Đào tạo nhân lực là 1 trong 3 khâu đột phá chiến lược
Sáng 12.6, Thủ tướng Phạm Minh Chính có cuộc gặp gỡ, đối thoại với công nhân trong chương trình có chủ đề “Công nhân Việt Nam với khát vọng phát triển đất nước” tại Bắc Giang.
Tại buổi đối thoại, công nhân Bùi Văn Trường, sinh năm 1983, Công ty TNHH Luxshare-ICT, tỉnh Bắc Giang có ý kiến: Chúng tôi đều mong muốn có tay nghề vững để có thể có thu nhập cao và đời sống ổn định, đóng góp được nhiều cho doanh nghiệp và đất nước. Nhưng hiện nay, việc học nghề, nâng cao kỹ năng nghề nghiệp của nhiều công nhân rất khó khăn, vì điều kiện thời gian, kinh phí, quãng đường từ nơi làm việc đến chỗ học.
Đề nghị Chính phủ có các chính sách khuyến khích, tạo điều kiện để công nhân lao động tham gia học tập nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp thích ứng với bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Bộ LĐTBXH Đào Ngọc Dung cho biết, sức ép về công ăn việc làm, đào tạo nghề và đào tạo lại cho công nhân, người lao động đang tạo ra áp lực lớn.
Năm 2026, theo dự báo của Tổ chức Lao động thế giới sẽ có khoảng 40% người lao động sẽ không còn kỹ năng phù hợp với công việc hiện tại nữa vì sẽ thay thế bằng công nghệ mới; 30% người lao động buộc phải chuyển nghề. Như vậy, ngay từ bây giờ phải chuẩn bị trước cho 5-10 năm tới theo tinh thần của Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.
Theo Bộ trưởng, hiện nay, tỉ lệ lao động được đào tạo đạt 70%, nhưng chỉ có 24,5% có chứng chỉ nghề nghiệp. So sánh trong khu vực ASEAN, chúng ta là một trong những quốc gia có tỷ lệ đào tạo nghề nghiệp thấp. Vì vậy, chúng ta đã xác định đào tạo nhân lực là 1 trong 3 khâu đột phá chiến lược của quốc gia để phát triển nhanh. Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chiến lược phát triển giáo dục nghề nghiệp đến năm 2030 với những giải pháp quan trọng:
Trước hết, tiến hành đào tạo nhanh, phân luồng học sinh cấp 2,3, những học sinh không có nhu cầu và không có điều kiện để học lên cao nhanh và ngay thì sẽ cho các em rẽ ngang, vừa học nghề, vừa học văn hóa (9+). Theo phương án này như kinh nghiệm các nước với chương trình đào tạo giáo dục nghề nghiệp kỹ sư thực hành theo mô hình Kosen của Nhật Bản đã rất thành công.
Hiện nay 23 tỉnh, thành phố đang tiến hành mô hình này đều đạt kết quả tốt. Tuy nhiên mới có văn bản đề nghị các địa phương dừng lại. Ở đây, trên tinh thần các địa phương bám vào luật pháp, bám vào các quy định đặc biệt là luật giáo dục và luật giáo dục đại học để tiến hành.
Thứ hai, sẽ tiến hành đào tạo mới lực lượng lao động. Tới đây, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sẽ trình Chính phủ sửa đổi Luật Việc làm theo tinh thần xác định những ngành nghề nào, những lĩnh vực nào bắt buộc doanh nghiệp, người sử dụng lao động phải sử dụng lao động có chuyên môn.
Nếu không có chuyên môn thì phải phối hợp với Nhà nước, phối hợp với cá nhân để đào tạo trước khi vào làm việc. Có những lực lượng lao động phải quy định vào làm việc bao lâu phải đào tạo lại.
Thứ ba, sẽ đào tạo chất lượng cao. Nước ta sẽ dành 2 nguồn lực rất quan trọng. Thứ nhất là chương trình 2.000 tỉ để xây dựng 3 Trung tâm đào tạo thực hành quốc gia để chỉ đào tạo những ngành nghề, lĩnh vực mà các trường nghề và chưa làm được, những ngành nghề lĩnh vực có tính chất dẫn dắt như các nước phát triển.
Tiếp tục, thực hiện đào tạo theo chương trình 34 bộ giáo trình chúng ta nhập từ Đức, Australia, Malaysia để thí điểm ở 45 trường chất lượng cao để có được lực lượng lao động chất lượng cao. Như vậy, đào tạo mới, đào tạo lại, đào tạo đại trà, đào tạo chất lượng cao sẽ song hành trong chương trình 2025.
Nâng cao thu nhập, đời sống tinh thần vật chất cho người lao động
Phát biểu chỉ đạo nội dung này, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh vấn đề đào tạo nghề là đòi hỏi chính đáng của người lao động và công nhân.
Thứ nhất, chúng ta phải phát triển sản xuất kinh doanh, từ đó mới có công ăn việc làm, mới giải quyết được lao động. Phải nâng cao năng suất, chất lượng công ăn việc làm của mình lên, muốn như vậy phải có đào tạo nâng cao tay nghề là đòi hỏi khách quan phải làm.
Để làm được, ngoài sự nỗ lực của công nhân phải có quản lý nhà nước, phải tăng cường trách nhiệm của các cơ quan liên quan; phải dành nguồn lực cho vấn đề này mới có thể làm được. Khi có tay nghề cao sẽ có thu nhập cao, có thu nhập cao thì đời sống tinh thần vật chất của công nhân được cải thiện, từ đó mới có hạnh phúc và ấm no.
Chính phủ đã có chủ trương. Vừa qua trong chương trình đầu năm khi bố trí vốn đầu tư trung hạn, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã bàn bạc với các bộ, ngành liên quan dành 2.000 tỉ cho đào tạo nghề để nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho công nhân. Nếu còn có dư địa sẽ tiếp tục làm.
Như vậy, trách nhiệm của các chủ thể có liên quan như công nhân phải nỗ lực, quản lý nhà nước phải có chính sách, cơ chế, tổ chức thực hiện thật tốt; các địa phương phải vào cuộc; Tổng LĐLĐ cũng phải vào cuộc để giải quyết bài toán tổng thể này căn cơ, bài bản, từng bước chắc chắn và có hiệu quả.
