nước nhận viện trợ phát triển ODA do sự tiến bộ phát triển kinh tế của Việt Nam.
Với mối quan hệ hợp tác có bề dày truyền thống, sâu rộng trên tất cả các lĩnh vực, chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Cộng hòa Czech Petr Fiala thể hiện sự coi trọng và mong muốn tăng cường quan hệ song phương của lãnh đạo hai nước.
