Băn khoăn thì không đánh được vào gốc rễ tham nhũng

"Cậu ấm, cô chiêu” tuổi còn nhỏ nhưng sở hữu tài sản kếch xù?

Tại hội nghị do Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức thảo luận về dự án Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi) trình Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIV, ngày 6.9, đại biểu Đinh Duy Vượt (Gia Lai) cho rằng, nếu không quy định bố, mẹ, con thành niên của người có nghĩa vụ phải kê khai tài sản lần đầu thì chưa xoáy vào “tảng băng chìm” vì nhiều minh chứng thực tiễn khiến dư luận dậy sóng.

“Nhân dân đều biết nhiều ông bố, bà mẹ bỗng dưng sở hữu nhiều tài sản, đứng tên nhiều doanh nghiệp, biệt phủ, xe sang mà được coi là của thái tử, phò mã, cậu ấm cô chiêu dù tuổi còn ít nhưng có tài sản khủng, trơ trơ thách thức dư luận” - ông Vượt nói.

Ông Vượt cho rằng, qua nhiều vụ án tham nhũng đã và đang được xét xử cho thấy nhiều tài sản được tẩu tán cho bố, mẹ, người thân đứng tên như vụ Huyền Như, Giang Kim Đạt, Trịnh Xuân Thanh...

“Riêng tài sản cho chân dài là chưa bị lộ”, ông Vượt nói thêm, đồng thời nhấn mạnh tài sản tham nhũng không tự nhiên mất đi mà biến hoá như ma trận, lòng vòng nhưng cuối cùng vẫn đổ về túi cán bộ.

“Tham nhũng để làm gì? Câu trả lời là “hy sinh đời bố củng cố đời con”. Việc thu hồi tài sản tham nhũng còn thấp cũng nằm ở đây. Cứ băn khoăn quyền này quyền kia của công dân thì không đánh được vào gốc rễ của tham nhũng” - ông Vượt nói.

Đồng quan điểm cần mở rộng đối tượng kê khai tài sản, đại biểu Phạm Văn Hoà (Đồng Tháp) cho rằng cần mở rộng đối tượng là bố, mẹ và con thành niên, nhưng chỉ nên áp dụng với người giữ chức vụ quan trọng trong cơ quan Đảng, Nhà nước và ở cơ quan thuộc lĩnh vực dễ phát sinh tham nhũng.

“Thời gian qua thu hồi tài sản tham nhũng chỉ dưới 20% trong khi Nhà nước thất thoát rất lớn, thân nhân của những người đó có tài sản kếch xù mà không thu hồi được. Khi anh A, anh B bị xử lý, tù tội thì tài sản không có gì hết, hoặc có chút đỉnh” - ông Hoà nói.

Đại biểu Mai Sỹ Diến (Thanh Hoá) cũng cho rằng, việc không quy định bố, mẹ, con thành niên của người có nghĩa vụ phải kê khai tài sản là “lỗ hổng” trong luật hiện hành cần sửa đổi. Đây là vấn đề cử tri và đại biểu quan tâm vì nó không còn là “kẽ hở” nữa mà là “cửa” cho đối tượng tham nhũng chuyển tài sản tham nhũng vào.

“Có cô gái trẻ, nhà nghèo, công tác bình thường nhưng khi thành “hot girl” lại có khối lượng tài sản lớn mà không biết từ đâu ra, ai cũng thấy nhưng cơ quan chức năng bó tay. Lỗ hổng chỗ này” - ông Diến dẫn chứng và đề nghị quy định kê khai lần đầu áp dụng với cả bố, mẹ và con thành niên.

Xem xét, giải quyết tại tòa án đối với tài sản không rõ nguồn gốc?

Dù nêu hai phương án xử lý tài sản, thu nhập không rõ nguồn gốc để xin ý kiến các đại biểu Quốc hội (phương án 1 là giải quyết tại tòa án; phương án 2 là thu thuế), nhưng theo Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thiên về quy định toà án xem xét, quyết định. Theo đó, cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập sẽ chuyển kết luận xác minh và các tài liệu có liên quan để yêu cầu tòa án có thẩm quyền xem xét, quyết định về tính hợp lý của việc giải trình.

Tòa án ra quyết định thu hồi tài sản, thu nhập tăng thêm nếu người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được hợp lý về nguồn gốc hoặc bác yêu cầu của cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập trong trường hợp quyết định người có nghĩa vụ kê khai đã giải trình hợp lý về nguồn gốc tài sản, thu nhập tăng thêm.

Ủng hộ quan điểm này, đại biểu Trần Văn Lâm (Bắc Giang) cho rằng bản chất tài sản không giải trình được thì thu hồi và ông tin số đông nhân dân sẽ ủng hộ. Việc qua toà xem xét quyết định sẽ đảm bảo minh bạch, công khai, chặt chẽ hơn.

Còn đại biểu Đinh Duy Vượt (Gia Lai) cho hay, xử lý theo hướng phán quyết của toà là phù hợp với nhiều nước. Ông Vượt cũng nhấn mạnh, phương án truy thu thuế là khó khả thi, không thực tiễn và dễ bị lạm dụng vì “tài sản của anh mà anh còn không chứng minh được thì rất khó cơ quan nào xác minh được”.

“Tài sản mà không giải trình được nguồn gốc thì chắc có quá nhiều tài sản, nhiều nguồn. Còn tài sản lớn như đất đai, nhà cửa mà không giải trình được thì có gì đó sai sai, nguỵ biện” - ông Vượt nói.

Về xử lý với loại tài sản này, theo đại biểu Trần Văn Mão, phương án nào cũng có ưu điểm và hạn chế. Ông Mão đồng tình với phương án giải quyết qua toà, vì điều đó thể hiện thái độ của Nhà nước cũng như chế tài thực hiện sẽ tốt hơn. Bởi nếu giao cho một cơ quan không phải cơ quan tư pháp xử lý thì tính khả thi không đảm bảo và khi thực hiện dễ vi phạm quyền của công dân được Hiến định.