Theo Bộ Kế hoạch Đầu tư, trong giai đoạn 2021 - 2025, Trung ương đã chi hơn 9.740 tỉ đồng cho 12/13 địa phương thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long (thành phố Cần Thơ không bố trí ngân sách Trung ương), chiếm tỉ lệ 5% kế hoạch vốn đầu tư công nguồn ngân sách Trung ương để thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia trên cả nước; đến nay, các địa phương đã hoàn thành việc phân bổ, giao kế hoạch vốn ngân sách Trung ương giai đoạn 2021-2025 trên cơ sở bám sát các quy định và chỉ đạo của Trung ương.
Riêng trong năm 2023, ngân sách Trung ương phân bổ kinh phí thực hiện ba chương trình mục tiêu quốc gia (gồm mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; mục tiêu giảm nghèo bền vững và mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới) cho vùng trên 4.200 tỉ đồng.
Đến nay, các địa phương trong vùng đã phân bố trên 2.400 tỉ đồng vốn đầu tư phát triển, đạt 99,5%, còn 2 tỉnh chưa phân bổ. Theo báo cáo của các địa phương vùng Đồng bằng sông Cửu Long, phấn đấu đến cuối năm 2023, giải ngân đạt 100% kế hoạch.
Qua triển khai, một số địa phương đã có nhiều cách làm hay, sáng tạo phù hợp với tập tục văn hóa địa phương. Tuy nhiên, quá trình triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia cũng còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc như năng lực quản lý, tổ chức thực hiện...
Báo cáo tại hội nghị, các địa phương cho biết còn gặp một số khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện. Nổi bật là việc phân bổ vốn sự nghiệp cho một số tỉnh chưa phù hợp do địa phương không có đối tượng hoặc có đối tượng, nhưng địa bàn không theo quy định; nguồn vốn phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số chưa đáp ứng yêu cầu thực tế; một bộ phận hộ nghèo, hộ cận nghèo còn tư tưởng không muốn thoát nghèo để được hưởng các chế độ ưu đãi.
Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đánh giá cao sự nỗ lực, quyết tâm của các địa phương vùng Đồng bằng sông Cửu Long trong xây dựng nông thôn mới, nhất là việc lồng ghép các chương trình mục tiêu quốc gia để tạo ra những thành quả đáng phấn khởi.
Tinh thần chung là các địa phương không được cầu toàn vì đây là chương trình chung cho tất cả các địa phương, các địa phương không nên có tâm lý ỷ lại. Do đó, trong quá trình triển khai thực hiện các chương trình Mục tiêu quốc gia, có nơi còn nhiều khó khăn, bất cập mà nguyên nhân chủ yếu là địa phương chưa thật sự quyết tâm, làm tới nơi tới chốn.
Phó Thủ tướng Chính phủ đề nghị các địa phương vướng ở vấn đề nào thì gửi ngay cho bộ chủ quản vấn đề đó. Đồng thời, các bộ trong thời gian 7 ngày phải có văn bản trả lời cho các địa phương; các bộ liên quan xây dựng, ban hành sổ tay hướng dẫn thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia bằng bảng giấy và file mềm để làm cơ sở cho các địa phương triển khai thực hiện đảm bảo thống nhất, đồng bộ.
Phó Thủ tướng Chính phủ cũng khẳng định, quan điểm và tinh thần của Chính phủ là phân cấp cho các địa phương triển khai thực hiện các chương trình. Tuy nhiên, các bộ, ngành Trung ương sẽ phân công cán bộ phụ trách hỗ trợ các địa phương tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện.
