4 nguyên nhân của tình trạng cán bộ sợ sai, né tránh
Chiều 31.5, tại phiên thảo luận về tình hình phát triển kinh tế - xã hội, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã có giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu liên quan đến lĩnh vực quản lý.
Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết, tình trạng một bộ phận cán bộ, công chức né tránh, thiếu trách nhiệm, sợ sai trong thực thi công vụ đã làm nóng nghị trường trong phiên thảo luận.
Bộ trưởng khẳng định, hiện trạng này không chỉ diễn ra đơn lẻ mà diễn ra ở nhiều địa phương, cả một số bộ, ngành Trung ương, trong một bộ phận công chức.
Trong các hoạt động kinh tế - xã hội, thể hiện rõ nhất trên lĩnh vực đầu tư công, quản lý đất đai, bất động sản, mua sắm trang thiết bị khu vực công, thủ tục hành chính đầu tư cho phát triển doanh nghiệp, cung ứng các dịch vụ trực tiếp liên quan đến người dân và doanh nghiệp...
Tình trạng này đã làm chậm trễ và trì trệ hoạt động công vụ, bào mòn và làm suy giảm niềm tin của người dân và doanh nghiệp đối với cơ quan nhà nước.
Nó cũng cản trở động lực và nguồn lực phát triển, ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống xã hội, nhất là về mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, trong bối cảnh đất nước chúng ta đang rất khó khăn hiện nay.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã phân tích 4 nguyên nhân của tình trạng nêu trên và báo cáo Quốc hội các nhóm giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm.
Thứ nhất, nhận thức và ý thức trách nhiệm, năng lực chuyên môn của một bộ phận cán bộ công chức hạn chế.
Thứ hai, vai trò, trách nhiệm nêu gương của một số người đứng đầu cơ quan, đơn vị địa phương chưa được phát huy một cách nghiêm túc, nhất là trong bối cảnh đất nước đang khó khăn như hiện nay.
Thứ ba là thể chế, chính sách về quản lý kinh tế - xã hội có mặt còn bất cập, chồng chéo và có những vấn đề mới phát sinh trong thực tiễn nhưng chậm được sửa đổi, bổ sung. Cơ chế phối hợp giữa các bộ, địa phương có những mặt chưa kịp thời, đồng bộ...
Thứ tư, kỷ cương, kỷ luật đang được siết lại, phòng chống tham nhũng, tiêu cực đang được đẩy mạnh để làm sạch Đảng và hệ thống chính trị. Hàng loạt cán bộ, công chức bị kỷ luật, bị khởi tố, truy tố do sai phạm nghiêm trọng dẫn đến tâm lý một bộ phận cán bộ sợ sai, sợ trách nhiệm.
Tuy nhiên, dù bất kỳ nguyên nhân nào, Bộ trưởng cho rằng hiện trạng này là vi phạm, sai phạm các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Đây cũng là biểu hiện của suy thoái về tư tưởng chính trị, cần nghiêm khắc phê phán, triệt tiêu.
"Thực tế cùng một cơ chế đó, thể chế ấy thì nhiều nơi vẫn làm tốt, năng động, sáng tạo và dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm", Bộ trưởng nói và nhấn mạnh không đổ hết cho thể chế, cơ chế khó khăn.
Khoan dung, khoan hồng với cán bộ không vụ lợi
Bộ trưởng khẳng định, hơn lúc nào hết cần thay đổi để nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, công chức trong từng cơ quan, đơn vị, chú trọng về công tác giáo dục chính trị, tư tưởng và đạo đức công vụ.
Chấn chỉnh ngay và quyết liệt để thực hiện nghiêm túc các Nghị quyết của Đảng về xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn với trách nhiệm của đảng viên, cán bộ, công chức và thực hiện nghiêm túc Chỉ thị của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về tăng cường kỷ cương, kỷ luật trong cơ quan hành chính nhà nước, xử lý công việc của các bộ, ngành, địa phương.
"Phải thay đổi, xóa bỏ nhận thức của một số cán bộ, công chức về tư tưởng không làm thì không sai. Hơn nữa đây chính là dấu hiệu của một loại tự diễn biến, cản trở nghiêm trọng sự phát triển", bà Trà nhấn mạnh.
Bà cũng nhấn mạnh việc thực hiện nghiêm chỉ đạo của Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đẩy mạnh việc rà soát, đề xuất bổ sung, hoàn thiện thể chế, chính sách, nhất là trên lĩnh vực kinh tế - xã hội còn phát sinh khó khăn, vướng mắc trên thực tiễn và những nội dung liên quan đến quyền hạn, thẩm quyền, các cơ quan, tổ chức; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, ủy quyền.
Tham mưu thể chế hóa chủ trương của Đảng về khuyến khích bảo vệ cán bộ, đổi mới sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm về lợi ích chung.
Hiện Bộ Nội vụ đã lấy ý kiến các bộ, ngành, lấy ý kiến chuyên, gia, lấy ý kiến 63 tỉnh thành, ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp. Nhưng do vướng về mặt pháp lý, vướng mặt thẩm quyền nên đã báo cáo Ban cán sự Đảng Chính phủ để báo cáo cấp thẩm quyền. Nếu cần thiết báo cáo với Quốc hội để ban hành nghị quyết thí điểm nhằm bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm năng động, sáng tạo.
Bộ Nội vụ cũng tham mưu cho cấp có thẩm quyền lộ trình cải cách chính sách tiền lương và đảm thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức. Xác định rõ trách nhiệm người đứng đầu cơ quan, tổ chức trong thực thi công vụ.
"Huy động cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc một cách đồng bộ để thực hiện các giải pháp với ý thức trách nhiệm cao nhất, quyết tâm công phá tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm và không làm trong thực thi công vụ", bộ trưởng nhấn mạnh.
Bà Trà cũng đề nghị cơ quan điều tra, xét xử tiếp tục nghiên cứu phân loại vụ việc vi phạm, sai phạm có tính chất, mức độ động cơ nếu không có vụ lợi cá nhân, không tham ô tham nhũng thì khoan dung, khoan hồng, nhân văn hơn nữa để bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, vì lợi ích chung.
Ngoài ra, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cũng báo cáo Quốc hội về các giải pháp cải cách thủ tục hành chính, trong đó bộ đã tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có giải pháp đồng bộ, cụ thể, quyết liệt hơn để đẩy mạnh cải cách hành chính, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp đầu tư cũng như cho phát triển.
