Xử lý nghiêm trốn đóng, chậm đóng bảo hiểm
Chiều 22.10, Quốc hội thảo luận ở tổ về tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng Quỹ bảo hiểm xã hội năm 2020.
Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho rằng, đây là những vấn đề quan trọng liên quan đến quyền công dân, an sinh xã hội, chăm sóc sức khoẻ. Về bảo hiểm xã hội, trong báo cáo của Uỷ ban xã hội có nhắc đến việc chấp hành quyết định xử phạt hành chính của các giai đoạn 2016-2020 rất thấp; mới chỉ thu hồi được 25,2% tổng số tiền phải thu hồi. Trong đó báo cáo chưa nêu về mặt xử lý hình sự với hành vi trốn đóng bảo hiểm xã hội thế nào, việc khởi kiện theo pháp luật đối với doanh nghiệp chậm, không đóng bảo hiểm, gây ảnh hưởng tới người lao động.
Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật đề nghị, cần làm rõ việc nợ, chậm đóng bảo hiểm xã hội hơn 15.000 tỉ và tiền lãi tính đến cuối năm 2020. Cần chỉ ra những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do chây ì, trốn đóng, bao nhiêu % doanh nghiệp khó khăn do COVID-19 nên không có tiền để đóng, không truy tìm được địa chỉ của doanh nghiệp dù có đăng ký kinh doanh…
Cũng theo ông Tùng, Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi 2017 có bổ sung tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế. Trong đó có quy định hình phạt rất nghiêm khắc đối với những cá nhân có nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội, không đóng, đóng không đầy đủ bảo hiểm xã hội đã bị xử phạt hành chính mà vẫn vi phạm thì có thể bị phạt tù đến 1 năm. Nếu có tình tiết tăng nặng thậm chí còn có thể phạt ở khung cao hơn, phạt tù đến 7 năm và hành chính đến 1 tỉ đồng.
“Cần thống kê từ khi Bộ luật hình sự sửa đổi có hiệu lực thì việc thực hiện thế nào, có bao nhiêu doanh nghiệp bị xử lý hình sự. Còn nếu chưa thực hiện cũng cần có lý do vì sao, vướng mắc thế nào?. Bởi theo tôi biết chúng ta chưa khởi tố được vụ việc nào dù Hà Nội và TPHCM đã có đề nghị truy tố liên quan đến việc chậm đóng bảo hiểm xã hội” – ông Tùng nói.
Từ những lý do này, ông Tùng đề nghị cần xử lý hình sự để tăng mức độ răn đe, khắc phục tình trạng này. Bởi hiện nay việc thực hiện quyết định xử phạt hành chính không cao, số tiền thu hồi thấp.
Lý do khó xử lý trốn đóng, chậm đóng bảo hiểm
Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, Việt Nam có 8/9 loại hình bảo hiểm, trừ Bảo hiểm gia đình. Những năm trước, khi nhắc đến bảo hiểm xã hội, dư luận lo lắng vấn đề an toàn quỹ, nhiều người nói “vỡ quỹ”. Tuy nhiên, điều đáng mừng đến giờ này, kết dư tương đối tốt.
Trong các chính sách về trụ cột an sinh xã hội thì có bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế là 2 trụ cột rất căn bản.
Bộ trưởng Đào Ngọc Dung băn khoăn khi có nhiều doanh nghiệp, đối tượng sử dụng lao động đang trốn đóng, chậm đóng, nợ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động. Trong pháp luật quy định xử lý hình sự nhưng về pháp nhân lại không xử lý được. Lúc này chủ doanh nghiệp lại là đại diện pháp nhân, gây khó khăn trong vấn đề xử lý.
“Hội đồng thẩm phán có Nghị quyết 05, mới đầu tôi cũng kỳ vọng, nhưng trong pháp luật của ta quy định cá nhân xử lý hình sự, nhưng về pháp nhân thì không xử lý hình sự được. Vấn đề khó hơn là ở chỗ không phân biệt được chậm đóng, trốn đóng; chậm đóng thì chỉ phạt, trốn đóng mới xử lý hình sự. Chúng ta có Nghị quyết, nhưng cơ sở vững chắc để tòa án xử lý thì chưa có cơ sở”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung dẫn thêm thông tin.
Theo Bộ trưởng, thời gian tới, để có thể phát triển được bảo hiểm tự nguyện, việc tuyên truyền phải thực chất, người dân hiểu thực sự ý nghĩa sẽ tham gia. Cùng với đó, phải giao chỉ tiêu cho HĐND, UBND; đặc biệt đưa luôn vào chỉ tiêu thống kê.
