Nắm bắt cơ hội, nhanh chóng bước lên “con tàu 4.0”

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tới dự và phát biểu chỉ đạo tại diễn đàn. Cuộc CMCN 4.0 đem lại nhiều cơ hội và cũng đặt ra thách thức đối với nước ta.

Các chuyên gia cho rằng, nếu không có cách tiếp cận đúng và bắt kịp nhịp độ phát triển của thế giới và khu vực, Việt Nam sẽ đối mặt với nguy cơ tụt hậu ngày càng xa về công nghệ, tình trạng dư thừa lao động kỹ năng thấp và sự bất bình đẳng trong xã hội.

Phát biểu chỉ đạo tại diễn đàn, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: “Với quyết tâm của cả hệ thống chính trị và ý chí của người Việt Nam, chúng ta sẵn sàng vượt qua thách thức để nắm bắt lấy cơ hội, nhanh chóng bước lên con tàu 4.0”.  

Lao động giá rẻ không còn là lợi thế

Phát biểu khai mạc diễn đàn, ông Nguyễn Văn Bình - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Kinh tế Trung ương - đánh giá: CMCN mới mở ra nhiều cơ hội trong việc nâng cao trình độ công nghệ, năng lực sản xuất và cạnh tranh trong chuỗi giá trị toàn cầu, tạo ra sự thay đổi lớn về mô hình kinh doanh bền vững hơn và cơ hội cho các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, mang lại tiềm năng cho các nước đang phát triển có thể rút ngắn quá trình công nghiệp hóa bằng cách đi tắt, đón đầu, phát triển nhảy vọt lên công nghệ cao hơn.

Tuy nhiên, nếu không có cách tiếp cận đúng và bắt kịp nhịp độ phát triển của thế giới và khu vực, Việt Nam sẽ đối mặt với nguy cơ tụt hậu ngày càng xa về công nghệ, tình trạng dư thừa lao động kỹ năng thấp và sự bất bình đẳng trong xã hội.

Bên cạnh đó, sự liên kết và gắn kết trong thời đại CMCN 4.0 dẫn tới vấn đề biên giới mềm, quyền lực mềm, vấn đề an ninh không gian mạng và an ninh phi truyền thống, tội phạm công nghệ cao xuyên quốc gia. Từ đó, đòi hỏi cần có sự ứng phó và kiểm soát tốt để đảm bảo chủ quyền và an ninh cho người dân và đất nước.

Đánh giá về nguy cơ Việt Nam có thể gặp phải khi tham gia CMCN 4.0, ông David Ailman - thành viên Ban điều hành Diễn đàn Kinh tế Thế giới - cho rằng, nhiều quốc gia thu nhập thấp đang đối mặt loại ra khỏi cuộc chơi. Tác động CMCN 4.0 sẽ mở ra nhiều việc làm mới trong thị trường lao động.

Như vậy, công ăn việc làm của người lao động thay đổi. Nếu thiếu năng động trong thị trường lao động sẽ là rào cản rõ nét. Vì vậy, lao động giá rẻ không phải là một lợi thế ở Việt Nam nữa. Chuyên gia này cho rằng, để không bị bật ra khỏi “con tàu” CMCN 4.0, người lao động phải nắm bắt được thị trường lao động và trang bị kỹ năng, cập nhật ứng dụng công nghệ thông tin.

Việc ứng dụng công nghệ 4.0 vào sản xuất, nhiều chuyên gia lo ngại các nước phát triển sẽ chuyển dịch các nhà máy về các nước của họ. Trao đổi về vấn đề này, ông Albert Antoine - chuyên gia tư vấn cao cấp về trí tuệ nhân tạo (AI và công nghệ) - cho rằng điều trên không đáng lo ngại.

Hiện nay, Việt Nam cần tập trung nâng cao chất lượng, cung cấp kỹ năng cho người lao động, bên cạnh đó có những chính sách thu hút đầu tư, giữ chân tập đoàn lớn. Trong bối cảnh công nghệ ứng dụng, thay thế việc làm giản đơn, cuộc cạnh tranh việc làm phục vụ nhu cầu sản xuất càng khốc liệt hơn.

Vì vậy, khuyến nghị Chính phủ chuẩn bị cho người lao động định hướng nghề nghiệp tốt hơn trong tương lai. Ví dụ như taxi công nghệ đã thay đổi cuộc chơi và cần có tầm nhìn làm sao có thể trang bị kỹ năng cho lực lượng lao động của mình mới.

Nắm bắt cơ hội, nhanh chóng bước lên “con tàu 4.0”

Phát biểu chỉ đạo tại diễn đàn, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: “Chúng tôi rất đồng tình với cách đặt vấn đề của chuyên gia, diễn giả nêu. Đó là liệu Việt Nam có thể nằm ngoài cuộc chơi của CMCN 4.0? Câu trả lời ngắn gọn là không - công nghiệp 4.0 là một cuộc chơi mà mỗi quốc gia sẽ phải mặc định là một phần trong đó”.

“Với quyết tâm của cả hệ thống chính trị và ý chí của người Việt Nam, chúng ta sẵn sàng vượt qua thách thức để nắm bắt lấy cơ hội, nhanh chóng bước lên con tàu 4.0” - Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, Việt Nam đã chủ động nghiên cứu chuyển giao công nghệ mới của thế giới như Internet vạn vật, dữ liệu lớn, robot… nhằm nâng cao sức cạnh tranh, đổi mới sức sáng tạo. Tuy nhiên, việc tiếp cận với công nghiệp 4.0 ở Việt Nam còn chậm và chưa bắt kịp với xu thế, bản chất của công nghiệp mới này.

Để chủ động khai thác những cơ hội do cuộc CMCN 4.0 mang lại, cũng như hạn chế những tác động không mong muốn, Thủ tướng khẳng định, Chính phủ Việt Nam quyết tâm xây dựng các định hướng lâu dài và chính sách cụ thể.

Bên cạnh sự nỗ lực, phát huy sáng tạo của chính mình, Việt Nam rất cần sự hỗ trợ và tham vấn của các đối tác phát triển, các doanh nghiệp, chuyên gia quốc tế trong bối cảnh khoa học, công nghệ tiến bộ vượt bậc, Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng.

Thủ tướng cho biết Chính phủ, các bộ, ngành sẽ phối hợp với Ban Kinh tế Trung ương xây dựng Nghị quyết của Bộ Chính trị về CMCN 4.0, một nghị quyết khoa học, sát thực tiễn của Việt Nam và gắn CMCN 4.0 với chiến lược phát triển quốc gia Việt Nam. Bên cạnh đó, xây dựng mạng lưới nhân tài, kể cả người Việt và những người quan tâm đến Việt Nam, các chuyên gia giỏi của quốc tế về CMCN 4.0.

Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp tập trung vào một số nội dung. Đó là trước hết, tiếp tục bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp xây dựng, phát triển nền kinh tế số và công nghiệp thông minh.

Phát triển nhanh nguồn nhân lực, thúc đẩy triển khai giáo dục về khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) trong chương trình giáo dục phổ thông. Nâng cao năng lực nghiên cứu, giảng dạy trong các cơ sở giáo dục đại học; tăng cường giáo dục kỹ năng, kiến thức cơ bản, tư duy sáng tạo, khả năng thích nghi, chuyển đổi nghề nghiệp với những yêu cầu của cuộc CMCN 4.0.