Quan điểm khác nhau
Ngày 10.3, tại phiên họp thứ 9, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến về dự án Pháp lệnh trình tự, thủ tục Tòa án nhân dân xem xét, quyết định việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.
Trình bày báo cáo, Phó Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Du cho biết vẫn còn quan điểm khác nhau về quy định điều kiện hoãn, miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; tạm đình chỉ, miễn chấp hành phần thời gian đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc còn lại.
Quan điểm thứ nhất cho rằng, việc quy định điều kiện hoãn, miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, tạm đình chỉ, miễn chấp hành phần thời gian đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc còn lại trong Nghị định số 116/2021/NĐ-CP là vượt quá thẩm quyền, không phù hợp với quy định tại khoản 2 Điều 14 của Hiến pháp. Đây là những vấn đề liên quan đến hạn chế quyền con người và cần phải được quy định bởi luật.
Tiếp đó, Nghị định số 116 quy định điều kiện áp dụng cho cả đối tượng là người trên 18 tuổi, chưa phù hợp với đối tượng là người dưới 18 tuổi.
Do vậy, Pháp lệnh cần quy định về điều kiện hoãn, miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, tạm đình chỉ, miễn chấp hành phần thời gian đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc còn lại bảo đảm việc áp dụng pháp luật kịp thời, thống nhất trong thực tiễn.
Theo quan điểm thứ hai, nội dung trên đã được quy định tại Điều 57 và Điều 58 Nghị định số 116 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Phòng, chống ma túy, Luật Xử lý vi phạm hành chính về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy. Dự thảo Pháp lệnh không cần quy định lại vấn đề này, chỉ cần dẫn chiếu đến Nghị định số 116/2021/NĐ-CP.
Bảo đảm lợi ích tốt nhất cho người dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc
Nêu ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ bày tỏ đồng tình với loại ý kiến cho rằng Pháp lệnh phải quy định. Bởi hiệu lực của Nghị định không bằng Pháp lệnh. Hơn nữa, Nghị định 116 của Chính phủ dù mới ban hành nhưng chưa đầy đủ, chưa bao quát. Ví dụ như trường hợp người chưa đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi trong thời gian hoãn mà bị toà phạt tù không cho hưởng án treo...
“Nghị định dù mới ra cũng phải sửa lại nếu không phù hợp” – ông Vương Đình Huệ nói và nhấn mạnh “càng không thể quy định ở Thông tư như có ý kiến đề cập vì Thông tư làm sao đề cập được về trình tự, thủ tục”.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, dự thảo được xem xét thông qua bằng hình thức thủ tục rút gọn. Tuy nhiên cần lắng nghe ý kiến các bên để đánh giá tác động của chính sách kỹ hơn, từ khối lượng công việc của toà cấp huyện, vấn đề kinh tế, xã hội, ngân sách, đầu tư....
Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề, Pháp lệnh ra đời thì số lượng người vào trung tâm cai nghiện bắt buộc có tăng hơn không? Cơ sở vật chất thế nào, dự kiến nguồn lực bao nhiêu, cái gì có và chưa có? Rồi bệnh nặng, bệnh hiểm nghèo là thế nào, ai chứng nhận? Chúng ta không nên bỏ qua vấn đề này. Do đó khi biểu quyết thông qua phải báo cáo tiếp thu giải trình rất rõ.
Về vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng, đánh giá tác động còn thiếu. Vì “mới nhìn thấy điều tích cực mà chưa thấy tác động tiêu cực” khi đối tượng đưa đi cai nghiện bắt buộc là trẻ em, thiếu niên. Do đó cần nghiên cứu đánh giá tác động đầy đủ để có biện pháp, nhất là sự huy động chuyên gia giáo dục, y tế, tâm lý học rồi nhà trường, tổ chức chính trị xã hội đối với công tác này.
Ngoài ra, nhiều ý kiến cũng băn khoăn về điều kiện đảm bảo các quyền của trẻ em như học hành, vui chơi giải trí, tín ngưỡng... tại các trung tâm vì một trong những quan điểm chỉ đạo khi xây dựng dự thảo là bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người dưới 18 tuổi.
