Chi tiết khiến Thanh tra Chính phủ phát hiện những bất thường trong in ấn sách giáo khoa

Lao Động ngày 16.4 có bài phản ánh việc Thanh tra Chính phủ phát hiện dấu hiệu lợi ích nhóm giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo là cơ quan quản lý nhà nước với Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam trong việc in ấn sách bài tập.

Đây là một trong những nội dung đáng chú ý trong Kết luận thanh tra số 955/KL-TTCP ngày 14.9.2022 về thanh tra chuyên đề công tác quản lý Nhà nước về giáo dục, đào tạo sẽ được Thanh tra Chính phủ kiểm tra việc thực hiện trong năm 2024.

Ngoài nội dung với sách bài tập, khi thanh tra chuyên đề công tác quản lý Nhà nước về giáo dục, đào tạo trên đây, Thanh tra Chính phủ cũng phát hiện những bất thường trong việc in ấn sách giáo khoa tại Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.

Chi tiết gây chú ý là Thanh tra Chính phủ nhận thấy từ trước năm 2014 và trong giai đoạn từ 2014 đến 2019, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam chỉ thu thập báo giá của một số ít nhà thầu cung cấp giấy in và chỉ có 2 đến 3 đơn vị được nhà xuất bản lựa chọn cung cấp giấy in sách giáo khoa trong một năm, lặp đi lặp lại trong nhiều năm.

Đặc biệt trong giai đoạn 2014-2019, Công ty Cổ phần giấy Phùng Vĩnh Hưng được lựa chọn cung cấp chiếm 83,1% số lượng giấy của nhà xuất bản (tương ứng hơn 1.890 tỉ đồng).

Khi kiểm tra xác suất một số hợp đồng cung cấp giấy in của doanh nghiệp này cho nhà xuất bản (1/3 tổng lượng giấy in đã cung cấp, tương ứng hơn 528 tỉ đồng) cho thấy giá giấy in mà công ty bán cho Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cao bình quân gấp khoảng 1,7 lần giá giấy công ty nhập khẩu trực tiếp (tương ứng số tiền chênh lệch hơn 210 tỉ đồng).

"Những nội dung nêu trên cho thấy việc lựa chọn nhà thầu cung cấp giấy in để sản xuất sách giáo khoa theo phương thức chào hàng cạnh tranh của nhà xuất bản có nhiều điểm bất thường, chưa bảo đảm công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế" - Thanh tra Chính phủ chỉ ra.

Ngoài chi tiết trên, Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra nhiều vấn đề khác trong xác định giá trần các gói thầu in sách giáo khoa bằng hình thức đấu thầu.

Trong đó nhà xuất bản bán 3 loại giấy in có mức thuế suất thuế GTGT đầu vào là 5% cho các nhà trúng thầu in sách giáo khoa. Tuy nhiên khi xây dựng giá trần của gói thầu in, nhà xuất bản tính chung vào với mức thuế của dịch vụ in sách giáo khoa có thuế suất thuế GTGT là 10%.

Việc này làm giá trần gói thầu tăng thêm 5% thuế GTGT của 3 loại giấy, dẫn đến gia đình học sinh phải mua sách giáo khoa bằng giá đăng ký từ năm 2011, cao hơn giá phải đăng ký đúng giá với số tiền hơn 14,8 tỉ đồng.

Kết quả kiểm tra, xác minh tại nhà xuất bản cũng cho thấy trong giai đoạn 2014-2018, quá trình xây dựng giá gói thầu in sách giáo khoa, hạch toán của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam có sai sót dẫn đến gia đình học sinh phải mua sách giáo khoa bằng giá nhà xuất bản đã đăng ký từ năm 2011, cao hơn giá sách giáo khoa phải đăng ký đúng giá với số tiền hơn 85 tỉ đồng.

Thanh tra Chính phủ nhận định, chính việc lựa chọn nhà thầu cung cấp giấy in, nhà thầu in, phát hành, kinh doanh sách giáo khoa còn một số thiếu sót, vi phạm dẫn đến giá sách giáo khoa được Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đăng ký từ năm 2011 cao bất hợp lý.