Không chấp nhận tình trạng bằng mặt không bằng lòng, bè phái
Khẳng định tầm quan trọng của đoàn kết, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhiều lần chỉ rõ: “Đoàn kết là một lực lượng vô địch của chúng ta để khắc phục khó khăn, giành thắng lợi”, “Đoàn kết là sức mạnh, là then chốt của thành công”.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, đoàn kết thống nhất trong Đảng là vấn đề chiến lược vô cùng quan trọng, là tư tưởng xuyên suốt của phương hướng xây dựng Đảng và đường lối cách mạng Việt Nam.
Theo Người, đoàn kết trong Đảng phải thể hiện ở sự thống nhất tư tưởng và hành động trong toàn Đảng. Trong Đảng không thể chấp nhận tình trạng trống đánh xuôi, kèn thổi ngược, bằng mặt không bằng lòng. Trong Đảng không tha thứ cho hiện tượng chia rẽ, bè phái... làm suy yếu sức mạnh của Đảng. Sự đoàn kết thống nhất trong Đảng không phải là cảm tính, cảm tình, mà phải dựa trên nền tảng tư tưởng, quan điểm, đường lối chính trị của Đảng.
Để củng cố, tăng cường đoàn kết thống nhất trong Đảng, cần phải tiến hành công tác xây dựng Đảng một cách toàn diện, thường xuyên trên cơ sở không ngừng nâng cao trình độ, năng lực trí tuệ của Đảng.
Có nhiều phương pháp để xây dựng Đảng về tư tưởng, chính trị, tổ chức, phong cách, lối sống, song cách tốt nhất, theo Chủ tịch Hồ Chí Minh là: “Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình...”, đồng thời thực hiện nghiêm túc nguyên tắc tập trung dân chủ.
Dân chủ sẽ chống được bệnh quan liêu, giữ vững đoàn kết
Để mở rộng dân chủ, tăng cường tập trung, điều quan trọng là thực hiện tốt sự lãnh đạo tập thể nhằm bảo đảm cho mọi quyết định của Đảng được đúng đắn trên cơ sở tập hợp được trí tuệ, kinh nghiệm của Đảng, của nhân dân, hạn chế được sai lầm chủ quan, duy ý chí, tránh được bệnh quan liêu. Mặt khác, cần đề cao trách nhiệm cá nhân trên cơ sở phân công phụ trách hợp lí, hợp tình.
Việc ban hành quy chế giám sát và nghiêm cấm mọi sự định kiến, trù dập sẽ bảo đảm cho sinh hoạt dân chủ trong Đảng được thực hiện tốt, trước hết là trong cấp ủy đảng các cấp, vừa phát huy dân chủ thực sự, vừa giữ vững kỉ cương, kỉ luật của Đảng.
Tiến hành tự phê bình và phê bình một cách thường xuyên, nghiêm túc là cách tốt nhất để thực hiện dân chủ, giữ gìn sự đoàn kết thống nhất trong Đảng. Đó phải là hoạt động thể hiện tính đảng của mỗi đảng viên, sự giác ngộ chính trị, ý thức cầu thị và tinh thần phụ trách trước Đảng, trước nhân dân của người đảng viên.
Phê bình phải trên cơ sở đường lối, quan điểm, nguyên tắc đảng, tình đồng chí thương yêu lẫn nhau của những người cộng sản cùng chung lí tưởng phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc. Kinh nghiệm cho thấy, chỉ có làm được như vậy mới khắc phục được bệnh qua loa, hình thức, dĩ hòa vi quý, hoặc đả kích, vụ lợi, cơ hội chủ nghĩa.
Giữ gìn sự đoàn kết thống nhất trong Đảng luôn luôn đòi hỏi sự nỗ lực của toàn Đảng, đồng thời phải biết dựa vào dân để củng cố đoàn kết thống nhất trong Đảng. Nhân dân ta giàu lòng yêu nước và gắn bó với Đảng ngay từ lúc Đảng mới ra đời, luôn coi Đảng là Đảng của mình, mong muốn Đảng luôn luôn vững mạnh, đoàn kết chặt chẽ để lãnh đạo đất nước, cho nên nhân dân sẵn sàng góp sức xây dựng Đảng.
Bài học xuyên suốt trong công tác xây dựng Đảng - bài học gìn giữ sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, thể hiện sâu sắc tinh hoa truyền thống của dân tộc và của Đảng. Đoàn kết, thống nhất được tôi luyện qua thực tiễn đã trở thành vấn đề có tính quy luật phát triển của Đảng, dân tộc ta.
Đối với Đảng ta, đoàn kết có điểm tương đồng với tình đoàn kết của những người cộng sản trên thế giới, nhưng lại mang đậm bản sắc Việt Nam mà tiêu biểu là tư tưởng đoàn kết của Hồ Chí Minh.
