Đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế sâu rộng
Theo đó, Chính phủ nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật Công đoàn sửa đổi để thay thế Luật Công đoàn năm 2012 nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về đổi mới tổ chức, hoạt động của Công đoàn tại Nghị quyết số 20-NQ/TW năm 2008 về tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”;
Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 15.11.2016 về “Thực hiện có hiệu quả tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, giữ vững ổn định chính trị - xã hội trong bối cảnh nước ta tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới đề ra nhiệm vụ về đổi mới tổ chức, hoạt động của hệ thống công đoàn”;
Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25.10.2017 của Ban Chấp hành Trung ương về “Một số vấn đề tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” đề ra nhiều chủ trương, quan điểm, định hướng liên quan trực tiếp tới việc đổi mới tổ chức và hoạt động của tổ chức công đoàn...
Đặc biệt là Nghị quyết số 02-NQ/TW ngày 12.6.2021 của Bộ Chính trị về đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới (Nghị quyết số 02); đồng thời, nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế sâu rộng và đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ giữa pháp luật công đoàn với các văn bản quy phạm pháp luật khác trong hệ thống pháp luật (điển hình là Bộ luật Lao động năm 2019).
Có nhiều nội dung mới, lớn, chưa có tiền lệ
Chính phủ cho rằng Luật Công đoàn (sửa đổi) là dự án Luật quan trọng, phức tạp, các chính sách được đề xuất chứa đựng nhiều nội dung mới, lớn, chưa có tiền lệ, có liên quan mật thiết đến các vấn đề an sinh - xã hội, an ninh, quốc phòng, đối ngoại.
Theo dự thảo Tờ trình, một trong những lý giải cho sự cần thiết, đồng thời là mục đích, quan điểm chỉ đạo của việc ban hành Luật Công đoàn (sửa đổi) là thể chế hóa Hiến pháp, các chủ trương, nghị quyết của Đảng liên đến một loạt vấn đề như vấn đề tổ chức, bộ máy, cán bộ, tài chính, tài quan sản của công đoàn và khuyến khích xã hội hoá nguồn lực để công đoàn thực hiện tốt nhiệm vụ được giao (Nghị quyết số 02, Nghị quyết số 18- NQ/TW); vấn đề hội nhập quốc tế trong bối cảnh nước ta tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (Nghị quyết số 06-NQ/TW); vấn đề vai trò của công đoàn trong việc đại diện, bảo vệ người lao động về tiền lương trong quan hệ lao động (Nghị quyết số 27-NQ/TW); vấn đề vai trò của công đoàn trong việc xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ (Chỉ thị số 37- CT/TW).
Như vậy, để thể chế hóa các chủ trương, định hướng nêu trên của Đảng, Chính phủ đề nghị Tổng LĐLĐVN cần rà soát tổng thể Luật Công đoàn hiện hành và có thể thấy rằng các nội dung sửa đổi là rất lớn, chẳng hạn như nội dung về thực hiện quyền giám sát (khoản 1 Điều 14); về tổ chức, bộ máy, cán bộ được sửa đổi (Điều 6 và Điều 23); những nội dung về tài chính, tài sản công đoàn được sửa đổi, bổ sung (Điều 26), việc tham gia Công đoàn của người lao động là người nước ngoài làm việc tại Việt Nam (Điều 5); hành vi bị nghiêm cấm (Điều 9); quyền và trách nhiệm của công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở đối với người lao động ở cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp chưa có tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở (Điều 170); về bảo đảm điều kiện hoạt động công đoàn (Điều 24)...
Tiếp tục phối hợp xây dựng cơ chế quản lý cán bộ công đoàn
Về việc đề xuất sửa đổi, bổ sung Điều 23 Luật Công đoàn 2012 theo hướng cơ quan có thẩm quyền quyết định số lượng cán bộ công đoàn là cán bộ, công chức, viên chức theo đề xuất của Tổng LĐLĐVN và những đề xuất sửa đổi, bổ sung việc tuyển dụng, định danh và chính sách tiền lương cho cán bộ công đoàn chuyên trách tại doanh nghiệp và đơn vị sự nghiệp ngoài công lập nêu trên tại thời điểm này Chính phủ cho rằng cần phải có ý kiến và hướng dẫn chính thức của cấp có thẩm quyền...
Bởi lẽ, Nghị quyết số 02 của Bộ Chính trị đã đề ra nhiệm vụ “nghiên cứu, ban hành chính sách phù hợp để tuyển dụng cán bộ công đoàn trưởng thành từ cơ sở, trong phong trào công nhân; thu hút, tạo động lực cho cán bộ công đoàn”; đồng thời, giao Ban Tổ chức Trung ương chủ trì, phối hợp với Đảng đoàn Tổng LĐLĐVN nghiên cứu, đề xuất những vấn đề về tuyển dụng, giao biên chế; chế độ, chính sách đối với cán bộ công đoàn chuyên trách, một số mô hình thí điểm về tổ chức và hoạt động công đoàn phù hợp với tình hình mới.
Những vấn đề liên quan đến cơ chế quản lý cán bộ công đoàn được đặt ra tại Nghị quyết số 02 là vấn đề mới, chưa có tiền lệ và đang trong quá trình nghiên cứu ban hành.
Do đó, tuy việc đề xuất là có cơ sở chính trị song Chính phủ đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo phối hợp chặt chẽ với Ban Tổ chức Trung ương và báo cáo, đề xuất với cấp có thẩm quyền để xem xét, quyết định các vấn đề về tuyển dụng, giao biên chế; chế độ, chính sách đối với cán bộ công đoàn chuyên trách... để có căn cứ đối với các nội dung về cán bộ công đoàn dự kiến sửa đổi, bổ sung tại hồ sơ đề nghị Luật Công đoàn sửa đổi…
