Nợ đọng thuế còn cao
Theo Bộ trưởng Tài chính, tỉ trọng tổng nợ trên tổng thu nội địa đã giảm mạnh từ 12,2% năm 2014 xuống mức 6,9% tính đến cuối tháng 8.2019. Tuy nhiên, tình hình nợ đọng thuế vẫn còn cao, tổng số tiền nợ thuế tính đến ngày 31.8 là 88.253 tỉ đồng (tăng 8,2% so với thời điểm 31.12.2018). Trong đó, tiền nợ thuế không còn khả năng nộp ngân sách là 42.990 tỉ đồng, chiếm 48,7% tổng số tiền nợ thuế. Về nguyên nhân, ông Dũng cho biết, theo đánh giá của cơ quan quản lý thuế, do người nộp thuế đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự, tự giải thể, phá sản, bị thiên tai, thảm họa bất ngờ không còn khả năng nộp ngân sách Nhà nước...
Cụ thể, có 1.227 người nộp thuế là người đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự với số tiền nợ thuế là 362 tỉ đồng; có 23.651 doanh nghiệp tự giải thể nhưng không thực hiện thủ tục giải thể doanh nghiệp với số tiền nợ thuế là 2.230 tỉ đồng; có 264 doanh nghiệp mất khả năng thanh toán, tự phá sản nhưng không làm thủ tục phá sản theo quy định với số tiền nợ thuế là 772 tỉ đồng…
Bộ trưởng Tài chính nhấn mạnh, việc báo cáo Quốc hội có biện pháp để xử lý nợ đối với người nộp thuế không còn khả năng nộp ngân sách Nhà nước là cần thiết, tạo cơ sở pháp lý để xử lý nợ tồn đọng trước ngày 1.7.2020. Ông cũng nhấn mạnh, một trong những nguyên tắc của việc xử lý nợ là nhằm tạo điều kiện tháo gỡ khó khăn cho người nộp thuế, nhưng phải phòng ngừa và ngăn chặn việc lợi dụng chính sách để trục lợi và cố tình trây ỳ, nợ thuế.
“Các trường hợp nợ thuế hầu hết phát sinh trước ngày Luật Quản lý thuế mới có hiệu lực, nên Chính phủ thấy cần thiết phải báo cáo Quốc hội cho cơ chế xử lý bằng một Nghị quyết về khoanh tiền nợ thuế, xoá tiền phạt chậm nộp, chậm nộp với người không còn khả năng nộp ngân sách” - Bộ trưởng Tài chính nêu. Cụ thể, Chính phủ đề nghị được khoanh và không hồi tố với các khoản nợ phát sinh trước ngày 1.7.2020 và xoá số nợ thuế gần 16.400 tỉ đồng tiền phạt chậm nộp.
Đánh giá kỹ trách nhiệm để xảy ra nợ đọng thuế
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải thống nhất với sự cần thiết ban hành nghị quyết. Cơ quan thẩm tra ghi nhận Bộ Tài chính đã hướng dẫn xử lý xóa nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt chậm nộp cho người nộp thuế kịp thời, đúng quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, số nợ đọng không có khả năng thu hồi được xử lý xóa nợ theo quy định của Luật Quản lý thuế hiện hành rất thấp (chỉ bằng 0,51% số nợ không còn khả năng thu), trong khi các khoản nợ thuế này đều bị tính tiền chậm nộp (0,03%/ngày), dẫn đến số nợ đọng không có khả năng thu ngày càng tăng cao qua các năm.
Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ hơn về trách nhiệm chủ quan của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan để xảy ra tình trạng nợ đọng thuế lớn, kéo dài qua nhiều năm. Đồng thời, báo cáo rõ việc khoanh nợ, xóa nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp đối với các khoản nợ liên quan đến tiền sử dụng đất, tiền thuê đất… theo nghị quyết này và có đánh giá tác động cụ thể.
Thảo luận ở tổ trong chiều cùng ngày về nội dung trên, ĐB Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) cho rằng: Số tiền nợ thuế năm 2019 đã tăng 8,2% so với năm 2018. Nguyên nhân thực chất của việc tăng nợ thuế là do tiền phạt nộp tăng lên quá nhanh 0,03%/ngày, nhân với 365 ngày trong năm thì số tiền rất lớn cho nên để xử lý cần cơ chế chính sách triệt để. Tuy nhiên theo ông Tiến, cần xem lại đối tượng xử lý như người nộp thuế bị thiệt hại do thiên tai cần đánh giá mức độ thiệt hại do thiên tai, bởi nếu chỉ ngập một tý rồi đổ cho thiên tai để được xóa nợ thuế là không ổn. Cùng chung quan điểm trên, ĐB Nguyễn Thanh Xuân (Cần Thơ) cho rằng cần tính toán kỹ, không nên tạo thành tiền lệ để tránh phát sinh tiêu cực, lợi ích nhóm. Theo Đại biểu Nguyễn Minh Đức (TP.Hồ Chí Minh), Bộ luật Hình sự đã quy định cụ thể về hành vi trốn thuế, do đó trong xóa nợ thuế cần làm rõ những đối tượng để phân loại, nếu không làm rõ sẽ không công bằng về mặt pháp luật đối với những doanh nghiệp nghiêm chỉnh nộp thuế.
