Góp ý vào nội dung này, đại biểu Trần Hữu Hậu (Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh) cho biết, báo cáo tổng kết 13 năm thực hiện Luật Khoáng sản cho thấy, việc đấu giá quyền khai thác khoáng sản mang lại hiệu quả cao, tăng thu cho ngân sách nhà nước, nhưng tỉ lệ cấp phép khai thác thông qua đấu giá là rất thấp.
“Trả lời chất vấn của tôi ngày 4.6, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh cho biết, tỉ lệ đấu giá cấp quyền khai thác khoáng sản thấp vì Bộ thực hiện đúng theo Nghị định 158 năm 2016 theo đó quy định 7 trường hợp không đấu giá. Và Bộ trưởng cho biết sẽ thực hiện tối đa đấu giá quyền khai thác khoáng sản” - đại biểu Trần Hữu Hậu nhắc lại.
Tuy nhiên, theo đại biểu, Điều 104 dự thảo Luật Địa chất và khoáng sản đã lấy lại 3/7 nội dung của Nghị định 158, có quy định rộng hơn và khái quát hơn; đồng thời giao cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quy định chi tiết.
“Chúng tôi chưa biết Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ sẽ quy định, quyết định như nào, nhưng nếu không có sự thay đổi căn bản theo quy định tại Nghị định 158 thì Bộ Tài nguyên và Môi trường và các địa phương khó mà chuyển mạnh sang đấu giá quyền khai thác khoáng sản, hoặc có hình thức thực hiện phù hợp khác nhằm đảm bảo khai thác, sử dụng hiệu quả tài nguyên khoáng sản của Quốc gia” - đại biểu nêu ý kiến.
Đại biểu cho biết, thực tế nhiều năm qua cho thấy việc định giá tài sản và định giá quyền sử dụng đất để đưa vào góp vốn dù đã quy định cụ thể nhưng vẫn xảy ra nhiều vi phạm và không ít cán bộ các cấp bị kỷ luật, vào vòng lao lý.
Vì thế, đại biểu cho rằng, việc định giá quyền khai thác khoáng sản là rất cần thiết nhưng khá phức tạp; cần nghiên cứu quy định chặt chẽ, rõ ràng, minh bạch phục vụ cho các hoạt động liên quan. Đại biểu đề xuất dự thảo Luật Địa chất và khoáng sản cần bổ sung 1 điều về định giá quyền khai thác khoáng sản.
Theo đại biểu, khoáng sản là tài nguyên quý giá của đất nước, hầu hết không thể tái tạo, bồi đắp, đòi hỏi phải được quản lý khai thác, sử dụng tiết kiệm hiệu quả, đóng góp tương xứng với giá trị của nó vào ngân sách nhà nước, góp phần phát triển đất nước.
“Khoáng sản như miếng mỡ ngon đặt trên miệng mèo, ta không thể chỉ tăng cường dạy dỗ, nhắc nhở mèo rằng: Phải giữ gìn phẩm chất đạo đức, không được ăn vụng vì đó là thức ăn của chủ… mà cần phải đậy kỹ, khóa chặt; nếu không gần như chắc chắn sẽ phải đuổi, phải đánh, phải nhốt mèo lại, thậm chí xử trảm mèo; làm mất đi những con mèo giỏi bắt chuột vốn là chức năng thiên bẩm của chúng” - đại biểu Trần Hữu Hậu ví von.
Trong khi đó, đại biểu Trần Thị Kim Nhung (đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh) đóng góp ý kiến về trách nhiệm lập quy hoạch khoáng sản.
Theo đó, đại biểu tán thành việc giao cho Bộ Công Thương trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng khoáng sản nhóm 1; giao cho Bộ Xây dựng trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch khoáng sản với nhóm 2.
Đại biểu cho rằng nên giữ quy định như vậy bởi không gây xáo trộn chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền quản lý của nhà nước về khoáng sản. Cùng với đó, quán triệt nghiêm túc theo yêu cầu của Nghị quyết số 10-NQ/TW, của Bộ Chính trị về gắn kết chặt chẽ, hiệu quả từ khâu quy hoạch, điều tra, thăm dò, khai thác, đến chế biến, sử dụng khoáng sản.
Ngoài ra, theo đại biểu, nếu giao Bộ Tài nguyên và Môi trường là cơ quan chủ trì lập quy hoạch thì Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa là cơ quan lập, vừa là cơ quan quản lý quy hoạch, đồng thời là cơ quan cấp phép cho hoạt động khoáng sản. Như vậy, quy định này có nguy cơ tiềm ẩn, phát sinh tiêu cực, tham nhũng.
