Báo cáo tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, theo các cơ quan nghiên cứu khoa học và khí tượng thủy văn trong nước và thế giới, năm 2020 được dự báo tiếp tục là năm ít nước, dòng chảy về ĐBSCL nhỏ, nguy cơ tiếp tục xảy ra hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn mùa khô 2020 – 2021.
Trường hợp cực đoan, mưa trái mùa ít, cộng với việc khai thác nước trên thượng nguồn gia tăng, tình trang hạn, mặn mùa khô 2020 -2021 ở ĐBSCL có khả năng tương đương mùa khô 2019 - 2020 hoặc gay gắt hơn. Tình hình hạn hán, xâm nhập mặn mùa khô 2020 – 2021 sẽ ảnh hưởng rất lớn đến đời sống, sản xuất nông nghiệp, thủy sản và diện tích cây ăn trái ở ĐBSCL.
Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường cho biết, nguồn nước mùa khô năm 2019 – 2020 về vùng ĐBSCL thấp hơn nhiều so với những năm gần đây do nguồn nước thượng nguồn sông Mê Kông bị thiếu hụt. Trong khi đó, mực nước thủy triều luôn ở mức cao hơn trung bình nhiều năm. Sự cộng hưởng của 2 yếu tố trên đã là nguyên nhân làm xâm nhập mặn xuất hiện sớm vào các nhánh sông Cửu Long và duy trì ở mức rất cao.
Đây là mùa khô bị xâm nhập mặn nghiêm trọng nhất trong lịch sử ghi nhận được ở vùng ĐBSCL. Nhờ dự báo chính xác, sự chỉ đạo quyết liệt của Trung ương, sự phối hợp hiệu quả giữa Trung ương và địa phương, mức độ thiệt hại của hạn mặn mùa khô năm 2019 – 2020 đến sản xuất nông nghiệp và dân sinh vùng ĐBSCL thấp hơn nhiều (chỉ bằng 7 – 8%) so với mùa khô 2015 - 2016.
Bộ NNPTNT dự kiến 2 kịch bản về hạn hán, xâm nhập mặn tại ĐBSCL mùa khô 2020 – 2021. Theo kịch bản 1 (hạn mặn thấp), mức độ hạn mặn tương đương mùa khô 2015 -2016. Còn theo kịch bản 2 (hạn mặn cao), tình hình tương đương mùa khô 2019 – 2020. Từ đó, công tác chỉ đạo, điều hành thực hiện các giải pháp phòng, chống hạn mặn mùa khô 2020 - 2021 tại ĐBSCL cần chủ động cho phù hợp.
Để chủ động ứng phó với hạn mặn mùa khô năm 2020 – 2021, ngày 11.9 Thủ tướng Chính phủ đã có Chỉ thị về chủ động triển khai các biện pháp ứng phó nguy cơ hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn mùa khô 2020 – 2021 ở ĐBSCL.
Phát biểu tại hội nghị, lãnh đạo các địa phương vùng ĐBSCL đã nêu thực trạng, kiến nghị giải pháp, công tác phối hợp để ứng phó với hạn mặn. Cũng như thảo luận việc thực hiện các biện pháp theo Chỉ thị của Thủ tương, như: Chủ động nạo vét kênh, rạch, đào ao, giếng, đắp đập tạm để trữ nước ngọt và ngăn mặn…; đẩy nhanh thi công các công trình thủy lợi, cấp nước sinh hoạt, kiểm soát hạn, mặn…; rà soát vùng cây ăn trái có nguy cơ bị ảnh hưởng; tính toán, cân đối nguồn nước tưới; tập trung nguồn vốn cho các công trình cấp nước nông thôn; vận động nguồn vốn xã hội đầu tư các công trình, nghiên cứu các mô hình, giải pháp kỹ thuật sản xuất, chế biến, sử dụng tiết kiệm nước, hỗ trợ các thiết bị chứa nước, lọc nước cho người dân…
Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: Tình hình hán hán, xâm nhập mặn mùa khô 2019 – 2020 tuy rất nghiêm trọng so với mùa khô 2015 – 2016, nhưng thiệt hại lại thấp hơn nhiều, chỉ bằng 7 – 8%. Điều đó cho thấy, nếu chủ động ứng phó, chính quyền và nhân dân cùng vào cuộc, có sự phối hợp nhịp nhàng trên dưới, ĐBSCL hoàn toàn có thể ứng phó tốt với nguy cơ hạn mặn. Cần chủ động quy hoạch, bố trí cây trồng, vật nuôi thích ứng với điều kiện hạn, mặn, không để xảy ra thiệt hại lớn. Đồng thời tận dụng nguồn nước mặn để tạo thêm sinh kế cho người dân, giúp người dân ĐBSCL có thể sống đàng hoàng với hạn, mặn như họ đã từng chung sống thành công với lũ.
Thủ tướng khẳng định, ĐBSCL vẫn tiến bước trong tình hình hạn mặn. Thủ tướng yêu cầu, các địa phương không để hộ dân nào thiếu nước sinh hoạt trong mùa khô 2020 – 2021.
Buổi sáng cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng Đoàn công tác đã đi khảo sát ảnh hưởng của hạn, mặn và phục hồi cây ăn trái ở huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang. Trong đợt hạn mặn vừa qua, huyện Cai Lậy bị thiệt hại trên 3.500ha sầu riêng. Chính quyền địa phương đã kịp thời hỗ trợ người dân phục hồi diện tích sầu riêng bị thiệt hại, đồng thời giúp chuyển giao khoa học kỹ thuật, đầu tư chế biến, phòng ngừa hạn mặn…
Thủ tướng Chính phủ đã thăm hỏi, chia sẻ với khó khăn, thiệt hại mà người trồng sầu riêng ở Tiền Giang phải gánh chịu; đồng thời khen ngợi người dân đã vượt qua khó khăn, phục hồi vườn cây ăn trái. Thủ tướng cũng nhắc nhở người dân và chính quyền địa phương cần chủ động ứng phó với hạn mặn, không để xảy ra thiệt hại lớn, giúp người dân ổn định sản xuất.
