Nhận lời mời của Tổng thống Kenya Uhuru Kenyatta, Chủ tịch luân phiên của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc tháng 10.2021, tối 28.10, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã tham dự phiên thảo luận mở cấp cao trực tuyến về hợp tác giữa Liên Hợp Quốc và Liên minh Châu Phi với chủ đề “Tăng cường đoàn kết vì hòa bình và an ninh trong một môi trường xung đột đang thay đổi”.
Cùng tham dự phiên thảo luận có Tổng thống Ghana Nana Addo Dankwa Akufo-Addo, Tổng thống Tunisia Kais Saied, Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Store và Thủ tướng Saint Vincent and the Grenadines Ralph Gonsalves… đại diện cấp cao các nước thành viên Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, Phó Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Amina J. Mohammed và Cao ủy Quỹ Hòa bình Liên minh Châu Phi Donald Kaberuka.
Tại phiên thảo luận mở, lãnh đạo cấp cao và đại diện các nước thành viên Hội đồng Bảo an đều đề cao vai trò của Liên minh Châu Phi trong bảo đảm môi trường hòa bình và an ninh tại khu vực, thông qua các sáng kiến như Ngừng tiếng súng ở Châu Phi vào năm 2030; đánh giá cao hợp tác toàn diện giữa Liên Hợp Quốc và Liên minh Châu Phi trong ngăn ngừa và giải quyết xung đột, bảo đảm môi trường hòa bình và an ninh; ghi nhận các thách thức truyền thống và phi truyền thống mà nhiều nước Châu Phi đang phải đối mặt; khuyến khích tăng cường hợp tác giữa Liên Hợp Quốc và Liên minh Châu Phi, và giữa các tổ chức khu vực trong ngăn ngừa và giải quyết xung đột, xây dựng và duy trì hòa bình.
Phát biểu tại phiên thảo luận, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đề cao các thành tựu nổi bật các nước Châu Phi đã đạt được trong thời gian qua khi ngày càng gắn kết với các khu vực khác về chính trị, kinh tế-thương mại, giao lưu văn hóa, con người và đạt được nhiều thành quả phát triển và hội nhập đáng khích lệ. Tuy nhiên, Chủ tịch nước nhận định nhiều nước Châu Phi vẫn phải gánh chịu những hậu quả dai dẳng của chủ nghĩa thực dân và chế độ nô lệ, cũng như các bất ổn, xung đột, khủng bố, bạo lực cực đoan, tội phạm xuyên quốc gia, biến đổi khí hậu, mất an ninh lương thực và nguồn nước… đang kìm hãm đà phát triển của châu lục.
Để cộng đồng quốc tế có thể chung tay hỗ trợ các nước Châu Phi tái thiết và phát triển đất nước, ứng phó và phục hồi sau đại dịch, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đưa ra 5 đề xuất.
Thứ nhất, với phương châm “Giải pháp Châu Phi cho các thách thức của Châu Phi”, các quốc gia trong châu lục cần phát huy mạnh mẽ năng lực làm chủ, nâng cao tính tự cường để giải quyết các vấn đề nội tại, thúc đẩy xây dựng lòng tin, đối thoại, trao quyền hơn cho sự tham gia của phụ nữ, thanh niên.
Thứ hai, các nước Châu Phi cần tiếp tục vun đắp quan hệ hữu nghị, mở rộng hợp tác, hội nhập, củng cố chủ nghĩa đa phương, đề cao tinh thần thượng tôn pháp luật quốc tế và Hiến chương Liên Hợp Quốc.
Thứ ba, Liên Hợp Quốc và Liên minh Châu Phi cần tiên phong hợp tác thực hiện Sáng kiến Ngừng tiếng súng ở Châu Phi vào năm 2030, Chương trình nghị sự 2030 và Chương trình nghị sự 2063 về Phát triển bền vững của hai tổ chức này; thúc đẩy toàn diện và hiệu quả quan hệ đối tác chiến lược giữa Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và Hội đồng Hòa bình và an ninh Liên minh Châu Phi, nhất là tăng cường năng lực cảnh báo sớm về các nguy cơ an ninh truyền thống và phi truyền thống cho các Phái bộ hòa bình tại Châu Phi.
Thứ tư, mở rộng hợp tác giữa các tổ chức khu vực sẽ giúp nâng cao năng lực tổng thể của các tổ chức này trong ngăn ngừa và giải quyết xung đột, ứng phó với các thách thức khu vực và toàn cầu; ủng hộ thúc đẩy trao đổi, hợp tác toàn diện giữa ASEAN và Liên minh Châu Phi.
Thứ năm, tăng cường an ninh lương thực góp phần ổn định kinh tế xã hội, xây dựng nền tảng hòa bình bền vững.
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, nhiều quốc gia Châu Phi và Việt Nam có mối quan hệ hữu nghị truyền thống, cùng chung lịch sử hào hùng đấu tranh giải phóng dân tộc và phi thực dân hóa; hai bên luôn hợp tác, ủng hộ và dành cho nhau những tình cảm chân thành, tốt đẹp nhất. Việt Nam luôn sát cánh cùng các nước Châu Phi vượt qua khó khăn, mở rộng hợp tác hiệu quả, hướng tới hòa bình và phát triển; hỗ trợ vật tư y tế chống đại dịch COVID-19; nhấn mạnh về việc nhiều sĩ quan, bác sĩ quân y của Việt Nam đang làm việc tại các Phái bộ Liên Hợp Quốc tại Nam Sudan, Cộng hòa Trung Phi và sắp tới sẽ có hiện diện tại các Phái bộ khác ở châu lục.
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cũng chia sẻ mong muốn của Việt Nam sớm trở thành quan sát viên ở Liên minh Châu Phi.
Tại phiên thảo luận, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã thông qua Tuyên bố Chủ tich Hội đồng Bảo an về tăng cường hợp tác giữa Liên Hợp Quốc và Liên minh Châu Phi.
