Theo đó, Nghị định này quy định vị trí, nguyên tắc hoạt động, lộ trình bố trí Công an chính quy, bảo đảm điều kiện hoạt động và trách nhiệm của các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các cấp trong xây dựng Công an xã, thị trấn chính quy (Công an xã chính quy).
Theo Bộ Công an, tình hình ANTT tại khu vực nông thôn hiện nay tiềm ẩn nhiều vấn đề bất ổn, hoạt động của tội phạm hình sự diễn biến phức tạp. Tuy nhiên, lực lượng Công an xã bán chuyên trách thực tế chưa đủ mạnh, yếu về chất lượng, thiếu về số lượng. Ngoài ra, chế độ, chính sách chưa tương xứng nên nhiều công an xã xin nghỉ hoặc bỏ việc.
Bên cạnh đó, qua tổng kết 6 năm thực hiện chủ trương bố trí Công an chính quy tại xã trọng điểm, phức tạp về ANTT; công an địa phương đã bố trí 693 Trưởng Công an xã, 367 Phó trưởng Công an xã và 230 Công an viên đảm nhiệm các chức danh Công an xã. Tình hình tội phạm, tệ nạn xã hội đã được kiềm chế rõ rệt…
Do vậy, Bộ Công an cho rằng việc ban hành Nghị định quy định về xây dựng Công an xã, thị trấn chính quy là cần thiết, đáp ứng yêu cầu bảo đảm ANTT ở cơ sở hiện nay.
Về lộ trình thực hiện chính quy Công an xã, Bộ Công an đề xuất theo ba trường hợp cụ thể.
Thứ nhất, đối với các xã đang thiếu Trưởng Công an xã (là công chức cấp xã), do nghỉ việc, chuyển công tác khác thì Trưởng Công an cấp huyện báo cáo Giám đốc Công an cấp tỉnh, quyết định bổ nhiệm, điều động Công an chính quy thay thế.
Thứ hai, đối với các xã trọng điểm, phức tạp về ANTT: Trưởng Công an cấp huyện tham mưu với Chủ tịch UBND cùng cấp có kế hoạch, phương án bố trí sắp xếp công tác khác đối với Trưởng Công an xã, Phó trưởng Công an xã và Công an viên thường trực (lực lượng bán chuyên trách) để điều động, bố trí Công an chính quy đảm nhiệm các chức danh Công an xã. Việc này hoàn thành trước ngày 31.12.2020.
Thứ ba, đối với các xã không phải là trọng điểm, phức tạp về ANTT: Căn cứ tình hình ANTT của địa phương, Giám đốc Công an tỉnh/TP trao đổi, thống nhất với Chủ tịch UBND cấp huyện để có kế hoạch, phương án bố trí sắp xếp công tác khác đối với Trưởng Công an xã, Phó Trưởng Công an xã và Công an viên thường trực (lực lượng bán chuyên trách hiện nay), có chính sách giải quyết phù hợp; không bổ nhiệm Trưởng Công an xã hoặc Phó Trưởng Công an xã (là công chức cấp xã) do nghỉ việc hoặc chuyển công tác khác để bố trí Công an chính quy đảm nhiệm các chức danh Công an xã. Hoàn thành trước ngày 31.12.2021.
Đối với Phó Trưởng Công an xã, Công an viên thường trực chưa sắp xếp, bố trí được công tác khác và Công an viên ở thôn, xóm, làng, ấp, bản, buôn... và đơn vị dân cư tương đương thuộc xã, thị trấn (là những người hoạt động không chuyên trách) vẫn tiếp tục thực hiện nhiệm vụ bảo vệ ANTT, an toàn xã hội do Trưởng Công an xã giao và hưởng các chế độ chính sách theo Pháp lệnh Công an xã và các văn bản hướng dẫn thi hành đến khi có văn bản quy phạm pháp luật khác.
