Hà Nội được thí điểm thu thêm phí, thu tăng phí
Chính phủ vừa có tờ trình về đề nghị xây dựng và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù đối với thành phố Hà Nội.
Theo Tờ trình của Chính phủ đề xuất TP.Hà Nội được thực hiện thí điểm: Thu phí chưa được quy định trong Danh mục phí, lệ phí; Tăng mức hoặc tỉ lệ thu phí không quá 1,5 lần đã được cấp có thẩm quyền quyết định đối với các loại phí (không kể các loại phí thuộc nguồn thu của ngân sách sách trung ương hưởng 100%) được quy định trong Danh mục phí ban hành kèm theo Luật Phí và lệ phí.
Tờ trình của Chính phủ cũng nêu rõ việc quy định thí điểm một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù như đã báo cáo ở trên sẽ tạo động lực cho thành phố tiếp tục phát triển nhanh, bền vững hơn; giúp thành phố có điều kiện sử dụng hiệu quả hơn nguồn lực đã có và huy động thêm nguồn lực để giải quyết các bức xúc về cơ sở hạ tầng, giải quyết các vấn đề về xã hội, môi trường, giao thông, ngập úng…
“Việc cho phép thí điểm chính sách thu phí mới hoặc điều chỉnh các chính sách thu phí hiện có sẽ có tác động đến một số doanh nghiệp và người dân trên địa bàn thành phố, nhưng vẫn đảm bảo nguyên tắc không ảnh hưởng lớn đến sản xuất, lưu thông hàng hóa của thị trường cả nước; tập trung thu đối với hàng hóa, thu nhập trực tiếp phát sinh trên địa bàn thành phố Hà Nội” - tờ trình nêu rõ.
Thẩm tra vấn đề này, về thẩm quyền quyết định bổ sung các khoản phí, lệ phí và tăng mức thu phí, lệ phí, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cơ bản nhất trí với nội dung Chính phủ trình.
Về việc cho phép tăng mức hoặc tỉ lệ thu phí không quá 1,5 lần đối với các loại phí (không kể loại phí thuộc nguồn thu ngân sách trung ương hưởng 100%): Đa số ý kiến đồng ý với đề nghị của Chính phủ, nhưng đề nghị không quy định trần tăng thu, mức tăng cụ thể do HĐND thành phố quyết định trên cơ sở thực tế.
Tăng phí phải đi cùng với tăng chất lượng dịch vụ
Trao đổi với PV Lao Động, PGS.TS Hoàng Văn Cường - (ĐBQH thành phố Hà Nội, Uỷ viên Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội) cho rằng, việc có cơ chế đặc thù cho Hà Nội là điều cần thiết để có những chính sách phù hợp với điều kiện và sự phát triển của Thủ đô. Chi phí cho chất lượng dịch vụ đó cũng có những điểm khác so với những địa phương khác. Do đó cơ chế đặc thù để xác định mức phí đó là phù hợp. Tuy nhiên, cùng với việc xác định các mức phí này phải tương xứng với nâng cao chất lượng, nâng cao điều kiện để đảm bảo chất lượng.
“Nếu không có phí phù hợp thì làm sao đảm bảo được điều kiện, có nguồn lực để đảm bảo chất lượng. Tất nhiên khi thay đổi các mức phí thì luôn luôn phải có giải trình đi kèm là việc tăng phí để làm gì, chất lượng dịch vụ tương ứng ra sao? Việc tăng thêm phí này đóng góp gì cho xã hội” - ông Cường nói.
Cũng theo ông Cường, có cơ chế này không có nghĩa muốn thu thêm phí gì hay tăng thêm phí gì đều được. Việc tăng các khoản phí, lệ phí phải được HĐND thông qua, có lấy ý kiến, đánh giá tác động cụ thể và đưa ra quyết nghị thì mới thực thi được. Điều quan trọng đó là khi tăng các phí, lệ phí thì chất lượng dịch vụ cũng phải được nâng lên tương xứng.
Cùng trao đổi về vấn đề này, PGS.TS Bùi Thị An (Đại biểu Quốc hội khoá XIII, Viện trưởng Viện Tài nguyên môi trường và phát triển cộng đồng) đồng tình với việc cần có cơ chế đặc thù cho Hà Nội là cần thiết. Nếu tăng phí lên thì chất lượng phải tương xứng và phải minh bạch được, lý giải được việc tăng phí này.
* Theo thông tư 85/2019/TT-BTC thì các khoản phí thuộc thẩm quyền của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, thành phố thuộc Trung ương có 21 loại phí. Trong đó có: Phí sử dụng tạm thời lòng đường, hè phố; Phí tham quan danh lam thắng cảnh; Phí tham quan di tích lịch sử; Phí tham quan công trình văn hóa, bảo tàng; Phí thẩm định hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…
Về các loại lệ phí, có 7 loại lệ phí Lệ phí đăng ký cư trú; Lệ phí cấp chứng minh nhân dân; Lệ phí hộ tịch; Lệ phí cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài làm việc tại Việt Nam; Lệ phí cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà, tài sản gắn liền với đất; Lệ phí cấp giấy phép xây dựng; Lệ phí đăng ký kinh doanh.
* Trước khi tăng phí, nên có đánh giá kỹ lưỡng
Theo anh Nguyễn Văn Việt (ở ngõ 145 Cổ Nhuế, Bắc Từ Liêm, Hà Nội), việc Hà Nội tăng các loại phí lên 1,5 lần là hoàn toàn hợp lý. Bởi hiện tại, cuộc sống của người dân ngày càng cải thiện, không còn quá khó khăn để chi trả các khoản phí đó nữa. Thêm vào đó, những mức phí có từ cách đây vài năm sẽ là quá thấp so với hiện tại. “Nếu tăng các loại phí để có thêm những khoản ngân sách phục vụ phát triển thành phố thì là hợp lý. Tôi thấy những danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử hay một số công trình văn hóa, bảo tàng của thành phố phí thăm quan rất thấp. Một số nơi vé vào cửa chỉ bằng “một cái bánh mì”, nên bây giờ tăng lên 1,5 lần thì cũng không có gì là quá cao”, anh Việt cho biết. Tuy nhiên theo chị Đỗ Minh Hằng (ở ngõ 171 Nguyễn Ngọc Vũ, Cầu Giấy, Hà Nội), dịch COVID-19 vừa rồi đã ảnh hưởng rất lớn đến kinh tế gia đình chị. Vì vậy, nếu thời điểm hiện tại, Hà Nội tăng bất kỳ loại phí gì cũng là điều đáng lo ngại đối với chị.
“Theo tôi được biết, có 21 loại phí thuộc thẩm quyền của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, thành phố thuộc Trung ương. Bây giờ Hà Nội tăng bất kỳ loại phí nào trong 21 loại phí đó, không ít thì nhiều cũng sẽ ảnh hưởng đến gia đình tôi. Sau dịch, kinh tế nhà ai cũng đều khó khăn cả, để thư thư hãy tính”, chị Hằng nói.
