Tỉ lệ dân số vàng giảm, già hoá dân số nhanh
Thủ tướng chính phủ vừa ký ban hành Quyết định 588/QĐ-TTg ngày 28.4.2020 để Phê duyệt Chương trình Điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030 trong đó nêu rõ đối với địa phương đã đạt mức sinh thay thế và có mức sinh thay thế thấp, trước mắt cần rà soát, bãi bỏ các chính sách khuyên sinh ít con.
Trao đổi với Lao Động về vấn đề này, nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội – Phạm Minh Huân cho rằng hiện nay chúng ta đang trong thời kỳ dân số vàng nhưng cũng là đang trong quá trình già hoá dân số. Năm 2007, chúng ta bắt đầu vào thời kỳ dân số vàng để tận dụng nguồn nhân lực, lao động trẻ để phát triển đất nước. Đến năm 2011, chúng ta cũng phải đối mặt với quá trình già hoá dân số và quá trình này được các chuyên gia dự báo diễn ra rất nhanh.
“Một số nước trên thế giới, quá trình già hoá dân số diễn ra 50-70 năm nhưng tại Việt Nam quá trình này diễn ra chỉ trong khoảng từ 20-30 năm. Do đó, chính sách dân số của chúng ta cần có những biện pháp để điều chỉnh, tăng thời gian dân số vàng hạn chế già hoá dân số” – ông Huân nói.
Cũng theo ông Huân, trên cơ sở chính sách của Thủ tướng ban hành thì những quy định khác liên quan tới chính sách dân số cũng cần phải được xem xét một cách kỹ lưỡng, cân nhắc để có những điều chỉnh cho phù hợp.
“Ví dụ như những vùng có tỷ suất sinh thấp thì có thể sẽ gia tăng trường hợp cặp vợ chồng được sinh ba con. Theo đó, việc xử lý kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3 do vi phạm chính sách dân số này có thể cũng cần được xem xét, điều chỉnh cho phù hợp và đồng bộ với hệ thống pháp luật. Những việc này cần được nghiên cứu và có đánh giá một cách kỹ lưỡng, thấu đáo” – ông Huân nói.
Có nên điều chỉnh quy định kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3?
Cùng trao đổi về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Phó Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình – Uỷ viên Uỷ ban về các vấn đề xã hội) cho biết, trước đây do dân số tăng nhanh nên chính sách dân số quy định mỗi gia đình không nên có quá 2 con. Tuy nhiên, trong thời gian qua, tại nhiều buổi hội thảo về chính sách dân số, nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế cũng đưa ra các khuyến cáo về vấn đề dân số Việt Nam nên có thay đổi, không nên khống chế ở mức sinh 2 con.
Theo ông Phương, bài học kinh nghiệm rút ra từ các nước Châu Âu thì khi dân số phát triển đến mức nào đó thì dân số vàng của mình sẽ giảm đi. Nếu duy trì ở mức độ đó thì số lượng người già tuổi tăng, dân số vàng giảm, lực lượng lao động sẽ thiếu hụt. Do vậy, chính sách về dân số cần có những điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện phát triển của đất nước.
Vị Uỷ viên Uỷ ban về Các vấn đề xã hội cho hay, trong quyết định của Thủ tướng cũng đã có nêu rõ về việc rà soát, đề xuất sửa đổi các quy định không còn phù hợp với mục tiêu duy trì vững chắc mức sinh thay thế, đặc biệt là các quy định xử lý vi phạm chính sách dân số hiện hành.
"Theo chính sách dân số trước đây là khuyến khích mỗi cặp vợ chồng chỉ nên có từ 01 – 02 con để nuôi và dạy cho tốt. Các Đảng viên cần là những người đi tiên phong, gương mẫu thực hiện chủ trương này. Do vậy, Đảng viên sinh con thứ 3 là vi phạm chính sách dân số.
Tuy nhiên, với chính sách dân số mới được phê duyệt thì Chính phủ đang khuyến khích sinh thêm ở những vùng có tỷ suất sinh thấp. Như vậy sẽ có những trường hợp cặp vợ chồng được sinh ba con để đảm bảo mức sinh thay thế. Theo đó, việc xử lý kỷ luật đảng viên do vi phạm chính sách dân số này cũng cần được nghiên cứu, đánh giá để có những điều chỉnh cho phù hợp tại những khu vực này” – ông Phương nói.
Trả lời PV Lao Động tại họp báo thường kỳ Chính phủ ngày 5.5, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cho biết, chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp này có rất nhiều các nội dung, tuy nhiên, liên quan đến nội dung sinh con thứ 3 thì cho đến bây giờ các quy định của Đảng đối với đảng viên sinh con thứ 3 vẫn còn giá trị hiện hữu.
"Và hiện chúng tôi cũng chưa có ý kiến nào đề xuất với Chính phủ để có sự điều chỉnh. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện từ giờ đến năm 2030, về phía trách nhiệm của Bộ Y tế, Tổng cục Dân số thì trong quá trình xây dựng cũng như đề xuất những biện pháp chính sách để phát triển dân số nước ta trong mục tiêu đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045, sẽ có những đề xuất với Chính phủ, với Ban cán sự đảng, với địa phương về những điều chỉnh chính sách một cách phù hợp nhất" - ông Sơn nói.
