Trong ngày Quốc tang của cố Thủ tướng Phan Văn Khải, TS Vũ Thành Tự Anh cùng nhiều chuyên gia kinh tế đã cho vẽ lại chân dung một vị Thủ tướng có tầm nhìn chiến lược, quyết liệt và rất đỗi giản dị này.
Người thay đổi cái nhìn “kỳ thị” với kinh tế tư nhân
Trao đổi với PV Báo Lao Động, TS Vũ Thành Tự Anh nhấn mạnh: Nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải đã sớm nhìn thấy sức mạnh, vai trò của kinh tế tư nhân và đã thay đổi cách nhìn của nhiều người về kinh tế tư nhân.
Quan điểm của Thủ tướng Phan Văn Khải về phát triển kinh tế tư nhân, và song song với nó là quan điểm về vai trò của kinh tế Nhà nước đã dần được định hình từ thời ông còn làm Chủ tịch UBND TPHCM. Đây là tầm nhìn chiến lược và tiến bộ, cho rằng kinh tế Nhà nước mà không vững mạnh thì không thể căn cứ để làm nền tảng.
Nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải có cái nhìn mới mẻ, thậm chí táo bạo, gây “sốc” bởi những ý tưởng tiến bộ, xóa bỏ quan niệm cũ có phần “kỳ thị” đối với kinh tế tư nhân.
“Có thể nói, nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải đã thay đổi được cái nhìn cũ về kinh tế tư nhân là người bền bỉ đấu tranh cho “thân phận” của kinh tế tư nhân Việt Nam” - TS Vũ Thành Tự Anh khẳng định.
Theo TS Vũ Thành Tự Anh, chính nhờ sớm nhận thức về vai trò quyết định của kinh tế tư nhân nên từ hồi phụ trách Tổ biên tập Chiến lược 1991, ông và tổ biên tập đã nhất trí ghi vào dự thảo “Trên con đường đổi mới, nhân vật trung tâm để chấn hưng kinh tế đất nước là các nhà kinh doanh thuộc nhiều tầm cỡ, từ người chủ kinh tế hộ gia đình gắn với thị trường đến người đầu tư và quản lý các doanh nghiệp lớn”.
Chính những nhận thức mới mẻ này về kinh tế Nhà nước đã trở thành nền tảng của Luật Doanh nghiệp 1999 và 2005 sau này. Ngay sau khi nhận nhiệm vụ Thủ tướng, nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải đã ngay lập tức có cuộc gặp với cộng đồng doanh nghiệp.
“Đây là cuộc gặp đầu tiên của một Thủ tướng Việt Nam với cộng đồng doanh nghiệp và lại gặp ngay lập tức, ngay sau khi chú Sáu Khải nhận nhiệm vụ Thủ tướng chứng tỏ ưu tiên của chú Sáu Khải cực kỳ cao, nếu không nó là một trong những ưu tiên cao nhất. Đây là cuộc “đối thoại” giữa Thủ tướng và doanh nghiệp, không hề có chỉ đạo, không hề có chỉ thị, áp đặt một chiều từ trên xuống.
Nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải đã lắng nghe ý kiến của các doanh nghiệp và sau đó có có Luật Doanh nghiệp (năm 1999), là luật mà lần đầu tiên tuyên bố người dân có quyền tự do kinh doanh, làm những điều mà pháp luật không cấm” - TS Vũ Thành Tự Anh bộc bạch.
Cũng chính dưới thời Thủ tướng Phan Văn Khải, khu vực kinh tế tư nhân lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam đã trở thành “người đối thoại chính sách” với Chính phủ thay cho thân phận “đối tượng cải tạo” hơn một thập niên trước đó.
TS Vũ Thành Tự Anh nhấn mạnh: Dù được phép kinh doanh nhưng nếu bị cạnh tranh không bình đẳng thì họ (DN tư nhân-PV) sẽ gặp khó khăn bởi sân chơi không công bằng, chính vì vậy, Luật Cạnh tranh năm 2005 dưới thời nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải đã tạo môi trường kinh doanh bình đẳng cho DN tư nhân.
“Chú Sáu Khải là người cương quyết đưa DN Nhà nước vào đối tượng điều chỉnh luật. Thủ tướng Phan Văn Khải và Bộ trưởng Trần Xuân Giá đã kiên quyết giữ quan điểm phải đưa DN Nhà nước vào đối tượng điều chỉnh luật để tạo sân chơi bình đẳng hơn. Đóng góp của nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải lớn nhất là phát triển kinh tế tư nhân, phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế - đây là 3 yếu tố cực kỳ quan trọng đối với nền kinh tế đất nước” - TS Vũ Thành Tự Anh nhận định.
Đưa kinh tế Việt Nam vượt qua khủng hoảng
TS Trần Du lịch - đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa XIII - Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế TPHCM, cũng đặc biệt nhấn mạnh: Về tổng thể, nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải giúp cho kinh tế Việt Nam vượt qua giai đoạn khủng hoảng khu vực và tạo tiền đề phát triển rất rực rỡ từ 2001 đến 2005, kinh tế tư nhân phát triển mạnh, chỉ số ICOR thấp, hiệu quả đầu tư cao. Với tư duy như vậy, Thủ tướng Phan Văn Khải đã làm chỗ dựa cho việc đàm phán để kết thúc hiệp định thương mại Việt Mỹ và gia nhập WTO năm 2006. Đó là quá trình đấu tranh kiên trì, không quản khó khăn.
Theo chuyên gia kinh tế - TS Lưu Bích Hồ - nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược Phát triển, Bộ Kế hoạch và Đầu tư - người từng tham gia trong thời gian dài vào việc chuẩn bị các văn kiện và chiến lược phát triển kinh tế xã hội, nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải là người thận trọng, không bao giờ đưa ra những quyết định vội vàng, xốc nổi, cảm tính.
Trao đổi với Báo Lao Động về những dấu ấn của cố Thủ tướng Phan Văn Khải, ông Nguyễn Túc - Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam - nhấn mạnh: Cố Thủ tướng Phan Văn Khải là người có nhiều ý kiến đổi mới, rất tiến bộ, nhất là trong lĩnh vực kinh tế.
Trung tướng Nguyễn Quốc Thước - nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Tư lệnh quân khu 4 - cho rằng, đây là một tấm gương luôn tìm cách chia sẻ khó khăn với nhân dân, giúp dân bớt đi gánh nặng, lấy dân làm gốc, làm nền tảng.
XUÂN HẢI - TRẦN VƯƠNG
