Không nên “đóng nhiều vai”
Trong buổi thảo luận tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà kiến nghị nên tăng đại biểu Quốc hội chuyên trách, giảm số lượng đại biểu Quốc hội khối cơ quan hành pháp.
Lý do được Bộ trưởng Trần Hồng Hà đưa ra là: Khi nhiều bộ trưởng, thậm chí một số chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh làm đại biểu Quốc hội, dẫn đến thực tế khó khăn trong chỉ đạo, điều hành, do các đại biểu kiêm nhiệm phải dành thời gian cho việc thực hiện nhiệm vụ làm đại biểu Quốc hội. Các đại biểu như ông ở cơ quan thuộc Chính phủ, chịu trách nhiệm công tác quản lý, sẽ không khách quan nếu thực hiện cả vai trò giám sát.
Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà: “Cần nâng tỉ lệ đại biểu Quốc hội chuyên trách lên 50-60%, giảm số lượng đại biểu thuộc cơ quan hành pháp”.
Bên hành lang Quốc hội chiều 30.10, trao đổi thêm về kiến nghị của mình, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng, có nhiều người cũng chung suy nghĩ như ông và ủng hộ quan điểm “bộ trưởng không nên là đại biểu Quốc hội”.
“Đề xuất của tôi có thể giải quyết được các bài toán khi chúng ta chưa đủ cơ chế thu hút người có năng lực làm đại biểu Quốc hội, số lượng đại biểu thì không được tăng. Trong các kỳ họp Quốc hội, với tư cách là đại biểu, tôi phải đi họp Quốc hội. Nhưng khi đi họp, tôi phải ra-vào hội trường 4 lần để điều hành công việc quản lý của ngành. Vậy nên tôi sẵn sàng nhường vị trí đại biểu Quốc hội cho những đại biểu chuyên trách”- Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết.
Đồng quan điểm, Đại biểu Bùi Văn Xuyền (Đoàn Thái Bình) cho rằng, kiến nghị “Bộ trưởng không nên là đại biểu Quốc hội” đúng với tinh thần nghị quyết trung ương: Đối với đại biểu của cơ quan dân cử, xu hướng là nâng đại biểu chuyên trách lên, dành nhiều thời gian cho hoạt động của Quốc hội, cũng như hội đồng nhân dân, nâng cao chất lượng hoạt động của cơ quan dân cử. Còn các đại biểu kiêm nhiệm nên giảm bớt đi, đặc biệt các đại biểu kiêm nhiệm giữ trọng trách của UBND, Chính phủ.
Khuyến khích làm đại biểu Quốc hội khi hết nhiệm kỳ quản lý
Đại biểu Dương Trung Quốc (đoàn Đồng Nai) cũng cho rằng, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội lần này nên quy định tăng số lượng đại biểu chuyên trách, để nâng cao hoạt động, vai trò giám sát của Quốc hội.
Lý do ông đưa ra là: “Khi những người thuộc cơ quan hành pháp là đại biểu Quốc hội sẽ giống như một người đóng hai vai, mà hai vai theo nguyên lý giám sát lẫn nhau rất khó. Ở chỗ này, anh nói với vai bộ trưởng, ở chỗ kia cử tri giao cho anh là đại biểu của dân. Cho nên, một trong việc làm đầu tiên là giảm bớt những người ở cơ quan hành pháp là tốt nhất, sau đó đến tăng cường số lượng người chuyên trách. Còn theo quan điểm của Trưởng ban Tổ chức Trung ương Phạm Minh Chính, nên nghiên cứu tăng đại biểu Quốc hội chuyên trách theo hướng các đại biểu sau khi hết tuổi làm công tác quản lý, mà có kinh nghiệm, uy tín, đủ sức khỏe, có năng lực và tâm huyết, mong muốn cống hiến thì nên xây dựng cơ chế để những người này sau khi thôi làm nhiệm vụ quản lý có thể ứng cử tham gia làm đại biểu chuyên trách.
Trao đổi với PV Lao Động, ông TS Nguyễn Sĩ Dũng - Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội - cho rằng: Việc này phụ thuộc vào mô hình thể chế hoạt động. Việc chọn mô hình thể chế hoạt động mới có thể quyết định được việc bộ trưởng, chủ tịch UBND tỉnh có tham gia ĐBQH hay không.
Ông Dũng phân tích, nếu chọn mô hình thể chế như kiểu của Mỹ, thể chế Tổng thống thì chắc chắn bộ trưởng không làm đại biểu. Nhưng nếu chọn mô hình Đại nghị như kiểu của Anh thì các bộ trưởng bắt buộc làm đại biểu, nội các đồng thời là đại biểu.
Hoạt động bây giờ của Quốc hội đang đổi mới, Quốc hội có chức năng lập pháp, giám sát. Mô hình này có sự kết hợp của các nước phân quyền.
Theo đó, Quốc hội làm việc thường xuyên hơn và thời gian làm việc của Quốc hội dài hơn. Như vậy, bộ trưởng, chủ tịch UBND các tỉnh, đại biểu không chuyên trách sẽ mất nhiều thời gian đi họp hơn, việc này có thể ảnh hưởng tới công việc chuyên môn của họ.
Tùy thuộc vào việc chúng ta lựa chọn mô hình nào trong việc tổ chức Quốc hội. Mỗi mô hình có những chức năng và cách thức hoạt động khác nhau tùy theo chức năng, nhiệm vụ. Và từ đó chúng ta mới có thể lựa chọn quyết định đại biểu chuyên trách hay không chuyên trách” - ông Dũng nói. T.VƯƠNG
