Ở "vùng đỏ" nếu không cho phép tạm đình chỉ điều tra thì không thể tiến hành biện pháp nghiệp vụ
Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 2, sáng nay (25.10), Quốc hội thảo luận trực tuyến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự (TTHS).
Dự thảo Luật đã bổ sung quy định: “Hết thời hạn quy định tại Điều 147 của Bộ luật này, cơ quan có thẩm quyền giải quyết quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố khi thuộc một trong các trường hợp: Vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh mà không thể kết thúc việc kiểm tra, xác minh để quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án”.
Thảo luận về nội dung này, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) cho rằng tố tụng hình sự có 4 giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thời gian qua đều bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh.
Do đó, các cơ quan đã trình Quốc hội các biện pháp tháo gỡ khó khăn như với giai đoạn với khởi tố, điều tra, truy tố đề nghị Quốc hội sửa đổi Bộ luật TTHS theo hướng tạm đình chỉ, với giai đoạn xét xử TANDTC đề nghị cho xét xử trực tuyến.
Tiếp cận ở hướng làm thế nào thuận lợi nhất cho tố tụng và thuận lợi nhất cho người dân, đại biểu Thủy cho rằng, nếu ở giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố thì tạm đình chỉ là phù hợp vì đây là giai đoạn đầu của tố tụng và với biện pháp thu thập chứng cứ thông thường phải trực tiếp, thực tiễn.
“Ví dụ ở giai đoạn điều tra cần thiết phải khám nghiệm hiện trường, tử thi, khám xét nơi ở, nơi làm việc. Với giai đoạn này ở "vùng đỏ" áp dụng Chỉ thị 16 và trên 16 nếu hết thời hạn không cho phép tạm đình chỉ thì không thể tiến hành các biện pháp nghiệp vụ. Do đó, các cơ quan đề xuất áp dụng tạm đình chỉ là phù hợp” – đại biểu Thủy nhấn mạnh.
Tuy vậy, theo vị đại biểu này, hạn chế của biện pháp tạm đình chỉ là đã phải sử dụng hết thời hạn điều tra, truy tố cũng như hết thời hạn tạm giam đối với bị can trong giai đoạn điều tra truy tố, sau đó mới ra quyết định tạm đình chỉ, đến khi hết dịch sẽ ra quyết định phục hồi điều tra hoặc phục hồi giai đoạn truy tố. Mặt trái là vấn đề liên quan đến kéo dài thời hạn điều tra thêm 2 tháng với tội ít nghiêm trọng và 5 tháng đối với tội đặc biệt nghiêm trọng, tương tự kéo dài thời hạn tạm giam đối với bị can.
Với giai đoạn xét xử, tòa án đề xuất xét xử trực tuyến, đại biểu Thủy nhận định điều này là phù hợp, vì nếu tạm đình chỉ trong giai đoạn xét xử thì không chỉ phải sửa trong TTHS mà còn cả trong tố tụng dân sự, tố tụng hành chính. Hơn nữa, nếu tạm đình chỉ trong giai đoạn xét xử là tiếp tục kéo dài thời hạn với vụ án ít nghiêm trọng là 45 ngày và với án đặc biệt nghiêm trọng là 4 tháng, tương tự phải tiếp tục tạm giam với bị cáo. Do vậy cần thực hiện thí điểm, sau đó, Quốc hội xem xét quyết định nếu thấy cần thiết.
Dịch bệnh ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình tố tụng
Đồng tình với nội dung trên, đại biểu Phạm Thị Xuân (đoàn Thanh Hóa) phân tích, thời gian qua nhiều địa phương thực hiện giãn cách xã hội với nhiều cấp độ khác nhau trong thời gian dài ảnh hưởng đến quá trình điều tra, xét xử vụ án của các cơ quan tiến hành tố tụng.
Việc không giải quyết được nguồn tin tố giác tội phạm dẫn đến không xác định được có hay không có dấu hiệu phạm tội để ra quyết định khởi tố hay không khởi tố vụ án khi thời hạn giải quyết về nguồn tin đã hết. Trong khi đó, cơ quan có thẩm quyền không thể quyết định tạm đình chỉ giải quyết tin báo tố giác về tội phạm, kiến nghị khởi tố vì không có căn cứ theo quy định.
Cũng theo đại biểu Xuân, do dịch bệnh, giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử cũng bị trì hoãn do không thể thực hiện các biện pháp tố tụng để kết thúc điều tra. Việc tống đạt các quyết định cho người bị buộc tội hoặc chuyển hồ sơ vụ án sang các giai đoạn tiếp theo cũng bị trì hoãn không thể tiến hành được. Do đó, việc bổ sung căn cứ tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh là cần thiết.
