11h30: Kết thúc hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách.
11h25: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải kết luận nội dung thảo luận dự án Luật Đất đai (sửa đổi)
Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết đã có 29 đại biểu Quốc hội phát biểu, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà giải trình làm rõ một số vấn đề đại biểu quan tâm. Trong đó, Phó Thủ tướng Chính phủ đã khẳng định nhiều quan điểm, cách làm mới vì lợi ích của nhân dân và doanh nghiệp sau khi được Quốc hội thông qua.
Đối với đất đai cho đồng bào dân tộc, vùng sâu vùng xa, Phó Thủ tướng Chính phủ tán thành với ý kiến của các đại biểu Quốc hội, chú trọng đồng bào ở vùng khó khăn những người sinh kế phụ thuộc vào đất rừng, kể cả người Kinh ở vùng sâu vùng xa, vùng đặc biết khó khăn… để từ đó xác định bao phủ chính sách cho đúng đối tượng. Về đất nông lâm trường, thời gian tới, Nhà nước sẽ thu hồi những nông lâm trường làm ăn không hiệu quả để giao trả cho địa phương từ đó có phân bổ cho đồng bào.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cảm ơn các ý kiến đóng góp cho dự án Luật Đất đai; đồng thời mong muốn Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp, cơ quan nghiên cứu khoa học, các chuyên gia, các nhà khoa học, truyền thông, báo chí tiếp tục tham gia ý kiến để hoàn thiện dự án Luật, đảm bảo chất lượng, khả thi của Luật Đất đai (sửa đổi) khi có hiệu lực thi hành.
11h: Giải quyết được vấn đề tài chính đất và định giá đất sẽ giảm tranh chấp về đất đai, khiếu nại tố cáo
Báo cáo, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà nêu rõ, tại hội nghị, các đại biểu đã cho các ý kiến toàn diện sâu sắc, thể hiện nghiên cứu kĩ lưỡng dự thảo mới nhất và từ thực tiễn, các đại biểu đã có nhiều đề xuất xác đáng. Phó Thủ tướng Chính phủ nêu rõ đây là những đóng góp quan trọng cho Ban soạn thảo tiếp thu, hoàn thiện dự thảo trình Quốc hội. Từng vấn đề đại biểu Quốc hội góp ý sẽ có giải trình đầy đủ.
Phó Thủ tướng cho biết, qua theo dõi, có trên 50% vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm đề cập là về tài chính đất và định giá đất. Nhấn mạnh vấn đề này là nguyên nhân của mọi nguyên nhân, Phó Thủ tướng cho rằng nếu giải quyết được vấn đề này thì các vấn đề khác cũng được giải quyết, từ tranh chấp về đất đai, khiếu nại tố cáo… Do đó từ các Luật Đất đai trong suốt thời gian qua từ 1993 đến nay, các cơ quan kiên trì tìm bài toán giải quyết tài chính đất đai, vấn đề giá thị trường. Mục tiêu đặt ra là phù hợp với giá thị trường.
Phó Thủ tướng Chính phủ cho biết với 4 phương pháp tính hiện nay nhưng cũng chưa bao giờ có giá chính xác. Nguyên nhân là do thông số đầu vào không chính xác. Lần này dự thảo luật xác định không tuyệt đối nhưng bảo đảm cơ sở khoa học, thu thập giá đúng. Để làm được điều này, người dân cần giao dịch đất đai trên sàn, có đăng kí với văn phòng với giá đúng. Trên cơ sở thu thập đầu vào đúng từ sàn giao dịch, cơ sở dữ liệu đất đai, người dân đăng kí thực hiện chuyển quyền đăng kí ở văn phòng để có dữ liệu và có phương pháp tính đúng, từ có thông tin trên bản đồ để đưa ra giá đất chuẩn.
Đối với đất đai cho đồng bào dân tộc, vùng sâu vùng xa, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tán thành với ý kiến của các đại biểu Quốc hội, chú trọng đồng bào ở vùng khó khăn những người sinh kế phụ thuộc vào đất rừng, kể cả người Kinh ở vùng sâu vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn… để từ đó xác định bao phủ chính sách cho đúng đối tượng. Về đất nông lâm trường, Phó Thủ tướng nêu rõ thời gian tới, Nhà nước sẽ thu hồi những nông lâm trường làm ăn không hiệu quả để giao trả cho địa phương, từ đó có phân bổ cho đồng bào.
10h45: Đề xuất phó chủ tịch UBND cấp tỉnh, huyện làm chủ tịch hội đồng thẩm định giá đất
Góp ý tại phiên họp, đại biểu Lê Xuân Thân (Đoàn Khánh Hòa) cũng tán thành việc nên có một hội đồng thẩm định giá đất, đồng thời cần quy định rõ chủ tịch của hội đồng này là phó chủ tịch UBND cấp tỉnh, huyện và cơ quan chuyên môn về tài chính, về tài nguyên và môi trường là phó và các đại diện một số sở, ngành.
Liên quan đến giải quyết tranh chấp đất đai, đại biểu Lê Xuân Thân cho rằng, việc khiếu nại về đất đai, tố cáo về đất đai và khởi kiện theo thủ tục hành chính về đất đai ở UBND các cấp đang rất cao, số lượng rất nhiều nhưng đó không phải là tranh chấp đất đai. Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc giữ lại Khoản 2, Điều 235 của dự thảo luật cũ để bảo đảm được cơ chế giải quyết tranh chấp liên quan đến hoạt động thương mại đối với tranh chấp đất đai.
Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu bỏ 3 điều luật: Điều thứ nhất là 231 quy định về xử lý đối với người có hành vi vi phạm về đất đai; Điều 229 về khiếu nại và Điều 230 về giải quyết tố cáo về đất đai vì nội dung không có gì mới.
10h35: Cần có đơn vị sự nghiệp công lập tư vấn, định giá đất
Góp ý về dự thảo luật, đại biểu Nguyễn Thiện Nhân (Đoàn TP Hồ Chí Minh) cho rằng, bên cạnh doanh nghiệp tư nhân hoạt động về định giá đất, cần có đơn vị sự nghiệp công lập của Nhà nước hoạt động trên lĩnh vực này. Đại biểu phân tích, nếu doanh nghiệp nhà nước chuyển nhượng đất là tài sản công, bắt buộc đơn vị kiểm tra giá đất phải là một đơn vị công lập. Hơn nữa, nếu đất do Nhà nước thu hồi để sử dụng chung, đơn vị thẩm định cũng phải là đơn vị sự nghiệp công lập, có như vậy mới đảm bảo trách nhiệm của Nhà nước trong việc quản lý tài sản. Còn nếu là giao dịch vật tư nhân, có quyền chọn đơn vị tư vấn là tư nhân.
Đại biểu nêu quan điểm, trong hệ thống nhà nước cấp tỉnh và một số cấp huyện cần hình thành đơn vị sự nghiệp làm nhiệm vụ tư vấn, định giá đất để Nhà nước sử dụng hoặc để Nhân dân đối chiếu. Về quyền và nghĩa vụ của đơn vị tư vấn định giá đất, đại biểu cho rằng để hoạt động định giá đất có cơ sở khách quan, cần sử dụng tư liệu quốc gia về đất. Đây là điều kiện bắt buộc để hoạt động định giá đất, dù là đơn vị tư nhân hay công lập.
Quy định trên cũng liên quan đến Điều 162 về khai thác hệ thống thông tin, dữ liệu quốc gia về đất: cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức chỉ chọn được quyền khai thác cho mục đích của mình; người tiêu dùng được khai thác để đảm bảo lợi ích của mình; các đơn vị không thuộc hai loại trên muốn sử dụng dữ liệu này phải xin phép và được cho phép.
Đại biểu cho rằng, quy định như vậy là chưa phù hợp bởi tất cả đơn vị định giá đất cần phải sử dụng dữ liệu quốc gia về đất mới đảm bảo khách quan, do vậy cần sửa đổi theo hướng khuyến khích sử dụng… Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị làm rõ thẩm quyền trình giá đất để Hội đồng thẩm định giá đất, đơn vị định giá đất công lập hay đơn vị định giá đất tư nhân?
10h20: Cần sớm có bảng giá đất để phục hồi thị trường bất động sản
Tham gia phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Vũ Trọng Kim (Đoàn Nam Định) cho biết, nếu đến năm 2025 mới có bảng giá đất thì sẽ muộn so với yêu cầu của thị trường đất đai hiện nay, khi thị trường gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch. Đại biểu đề nghị cơ quan chức năng cần thể hiện quyết tâm cao trong việc hoàn thành sớm bảng giá đất để phục hồi thị trường bất động sản.
Về bồi thường tái định cư với đất nhà nước thu hồi, đại biểu cho rằng, cần xác định thời gian thực hiện bồi thường, tái định cư, vì đây là cội nguồn của các khiếu kiện phức tạp. Theo đại biểu, khi tính thời gian thì thực hiện việc tính lãi cho người giao đất, để người được đền bù tích cực trong giải quyết vấn đề. Trong tái định cư cũng phải đảm bảo các tiêu chuẩn chất lượng hạ tầng, văn hóa, cần có bản cam kết giữa bên sử dụng và bên giao đất để giảm thiểu các vấn đề bất đồng, khiếu kiện phức tạp, đạt được sự hài hòa lợi ích giữa hai bên.
Ngoài ra, đại biểu đề nghị nên giao phòng công chứng chịu trách nhiệm hoàn toàn trước pháp luật về việc xác định giá cả khi tiến hành giao dịch trên cơ sở bảng giá tại vùng đất, thửa đất tại địa điểm đó, để nâng cao trách nhiệm của phòng công chứng, giảm tải vai trò của ngành Tài nguyên và Môi trường, phòng đăng ký đất đai. Có thể liên thông thẳng từ phòng công chứng đến cơ quan thuế để rút ngắn thủ tục, đảm bảo được nguồn thu thuế cho nhà nước.
10h15: Bổ sung quy định để công nhân, người lao động dễ tiếp cận đất đai, ổn định nơi ở
Đóng góp ý kiến vào dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Hữu Thông (đoàn Bình Thuận) chia sẻ, tại Điều 118 dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) trước đây, cơ quan soạn thảo có bổ sung trường hợp giao đất không thu tiền sử dụng đất đối với xây dựng nhà ở tập trung cho người lao động trong khu công nghiệp thuê. Theo đại biểu, đây là quy định hết sức đúng đắn, nhân văn, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đến đời sống của công nhân, người lao động - đó là những người tạo ra của cải vật chất cho xã hội. Trên thực tế, đời sống của công nhân, người lao động rất vất vả, việc tiếp cận đất đai, nhà ở hết sức khó khăn.
Tuy nhiên, qua nghiên cứu dự thảo Luật trình tại Hội nghị, đại biểu chỉ ra rằng không có quy định trên được thể hiện trong dự thảo. Do đó, đại biểu đề nghị Quốc hội bổ sung quy định vào một khoản tại Điều 114 về việc giao đất không thu tiền sử dụng đất. Cụ thể, đất xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở công nhân trong các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế, khu công nghệ cao. Qua đó, công nhân, người lao động mới dễ tiếp cận đất đai, ổn định nơi ở để đảm bảo an cư lạc nghiệp.
10h: Xem xét áp dụng phương pháp hệ số để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất
Tham gia góp ý hoàn thiện dự thảo liên quan đến tài chính đất đai, đại biểu Huỳnh Thị Phúc (Đoàn Bà Rịa -Vũng Tàu) cho rằng, việc xác định giá đất, phương pháp xác định giá đất hiện nay có những điểm chưa phù hợp, chưa thể hiện sự công khai, minh bạch đã gây nên những vấn đề tiêu cực, làm ảnh hưởng đến chính sách về đất đai của Nhà nước, quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân.
Do đó, những quy định mới cần được xem xét sửa đổi, bổ sung đảm bảo phù hợp, khả thi và hiệu quả nhưng cần quan tâm đến độ giãn về thời gian áp dụng quy định, cách thức xác định giá đất theo phương pháp mới. Trong đó xem xét đến việc áp dụng phương pháp hệ số để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.
Cụ thể khoản 1, Điều 154 dự thảo luật quy định: bảng giá đất được xây dựng định kỳ hàng năm nên sửa đổi thành bảng giá đất được xây dựng định kỳ 3 năm để tránh lãng phí trong về thời gian tổ chức và các quy trình xây dựng bảng giá đất.
Đại biểu Huỳnh Thị Phúc cũng đề nghị bổ sung khoản 3, Điều 154 về bảng giá đất được sử dụng làm căn cứ tính hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi thực hiện dự án liên quan đến nguyên tắc, phương pháp định giá tại khoản 3, Điều 163, đề nghị Ban soạn thảo xem xét bổ sung điều kiện áp dụng các phương pháp định giá và chỉnh sửa theo hướng: Chính phủ quy định phương pháp xác định giá đất, điều kiện áp dụng các phương pháp xác định giá đất, quy trình xây dựng bảng giá đất, định giá đất cụ thể; xây dựng cơ sở dữ liệu giá đất kiểm tra, giám sát việc tổ chức thực hiện. Ban soạn thảo cũng cần xem xét sửa đổi khoản 1, Điều 157 quy định về yếu tố hộ khẩu thường trú khi công nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất mà không có giấy tờ về quyền sử dụng đất…
9h45: Hạn chế việc điều chỉnh quy hoạch nhiều lần, bị động ở các địa phương
Tham gia góp ý, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Dương) cho rằng, về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, lấy ý kiến quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, việc quy hoạch phải điều chỉnh rất nhiều lần, đặc biệt tương đối bị động ở cấp huyện, cấp tỉnh do phải đợi thay đổi theo quy hoạch, kế hoạch tổng thể ở cấp cao hơn. Do vậy, đại biểu đề nghị tiếp tục rà soát pháp luật, xây dựng mối quan hệ và quy trình thuận lợi để thực hiện thống nhất quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện, cấp tỉnh, cấp quốc gia. Đề cao trách nhiệm của cơ quan lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất từng cấp để hạn chế việc điều chỉnh quy hoạch bị động của các địa phương hiện nay.
Theo đại biểu, việc lấy ý kiến quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của các địa phương cũng cần đặc biệt quan tâm. Điều 66 của dự thảo đã quy định về nội dung này, theo đó, tùy từng cấp quy hoạch, kế hoạch sẽ có các hình thức lấy ý kiến khác nhau.
Đại biểu cho rằng, để tránh việc lấy ý kiến trở nền hình thức, không phát huy hiệu quả, cần quy định cụ thể việc đăng tải công khai thông tin tại trụ sở làm việc hay cổng thông tin điện tử để nhân dân được biết và tiếp cận dễ dàng.
9h15: Đề xuất quy định bảng giá đất được xây dựng theo chu kỳ 2 năm một lần
Về lấy ý kiến về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, đại biểu Ma Thị Thúy (Đoàn Tuyên Quang) đề nghị Ban soạn thảo cần quy định việc lấy ý kiến nhân dân về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Coi đây là một bước bắt buộc trong quá trình lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Đồng thời phải xác định rõ đối tượng nhân dân được lấy ý kiến, không nên quy định chung các đối tượng được lấy ý kiến như dự thảo Luật. Theo đó, nhân dân được lấy ý kiến là những tổ chức, cá nhân nằm trong khu vực chịu sự tác động của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.
Về Điều 93 dự thảo luật quy định bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất, đại biểu Ma Thị Thúy đề nghị bổ sung quy định để cụ thể hơn về việc xử lý và biện pháp khắc phục hậu quả khi xảy ra sai phạm trong trường hợp người sử dụng đất vi phạm do cố tình khai báo không trung thực để hưởng chính sách tái định cư hoặc cơ quan thực hiện bồi thường, tái định cư do để xảy ra sai phạm trong quá trình thực hiện bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất ở.
Ngoài ra, đại biểu Ma Thị Thúy đề xuất nên quy định là về bảng giá đất được xây dựng theo chu kỳ là 2 năm một lần. Đề nghị quy định cụ thể cách thức xử lý các vướng mắc, khó khăn trong giao đất, cho thuê đất do các công ty nông, lâm nghiệp quản lý, sử dụng để thực hiện chính sách đối với đồng bào dân tộc thiểu số.
9h: Định lượng rõ hơn yếu tố “đảm bảo cuộc sống người dân bằng hoặc tốt hơn” sau khi bồi thường thu hồi đất
Đại biểu Trần Chí Cường (Đoàn Đà Nẵng) đồng tình với quy định về nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Nhà nước xem xét hỗ trợ cho người có đất bị thu hồi, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất để tạo điều kiện cho người có đất bị thu hồi, chủ sở hữu tài sản có việc làm, có thu nhập, ổn định đời sống, sản xuất.
Dự thảo Luật cũng quy định rõ, khu tái định cư phải hoàn thiện các điều kiện về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ theo quy hoạch chi tiết được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; đồng thời phải phù hợp với truyền thống văn hóa, phong tục tập quán của cộng đồng dân cư nơi có đất bị thu hồi. Khu tái định cư có thể bố trí cho nhiều dự án.
Để chủ trương trên thực sự hiệu quả khi đi vào cuộc sống, hạn chế thấp nhất việc phát sinh những khó khăn, đại biểu đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung các quy định cụ thể khác đảm bảo định lượng rõ hơn yếu tố “đảm bảo cuộc sống người dân bằng hoặc tốt hơn” sau khi bồi thường thu hồi đất.
Về thẩm quyền thu hồi đất, đại biểu đề nghị quy định theo hướng: Thủ tướng Chính phủ quyết định thu hồi đất quốc phòng, an ninh để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng trên cơ sở đề nghị của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và văn bản chấp thuận của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an. Theo đại biểu, quy định như vậy sẽ đảm bảo tính đồng bộ thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục, đơn giản hóa việc tổ chức thực hiện.
8h55 - Sửa Luật đất đai: Có tạo thời cơ vàng cho “đại bàng và chim sẻ” về làm tổ?
Quan tâm phát biểu ý kiến về dự án Luật Đất đai (sửa đổi) tại hội nghị, đại biểu Quốc hội Đinh Ngọc Minh (đoàn Cà Mau) bày tỏ băn khoăn, hiện nay khiếu kiện trong lĩnh vực đất đai gửi đến Ban Dân nguyện của Quốc hội chiếm đến 70%, vậy sau khi sửa Luật lần này, Ban soạn thảo đánh giá có thể giảm được tình trạng khiếu kiện trong lĩnh vực đất đai ở mức nào?
Đại biểu Quốc hội Đinh Ngọc Minh cho rằng một số điều tại dự luật đang có quy định khác nhau, thực thi sẽ khác nhau và dễ làm tăng nguy cơ khiếu kiện. Cụ thể, tại điều 10 dự thảo luật quy định về phân loại đất, điều 117 về chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Điều 10 phân ra rất nhiều loại đất nhưng điều 117 chỉ có một số chuyển đổi mục đích sử dụng. Một số đất phân ra nhưng không có mục tiêu quản lý, như đất trồng cây hằng năm và lâu năm, đây chỉ có mục đích thống kê cây trồng nông nghiệp, khi người dân trồng cả 2 loại cây thì lại vướng pháp luật. Cạnh đó, điều cấm đất chưa đưa vào sử dụng, không đưa vào sử dụng cũng có thể làm tăng khiếu kiện.
Cùng với đó, theo ông Minh, chênh lệch về lợi tức từ việc chuyển các loại đất không phải đất ở sang đất ở rất lớn, nhất là khu vực đô thị, có nơi chênh lệch hàng chục triệu một m2. Phần lợi tức này chủ yếu do doanh nghiệp bất động sản đang được hưởng.
"Nó cũng trả lời cho câu hỏi hầu hết các đại gia của ta đều kinh doanh bất động sản và nhà thầu. Sửa luật lần này có phân phối phần lợi tức đấy cho toàn dân theo Hiến pháp không? Đất đai là sở hữu toàn dân thì có thu lại lợi tức này để phân phối cho toàn dân không và hướng điều tiết như thế nào cũng chưa thấy trong luật", ông Minh nêu.
Ông Minh dẫn chứng theo thông tin ở Trung Quốc hiện đang có 80 triệu ngôi nhà chưa được bán, kể cả các ngôi nhà được bán nhưng không có người ở. Vậy với Việt Nam, lần sửa luật này có giảm được đầu cơ bất động sản, bong bóng bất động sản để tạo nguồn lực cho sản xuất hay không? Ông cũng đề nghị có đánh giá xem nước ta có bao nhiêu ngôi nhà chưa được bán, chưa được ở, nhằm tránh hệ quả tăng trưởng vào bất động sản.
Cùng với đó, ông đề nghị làm rõ việc sửa đổi luật lần này có tạo điều kiện cho nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận đất đai sản xuất nhằm tận dụng cơ hội ngàn năm của đất nước về dân số vàng, địa điểm vàng, "thời cơ vàng cho các đại bàng cũng như chim sẻ về làm tổ không?". Hiện nay, đất cho sản xuất kinh doanh vẫn quy định một quy trình như đất ở, bao gồm quy hoạch, chuyển đổi, giấy phép... mất rất nhiều thời gian và tiền bạc cho doanh nghiệp để có đất sản xuất.
Để giảm khó khăn và chi phí cho doanh nghiệp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp sản xuất, đại biểu đề nghị quy định một điều riêng về đất chuyển đổi sang sản xuất kinh doanh theo hướng linh hoạt, nhất là vùng sâu, vùng xa. Đồng thời đề nghị xem xét bỏ quy hoạch đất cấp huyện. Cần tập trung quản lý tốt đất lúa, đất rừng, hạ tầng lớn như cảng biến, sân bay, đường cao tốc.
8h50: Chưa có quy định riêng về đất di tích, di sản
Góp ý về dự thảo luật, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh (Đoàn Ninh Bình) cho biết di tích, di sản có giá trị vô cùng quý giá vì là nơi tọa lạc các di tích, di sản mang tầm quốc tế, khu vực và quốc gia. Đây là những viên ngọc quý trong kho tàng văn hóa truyền thống của dân tộc cần được bảo tồn, giữ gìn, phát huy giá trị trong công cuộc phát triển đất nước đặt trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ.
Muốn vậy, việc quản lý và sử dụng đất di tích, di sản phải được thực hiện dựa trên hệ thống pháp luật đầy đủ, đồng bộ, thống nhất mà trước hết là Luật Đất đai. Tuy nhiên, trong Luật Đất đai hiện hành, loại đất này chưa được định danh giải nghĩa riêng mà được xếp vào nhóm đất phi nông nghiệp.
Tại dự thảo Luật đất đai (sửa đổi) lần này cũng không có định nghĩa về loại đất di tích, di sản và cũng không có quy định riêng về quy hoạch, kế hoạch sử dụng loại đất đặc thù này, mà mới chỉ đặt ra yêu cầu bảo vệ, tôn tạo di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh.
Đại biểu cũng nêu thực tế ở Ninh Bình hiện nay có Tràng An là di sản được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thiên nhiên thế giới. Đây là di sản hỗn hợp vừa là di sản văn hóa, vừa là di sản thiên nhiên thế giới đầu tiên của khu vực Đông Nam Á. Trên thực tế hiện nay, người dân trong khu vực vùng lõi di tích, di sản gặp khó khăn về nhà, đặc biệt là những hộ dân cần tách hộ cho các thế hệ sau. Đại biểu đề nghị trong Luật Đất đai sửa đổi cần có quy định cụ thể hơn về lịch sử sử dụng đất của các hộ gia đình, cá nhân trong khu vực di sản, cho phép chuyển đổi một số diện tích nhất định, đất vườn, ao sang đất ở trong khu dân cư tập trung của di sản… Ngoài ra, đề nghị có quy định riêng về đất khu du lịch, di sản để có chế độ quản lý, sử dụng đất đai riêng phù hợp với đặc thù của loại đất này.
8h45: Đề nghị rà soát tên gọi một số khoản thu ngân sách từ đất đai
Phát biểu ý kiến, đại biểu Lê Minh Nam (Đoàn Hậu Giang) đề nghị rà soát tên gọi một số khoản thu ngân sách từ đất đai, được quy định tại Điều 149. Cụ thể, Điều 149 quy định, các khoản thu ngân sách từ đất đai bao gồm: Tiền sử dụng đất khi được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, công nhận quyền sử dụng đất mà phải nộp tiền sử dụng đất; Tiền thuê đất khi được Nhà nước cho thuê; Tiền thu từ việc xử phạt vi phạm hành chính về đất đai; Tiền bồi thường cho Nhà nước khi gây thiệt hại trong quản lý và sử dụng đất đai…
Đại biểu cho rằng cần ghi rõ tên các loại thuế để đảm bảo chính xác, đồng bộ với các văn bản pháp luật khác. Bên cạnh đó, đại biểu cho biết, dự thảo luật sửa đổi chưa thể hiện rõ nội dung chính sách nhằm thu thêm từ đất không do đầu tư của người sử dụng đất mang lại, cũng như điều tiết phần giá trị tăng thêm này.
Đại biểu đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu quy định cụ thể nội dung này cùng các giải pháp tổ chức thực hiện tạo lập và sử dụng các nguồn điều tiết, theo đó có thể bổ sung thêm nội dung thu từ điều tiết phần giá trị tăng thêm từ đất do nhà nước đầu tư thay đổi quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất mà không phải do đầu tư của người sử dụng đất mang lại, để có cơ sở pháp lý vững chắc, thống nhất trong tổ chức thực hiện.
Ngoài ra, đại biểu cho rằng cần làm rõ, mở rộng hơn phạm vi về vùng phụ cận để đảm bảo sát với thực tiễn áp dụng luật trong thực tế. Cần xem xét các khu vực có tiềm năng tăng giá trị để đưa vào quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, làm cơ sở để tăng thu nguồn lực này.
8h40: Giá đất ghi trên các hợp đồng chuyển nhượng chênh lệch giá trị bảng giá đất được ban hành
Đại biểu Tạ Thị Yên (Đoàn Điện Biên) đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu tại Chương 11 về tài chính đất đai, giá đất dù đây là vấn để khó, phức tạp để có thể xác định giá đất sát với giá thị trường. Đại biểu bày tỏ cơ bản đồng tình với các nguyên tắc xác định trong luật song vẫn còn có những băn khoăn.
Đại biểu Tạ Thị Yên nêu rõ nếu coi giá đất được ghi trong hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đã được công chứng, chứng thực là một trong những thông tin đầu vào để xác định giá đất theo các phương pháp định giá đất quy định tại khoản 3 thì khó có thể chính xác đảm bảo nguyên tắc là xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường.
Thực tế cho thấy, giá đất ghi trên các hợp đồng chuyển nhượng, kể cả công chứng thường có sự chênh lệch bằng hoặc là thấp hơn giá trị bảng giá đất được ban hành. Do đó, đại biểu Tạ Thị Yên đề nghị nên coi kết quả xác định giá đất do tổ chức tư vấn định giá đất thực hiện là một trong những căn cứ để cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xem xét quyết định giá đất quy định tại khoản 4 Điều 150. Đây cũng là một trong những thông tin đầu vào của việc xác định giá đất.
Về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, đại biểu Tạ Thị Yên bày tỏ thống nhất với quy định của dự thảo Luật và đề nghị làm rõ việc sử dụng ngân sách nhà nước như một phương thức hỗ trợ người dân sau khi di dời, tái định cư có việc làm thu nhập, điều kiện sống tốt hơn trước.
Về đất sử dụng vào mục đích kinh doanh thương mại được hình thành từ việc lấn biển, đại biểu Tạ Thị Yên cho biết thực tế hiện nay đã có một số địa phương cho phép doanh nghiệp lấn biển làm các công trình cảng, kho chứa, hình thành các khu đô thị du lịch và dự báo xu thế này có thể gia tăng trong thời gian tới do lợi ích của việc lấn biển mang lại. Do đó đại biểu cho rằng nên hình thành quy định chặt chẽ về vấn đề này.
Ngoài ra, đại biểu Tạ Thị Yên cũng đề nghị quy định đối với đất có nguồn gốc nông lâm trường cần phải xác định đây là đất công thuộc diện dự trữ quốc gia nên ưu tiên để dành cho các mục đích công cộng.
8h35: Xem xét, điều chỉnh các quy định để phù hợp với Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Nhà ở
Phát biểu tại hội trường, đại biểu Hồ Thị Kim Ngân (Đoàn Bắc Kạn) góp ý vào nội dung điều kiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất trong thực hiện dự án bất động sản được quy định tại Điều 46. Dự thảo lần này mặc dù đã có chỉnh sửa, đại biểu cho rằng, quy định như vậy chưa phù hợp với Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Nhà ở. Do đó, đề nghị xem xét, điều chỉnh để phù hợp với 2 luật trên.
Liên quan đến điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được thể hiện tại Điều 69 của dự thảo luật, đại biểu Hồ Thị Kim Ngân nhận thấy, chỉ tiêu sử dụng đất của các dự án, khu vực chuyển mục đích sử dụng đất của các hộ gia đình, cá nhân đã được xác định trong quy hoạch, mở rộng quy mô, địa điểm hoặc nhu cầu của hộ gia đình, cá nhân nằm ngoài quy hoạch chắc chắn sẽ làm thay đổi chỉ tiêu sử dụng đất theo khu chức năng. Do vậy đại biểu cho rằng, quy định như vậy là chưa phù hợp, cần tiếp tục nghiên cứu.
8h30: Bổ sung quy định thu hồi đất do vi phạm pháp luật về môi trường
Đóng góp ý kiến tại hội nghị, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh (Đoàn Long An) cho biết, trong dự thảo luật có 22 Điều, khoản quy định nội dung liên quan đến môi trường thích ứng với biến đổi khí hậu thế.
Tuy nhiên, đại biểu cho rằng cần phải bổ sung thêm quy định liên quan đến môi trường cho một số nội dung quan trọng sau.
Theo đó, tại các Điều 174, 175, 176 và 178, đại biểu đề nghị rà soát, xem xét lại quy định liên quan đến bảo vệ môi trường trong các trường hợp sử dụng đất phục vụ cho sản xuất nông nghiệp để ngăn chặn việc lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân hóa học làm ô nhiễm, suy thoái đất trong thời gian qua.
Đối với đất chưa sử dụng, đề nghị cần có thêm quy định duy trì bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên nhằm bảo đảm chất lượng đất không bị suy giảm.
Bên cạnh đó, đối với quy định về thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai, đại biểu chỉ ra rằng, dự thảo luật chưa có quy định về thu hồi đất do vi phạm pháp luật về môi trường.
Do đó đề nghị rà soát, bổ sung quy định về thu hồi đất do vi phạm pháp luật về môi trường nhằm phù hợp với tình hình thực tiễn và yêu cầu bảo vệ môi trường hiện nay.
Về quan hệ giữa giá đất và chất lượng môi trường, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh nhận thấy, giá đất chịu sự phân phối rất lớn về chất lượng môi trường.
Quan hệ này có thể được hiểu, nếu chất lượng môi trường tốt thì giá đất cao và ngược lại. Trên cơ sở đó, đại biểu đề nghị nghiên cứu quy định nội dung này trong điểm d, khoản 2, Điều 154 của dự thảo luật.
8h20: Đánh giá cuộc sống tốt hơn không chỉ dựa vào thu nhập
Góp ý dự thảo luật, đại biểu Nguyễn Quang Huân (Đoàn Bình Dương) cho biết, Điều 86 quy định về nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất có quy định, Nhà nước xem xét hỗ trợ cho người có đất bị thu hồi, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất để tạo điều kiện cho người có đất bị thu hồi, chủ sở hữu tài sản có việc làm, có thu nhập, ổn định đời sống, sản xuất.
Đại biểu cho rằng, để đánh giá cuộc sống tốt hơn không chỉ dựa vào thu nhập, mà còn dựa trên nhiều tiêu chí, nên cần nghiên cứu rà soát để quy định một cách toàn diện.
Bên cạnh đó, Điều 91 trong dự thảo luật có quy định về việc bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân.
Theo đó, có 4 cách bồi thường khi thu hồi đất nông nghiệp, bao gồm bồi thường bằng đất nông nghiệp, hoặc bằng tiền, hoặc bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi, hoặc bằng nhà ở.
Đại biểu cho rằng, cần giải trình rõ lý do bồi thường đất nông nghiệp bằng nhà ở.
Điều 92 về bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp của tổ chức kinh tế, cộng đồng dân cư, tổ chức tôn giáo quy định, cộng đồng dân cư, tổ chức tôn giáo đang sử dụng đất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi đất mà có đủ điều kiện được bồi thường quy định tại Điều 90 của luật này thì được bồi thường về đất theo quy định của Chính phủ.
Đại biểu cho rằng, cần bổ sung nội dung về hỗ trợ sinh kế để đảm bảo nguyên tắc giá thị trường, đồng thời lưu ý nơi ở phải được nhận, được đền bù trước khi di dời.
Ngoài ra, cần có điều khoản quy định hợp lý, khả thi để tránh hiện tượng nhà quá mỏng trên mặt phố.
8h10: Quy định rõ phương pháp định giá đất vào luật
Quan tâm phát biểu ý kiến về dự án Luật Đất đai (sửa đổi) tại hội nghị, đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ (Đoàn Hà Tĩnh) đánh giá cao việc tiếp thu ý kiến nhân dân của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) thời gian qua.
Đại biểu nhấn mạnh nội dung về phương pháp xác định giá đất là vấn đề mà cử tri và nhân dân đặc biệt quan tâm trong suốt thời gian qua.
Tuy nhiên, trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) chỉ đề cập đúng một câu về nội dung này và giao Chính phủ quy định chi tiết.
Đại biểu Quốc hội Bùi Thị Quỳnh Thơ cho rằng, để dự thảo Luật này đảm bảo tính khả thi và có hiệu lực cao, đề nghị cơ quan soạn thảo nêu rõ các phương pháp định giá và các trường hợp áp cụ thể…
Ngoài ra, về các hành vi bị nghiêm cấm, dự thảo luật đang quy định hành vi bị nghiêm cấm liên quan đến hai chủ thể: cơ quan quản lý nhà nước và người sử dụng đất.
Tuy nhiên, đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ cho rằng, trong thực tế có các chủ thể liên quan đến giao dịch đất đai, ví dụ như người chuyển nhượng đất, người môi giới đặc biệt.
Bên cạnh đó, dự thảo luật cũng quy định nghiêm cấm đối với hành vi nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất không đúng quy định pháp luật. Đại biểu Thơ cho rằng, đây là hành vi mang tính thụ động.
Nữ đại biểu bày tỏ băn khoăn, vậy hành vi chuyển quyền sử dụng đất không đúng quy định của pháp luật, mang tính chủ động thì có bị coi là hành vi vi phạm pháp luật bị nghiêm cấm không? Bởi nếu như quy định dự thảo Luật thì trường hợp này không thuộc điều bị nghiêm cấm.
