Phát biểu kết luận Hội nghị trực tuyến toàn quốc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong đầu tư xây dựng hôm nay (20/4), Thủ tướng cho rằng, nếu tổng vốn đầu tư toàn xã hội chiếm đến 32% GDP mà chúng ta không thúc đẩy khâu này thì gặp khó khăn, đất nước không phát triển được. “Nơi nào, tỉnh nào, thành phố nào có nhiều công trình được khởi công, hoàn thành thì tỉnh đó mới phát triển, đất nước mới phát triển”.
Với tinh thần đó, Thủ tướng nhấn mạnh phải tập trung tháo gỡ thể chế pháp luật, nhất là những thủ tục rườm rà, những thái độ vô cảm, vô trách nhiệm của một số cơ quan, cá nhân làm chậm trễ quá trình đầu tư xây dựng. Tạo mọi điều kiện thuận lợi cho phát triển đầu tư xây dựng là một yêu cầu, trong đó tháo gỡ, tạo mọi điều kiện cho đầu tư tư nhân, xã hội hóa nguồn lực, với yêu cầu làm theo quy hoạch, bảo đảm an toàn lao động, an toàn công trình.
Cho rằng cần lo việc gỡ vướng về thể chế, Thủ tướng nêu thực trạng, hệ thống thể chế chính sách, pháp luật còn chồng chéo với nhiều luật, hơn 100 nghị định, hàng trăm thông tư hướng dẫn, hơn 20.000 tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức. Hay là sự phức tạp với hơn 45 thủ tục khác nhau trong khâu chuẩn bị đầu mục dự án đưa vào sử dụng, rồi sự không thống nhất giữa các bộ luật. Thực trạng nữa là tính kỷ luật hành chính còn lỏng lẻo như không thực hiện đúng quy chế làm việc của Chính phủ, không thực hiện đúng chức năng thẩm định, đùn đẩy, tránh né trách nhiệm, người dân, doanh nghiệp vướng mắc không được bộ, ngành, địa phương tháo gỡ, hướng dẫn thực hiện. Thậm chí, còn tình trạng “ngâm” hồ sơ rất lâu, nhất là đối với dự án đô thị, dự án xây dựng, dự án bất động sản.
Trước tình trạng này, Thủ tướng nêu rõ 2 phần trong việc tháo gỡ. Đối với các thể chế pháp luật thuộc thẩm quyền Quốc hội thì nghiên cứu, sớm trình Quốc hội. Đối với các nghị định, thông tư, những quy định do Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương ban hành thì cần sửa ngay, để tạo điều kiện cho phát triển, “nhất là sửa tinh thần, thái độ phục vụ nhân dân, doanh nghiệp của tất cả cán bộ, công chức”.
Thủ tướng còn nhắc đến các tồn tại nổi cộm khác như hiện tượng lãng phí trong đầu tư xây dựng từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước còn lớn. Lãng phí trong khâu phê duyệt dự án như chuẩn bị dự án chưa tốt, phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định dự án đầu tư không sát thực tế, thẩm quyền quyết định dự án đầu tư, điều chỉnh dự án đầu tư; lãng phí trong bố trí vốn và thực hiện dự án; lãng phí ngay từ khâu thiết kế, xây dựng chính sách, chương trình.
Tình trạng tham nhũng, bôi trơn, chi phí không chính thức còn nặng nề, diễn ra ở nhiều khâu, phức tạp, khó kiểm soát, từ khâu quy hoạch, chủ trương dự án, nghiên cứu dự án, quyết định phê duyệt dự án, giải ngân, đấu thầu, thuế, kho bạc, nghiệm thu... đều có hình bóng của tiêu cực. “Chúng ta phải chống cái này cho bằng được”, Thủ tướng nói, không để tình trạng “có 300 lạng việc này mới xong”. Do đó, vấn đề công khai minh bạch trong đầu tư xây dựng rất quan trọng.
Chỉ ra tình trạng chọn nhà thầu tùy tiện, “đất mà tự giao nhà đầu tư làm thì thất thoát lớn”, Thủ tướng yêu cầu, không được bán chỉ định. Tài sản đất đai phải đấu giá công khai để thu lợi cho Nhà nước là một yêu cầu hiện nay. “Chúng ta bị thất thoát trong vấn đề này rất lớn, cần phải chấn chỉnh. Không được quân xanh, quân đỏ, phải dẹp ngay tình trạng này”.
Trước tồn tại, bất cập nêu trên, Thủ tướng nêu hàng loạt định hướng tháo gỡ, khắc phục. Đó là tiếp tục rà soát, hoàn thiện khung khổ pháp lý, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật về quản lý đầu tư xây dựng, tháo gỡ kịp thời các rào cản khó khăn, vướng mắc và tạo điều kiện thuận lợi để các dự án đầu tư triển khai theo đúng tiến độ với chất lượng cao.
Đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện đầu tư kinh doanh theo hướng: Các điều kiện đầu tư kinh doanh, thủ tục hành chính không cần thiết thì kiên quyết loại bỏ hoặc lồng ghép trong các thủ tục khác.
Hoan nghênh nhiều bộ đã công bố cắt giảm trên 50% điều kiện kinh doanh, Thủ tướng mong Bộ Xây dựng cần sớm công bố việc cắt giảm này.
Không thanh tra, kiểm tra chồng chéo kéo dài đối với các công trình xây dựng nhưng thanh tra một lần và kiên quyết xử lý nghiêm các vi phạm.
Phải tăng cường đối thoại tháo gỡ khó khăn vướng mắc vì nhiều vấn đề không thể tháo gỡ ngay được.
Tại Hội nghị, Thủ tướng giao hàng loạt nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương, tập trung nhiều vào việc sửa đổi thể chế, chính sách pháp luật.
Trước hết, đối với Bộ Xây dựng, cần hoàn thiện, trình Quốc hội dự án Luật Quản lý phát triển đô thị trong đó làm rõ các nội dung còn vướng mắc hiện nay.
Tiếp tục hoàn thiện dự án Luật sửa 4 Luật: Xây dựng, Nhà ở, Kinh doanh bất động sản và Quy hoạch đô thị trình Quốc hội vào kỳ họp thứ 6.
Khẩn trương xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 32 về quản lý chi phí đầu tư xây dựng, Nghị định số 37 quy định chi tiết về hợp đồng xây dựng.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan hoàn thiện dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công theo hướng sửa đổi tiêu chí phân loại dự án; thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư... Chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan hoàn thiện dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp theo hướng: Sửa đổi đối tượng được hưởng ưu đãi đầu tư; ngành nghề ưu đãi đầu tư; tiêu chí xác định các dự án đầu tư thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của Thủ tướng...
Chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan hoàn thiện dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu và Nghị định số 30/2015/NĐ-CP về lựa chọn nhà đầu tư theo hướng mở rộng phạm vi chỉ định thầu đối với một số loại quy hoạch xây dựng thuộc đối tượng phải thi tuyển ý tưởng quy hoạch; sửa đổi quy trình, hình thức lựa chọn nhà đầu tư... nhằm khắc phục những bất cập trong lập, thẩm định, phê duyệt kế hoạch vốn đầu tư; quyết định chủ trương đầu tư; công tác đấu thầu, lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư...
Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp theo hướng thống nhất về thẩm quyền quyết định đầu tư với pháp luật về xây dựng...
Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan có liên quan soạn thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai theo hướng thống nhất về thời gian chậm triển khai thực hiện dự án bị thu hồi đất giữa Luật Đất đai và Luật Đầu tư; mở rộng các hình thức bảo đảm thực hiện dự án; đơn giản hóa điều kiện kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.
Thủ tướng giao Văn phòng Chính phủ tổng hợp, gửi đến các cơ quan có thẩm quyền giải quyết đối với các vướng mắc, kiến nghị của người dân, doanh nghiệp gửi đến qua Hệ thống tiếp nhận, trả lời phản ánh, kiến nghị; đăng tải các nội dung trả lời vướng mắc, kiến nghị ngay sau khi nhận được văn bản trả lời của các cơ quan có thẩm quyền giải quyết.
