Nhân dân chờ đợi phán quyết công tâm, khách quan, công bằng
Chiều 22.11, Quốc hội họp phiên toàn thể ở hội trường, thảo luận về dự án Luật Tổ chức TAND (sửa đổi). Sau phần thảo luận, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề ĐBQH quan tâm.
Về việc thu thập chứng cứ, Chánh án TAND Tối cao cho biết điều nhân dân chờ đợi phán quyết công tâm, khách quan, công bằng chứ không phải là chờ đợi việc thu thập chứng cứ rồi xét xử trên các chứng cứ do mình thu thập mà xem nhẹ các chứng cứ của các bên khác.
Tiếp thu ý kiến của các đại biểu, Chánh án TAND Tối cao cho biết sẽ chỉnh lý quy định theo hướng khi có yêu cầu của người dân, cả bên nguyên và bên bị khi không thể thu thập chứng cứ thì Tòa án hỗ trợ bằng các quyết định giao nộp chứng cứ mà các cơ quan Nhà nước và tổ chức cá nhân phải có nghĩa vụ cung cấp cho người dân. Nếu các bên không chấp hành lệnh của Tòa án thì sẽ bị xử phạt theo Pháp lệnh của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa ban hành.
Về tổ chức tòa án theo thẩm quyền xét xử, Chánh án TAND Tối cao cho biết đây là nội dung nhằm thể chế hóa Nghị quyết 27-NQ/TW, làm cơ sở trong tương lai tiếp tục làm tốt hơn.
Về tòa phúc thẩm vẫn xử sơ thẩm, Chánh án cho biết thực tế nhiều nước, tòa án tối cao vẫn xử sơ thẩm. Tên gọi là tòa án phúc thẩm hay sơ thẩm là nhiệm vụ chính yếu.
Tòa án cấp huyện có gần 6.000 thẩm phán, suốt đời chỉ được là sơ cấp
Nói về ngạch bậc thẩm phán, Chánh án TAND Tối cao cho biết: "Thực tế ở tòa án cấp huyện có gần 6.000 thẩm phán. Từ khi vào tòa án đến khi về hưu đều chỉ được là thẩm phán sơ cấp dù giỏi, có khả năng làm rất nhiều việc, nhưng suốt cuộc đời chỉ được là sơ cấp nên rất thiệt thòi".
Ông đề nghị quan tâm đến thẩm phán đồng thời tham khảo kinh nghiệm của quân đội, để từ khi vào ngành thẩm phán có động lực phấn đấu lên từng bậc.
Về tòa sơ thẩm chuyên biệt, Nghị quyết Đại hội XIII, Nghị quyết Trung ương và Nghị quyết của Quốc hội đều đề cập về xây dựng tòa án chuyên nghiệp. Dự kiến ban đầu Ban soạn thảo thiết kế 3 loại tòa án sơ thẩm chuyên biệt là tòa hành chính, tòa phá sản, tòa sở hữu trí tuệ là 3 loại án rất khó, chuyên môn cao.
Tiếp thu thẩm tra của Ủy ban Tư pháp dành quyền quy định cụ thể cho Ủy ban thường vụ Quốc hội. Theo đó, dự thảo Luật quy định chung về thành lập tòa sơ thẩm chuyên biệt, còn địa hạt pháp lý đến đâu, thẩm quyền như thế nào thì TAND Tối cao làm hồ sơ báo cáo, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ quyết định.
Về vấn đề thanh tra, kiểm tra trong quá trình tố tụng, Chánh án TAND Tối cao cho biết thời hạn tố tụng quy định rất khắt khe. Trường hợp Tòa án chỉ có thời hạn 1 tháng từ khi hồ sơ chuyển sang phải giải quyết, khi đó mà phát sinh thanh tra hay giám sát thì sẽ không đảm bảo được thời hạn tố tụng.
Việc không quy định thanh tra, kiểm tra trong quá trình tố tụng để bảo đảm độc lập tư pháp, bảo đảm độc lập trong xét xử, tránh trường hợp cho thanh tra, kiểm tra can thiệp vào hoạt động tư pháp.
