Khẩu pháo nổ những loạt đạn đầu tiên vào cứ điểm Him Lam mở màn chiến dịch Điện Biên Phủ
Ngày nay, một số loại vũ khí quân sự sử dụng trong chiến dịch Điện Biên Phủ đang được lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quân sự (LSQS) Việt Nam. Đó là những kỷ vật chiến tranh đi cùng năm tháng.
Chị Trần Thị Vân – hướng dẫn viên Bảo tàng LSQS Việt Nam cho biết, ngay bên phải tiền sảnh Bảo tàng, trên bệ đá bêtông có đặt một khẩu pháo 105 mm.
Chị Vân kể: Khẩu pháo do Mỹ sản xuất viện trợ cho Pháp. Ta thu được trong trận đánh đồn Nghĩa Lộ, chiến dịch Tây Bắc năm 1952. Đây là một trong những khẩu pháo đã vinh dự được bộ đội ta chọn làm khẩu pháo bắn mở màn cho chiến dịch Điện Biên Phủ ngày 13.3.1954.
Những khẩu pháo khai hỏa mở màn trận tiêu diệt Him Lam, những phát đạt đầu tiên bay ra khỏi nòng một lúc thì máy nói đã reo vang “Cột cờ bay rồi! “Trúng sở chỉ huy rồi”.
Hướng dẫn viên nói thêm, thời điểm đó, việc quân ta đưa được những khẩu pháo nặng hàng tấn vượt qua bao núi cao, vực sâu vào mặt trận Điện Biên Phủ là một kỳ tích rất lớn. Nhưng càng bất ngờ hơn khi ngay từ những loạt đạn đầu tiên, quân ta đã bắn trúng mục tiêu, làm quân địch vô cùng hoang mang lo sợ. Chính quân Pháp cũng phải thừa nhận: “Đây là những cú bắn bậc thầy!”.
Ngày nay, khẩu pháo được lưu giữ lại và trở thành một phần ký ức không phai trong nhiều cựu binh đã từng chiến đấu tại chiến trường ác liệt năm ấy.
Theo ông Phạm Ngọc Thụy – cựu chiến sĩ của Đại đoàn Quân Tiên phong năm xưa, mỗi lần có dịp về Hà Nội, ông lại ghé thăm bảo tàng. Nơi dừng chân lâu nhất vẫn là bên khẩu pháo Nghĩa Lộ. Ông đứng đó để nhớ lại giây phút huy hoàng khi quân ta tiến vào hầm, bắt tướng Đờ Cát-xtơ-ri.
Các chiến sĩ với quyết tâm: “Thà hi sinh không rời pháo”
Dẫn chúng tôi đi qua những loại vũ khí khác được trưng bày, chị Vân dừng lại bên khẩu pháo cao xạ 37mm và cho biết, đây là một trong những khẩu pháo của Đại đội 815, Trung đoàn 367. Pháo do Liên Xô sản xuất năm 1939, viện trợ cho Việt Nam xây dựng trung đoàn pháo cao xạ đầu tiên (ngày 1.4.1953) gồm 6 tiểu đoàn pháo 37mm, được đặt phiên hiệu là Đoàn 367.
“Những khẩu pháo cao xạ đã bắn rơi rất nhiều máy bay của Pháp trong chiến dịch Điện Biên Phủ, góp phần cùng các đơn vị bạn khống chế sân bay ngăn chặn đường không tiếp tế của địch cho tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ” – chị Vân nói.
Liên quan tới những khẩu pháo cao xạ 37mm trong chiến dịch Điện Biên Phủ năm xưa, nhiều câu chuyện rất xúc động được người hướng dẫn viên nhắc tới, đó là sự hy sinh, gian khổ của quân ta trong việc kéo pháo ra gian truân, ác liệt bội phần. Đại bác, bom giặc cản đường nhưng các chiến sĩ quyết tâm “thà hy sinh không rời pháo”. Người thanh niên Tô Vĩnh Diện cũng đã kiên cường hy sinh thân mình cứu pháo khi tuổi chỉ vừa 26.
Một kỷ vật khác cũng gắn liền với chiến dịch Điện Biên Phủ năm xưa, đó là những khẩu sơn pháo 75mm. Mỗi khẩu sơn pháo 75mm nặng 500 kg. Để đưa vào trận địa, sơn pháo được tháo rời làm 9 bộ phận lớn, mỗi bộ phận phải có 4 người khiêng, 1 quả đạn nặng 25kg…
Suốt 39 ngày đêm chiến đấu (từ 30.3 tới 7.5.1954) trên đồi E, với một khẩu sơn pháo 75mm, Khẩu đội 1 do đồng chí Phùng Văn Khầu làm đội trưởng đã phá hủy 1 lô cốt, 5 khẩu pháo 105mm, 6 khẩu đại liên, 1 kho đạn, diệt hàng trăm tên địch, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chi viện cho bộ binh chiến đấu thắng lợi.
Trung tá Lê Vũ Huy, Phụ trách Giám đốc Bảo tàng LSQS Việt Nam chia sẻ: Mỗi hiện vật được trưng bày tại đây đều gắn với cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc. Ngày nay, không ít người đã rưng rưng nước mắt, bật khóc khi thăm lại những hình ảnh chiến trường năm xưa.
