Với nhu cầu cấp bách cho công tác phòng, chống đại dịch COVID-19 các cơ sở y tế có hình thức tạm ứng hoặc vay mượn để đảm bảo nhu cầu chữa bệnh, xét nghiệm. Thế nhưng, sau khi đại dịch kết thúc, không ít cơ sở y tế trở thành "con nợ bất đắc dĩ" vì chưa thể trả nợ cho doanh nghiệp.
Trong các quy định về mua sắm, đấu thầu không có hình thức vay mượn, vay trước, trả tiền sau hoặc vay rồi mới đấu thầu để trả lại. Đặc biệt là trong tình trạng chống dịch COVID-19 nhiều cơ sở y tế còn đi vay cả kit test, khi đã hết dịch rồi thì không thể mua kit test để trả được.
Chủ nợ mòn mỏi chờ, con nợ mòn mỏi đợi hướng dẫn
Đại biểu Nguyễn Hữu Thông - đoàn Bình Thuận cho biết, trong giai đoạn COVID-19, các đơn vị thực hiện mượn hàng, vật tư y tế, hóa chất sát khuẩn của các nhà cung cấp, doanh nghiệp tư nhân đến nay chưa thanh toán do vướng các thủ tục mua sắm để trả cho nhà cung cấp theo quy định tại Nghị định 98 ngày 8.11.2021 của Chính phủ về quản lý trang thiết bị y tế.
Do đó, cơ quan chức năng cần có hướng dẫn về việc thanh toán nợ cho các đơn vị trong việc thực hiện mua, mượn nợ trang thiết bị, vật tư y tế, hóa chất và sinh phẩm phục vụ phòng, chống dịch COVID-19.
Báo cáo với Quốc hội, đại biểu cho biết đối với tỉnh Bình Thuận hiện nay số tiền nợ này là trên 91 tỉ đồng.
Nghị quyết số 99 của Quốc hội về vấn đề giám sát trên đã giao trách nhiệm cho Chính phủ và Bộ Y tế nghiên cứu, có giải pháp và báo cáo cho Quốc hội tại kỳ họp thứ 7. Tuy nhiên, cho đến nay theo phản ánh các địa phương, Chính phủ và Bộ Y tế vẫn chưa có hướng dẫn để tháo gỡ.
"Hiện nay các cơ sở y tế của các địa phương đang gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc trong vấn đề trả nợ. Theo đó, chủ nợ thì mòn mỏi chờ, mà con nợ thì mòn mỏi đợi hướng dẫn. Tôi đề nghị Chính phủ và Bộ Y tế sớm có hướng giải quyết các vấn đề trên"- đại biểu nói.
Đưa ra tòa xử, bệnh viện chắc chắn thua
Phát biểu tranh luận, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu - đoàn Bình Định nói: "Về các khoản nợ của các bệnh viện, cơ sở y tế trong giai đoạn COVID-19 mà chưa trả được, tôi đồng ý đây là một vấn đề nổi cộm không chỉ của tỉnh Bình Thuận mà là của đại đa số các tỉnh thành có đại dịch bùng phát, không chỉ vật tư, thuốc men mà còn cả ô xy, khí nén...".
Theo đại biểu, nếu đề xuất Bộ Y tế và Chính phủ cho hướng dẫn là chưa đủ, vì Chính phủ chỉ có thể đề ra nguyên tắc chỉ đạo các địa phương thực hiện rà soát nhưng sẽ luôn kèm theo một câu là "phải thực hiện theo đúng quy định của pháp luật" và như vậy thì mọi việc sẽ... đứng nguyên tại chỗ.
"Ngay tại bệnh viện của chúng tôi có những trường hợp tồn đọng, nợ quá lâu mà không có cách nào chi trả được, vì đã quá thời hạn, quá năm tài khóa, thậm chí phải đưa ra tòa do tòa xử và bệnh viện chắc chắn sẽ bị xử thua.
Vì thực sự là mình dùng dụng cụ, đồ đạc của người ta, do đó phải trả tiền nhưng còn phải kèm theo cả lãi suất ngân hàng nữa"- đại biểu Nguyễn Lân Hiếu nói.
Chính vì vậy ông đề nghị Bộ Y tế cần có văn bản hướng dẫn chi tiết về một số vướng mắc các mặt hàng cụ thể hay sử dụng trong chống dịch, các địa phương cần quyết liệt hỗ trợ ngành y tế bằng các Nghị quyết của Hội đồng nhân dân giải quyết dứt điểm các vấn đề còn tồn tại sau đại dịch để chúng ta có thể thực sự kết thúc đại dịch, để ngành y tế có thể yên tâm tiếp tục thực hiện nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe của người dân.
Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nói: Đến thời điểm này, Nghị quyết 99 của Quốc hội đã giao cho Chính phủ xây dựng, cố gắng sớm nhất trước ngày 31.12.2024 sẽ giải quyết được vấn đề vay mượn ở các cơ sở y tế.
"Đó là một việc có thể nói rất khó. Đến nay Bộ Y tế đã thống kê của 48 địa phương và 7 bộ, ngành cũng như của các cơ sở y tế thuộc Bộ; hiện nay số vay mượn theo số báo cáo chính thức là 1.693 tỉ, trong đó vay mượn về thuốc men, sinh phẩm khoảng 754 tỉ, về kit test khoảng 939 tỉ"- Bộ trưởng nói.
Hiện nay, Bộ Y tế đang giao cho các đơn vị của Bộ Xây dựng các phương án, lường trước được vấn đề này do chưa có quy định trong luật pháp thì chắc chắn là Chính phủ cũng sẽ phải báo cáo với Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho cơ chế để xử lý, tháo gỡ khó khăn.
Trong Luật Khám, chữa bệnh (sửa đổi) cũng có hình thức vay mượn, ứng trước đối với trang thiết bị, vật tư y tế, các đơn vị hiện cũng đang triển khai hướng dẫn để đảm bảo lâu dài.
