AP dẫn thông tin từ chính quyền Kazakhstan cho hay, 164 người, trong đó có một bé gái 4 tuổi, đã thiệt mạng trong một tuần biểu tình đánh dấu tình trạng bất ổn tồi tệ nhất kể từ khi nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ giành được độc lập cách đây 30 năm.
Văn phòng của Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev cho biết trật tự đã được vãn hồi ở quốc gia Trung Á và chính phủ đã giành lại quyền kiểm soát tất cả các tòa nhà do những người biểu tình tiếp quản. Một số tòa nhà đã bị đốt cháy.
Đài truyền hình Mir-24 của Nga đã nghe thấy tiếng súng lẻ tẻ hôm 9.1 ở Almaty, thành phố lớn nhất ở Kazakhstan, nhưng không rõ đó có phải là tiếng súng cảnh cáo của lực lượng thực thi pháp luật hay không.
Các cuộc biểu tình, bắt đầu ở phía tây của Kazakhstan, bắt đầu từ ngày 2.1 trước sự gia tăng mạnh mẽ của giá khí đốt hoá lỏng và lan rộng khắp cả nước.
Khoảng 5.800 người đã bị giam giữ trong một tuần bạo loạn, văn phòng Tổng thống Tokayev cho biết.
Số người chết là 164 - theo báo cáo của kênh tin tức nhà nước Khabar-24 và trích dẫn Bộ Y tế - là một sự gia tăng đáng kể so với tổng số được công bố trước đó. Các nhà chức trách Kazakhstan trước đó cho biết 16 thành viên cảnh sát hoặc vệ binh quốc gia đã thiệt mạng.
Theo thông tin của Bộ Y tế, 103 trường hợp tử vong là ở Almaty. Bộ trước đó báo cáo hơn 2.200 người tìm cách điều trị vết thương, và Bộ Nội vụ cho hay khoảng 1.300 nhân viên an ninh bị thương.
Sân bay của Almaty, nơi đã bị những người biểu tình tiếp quản vào tuần trước, vẫn đóng cửa nhưng dự kiến sẽ hoạt động trở lại vào ngày hôm nay (10.1).
Tổng thống Tokayev nói rằng các cuộc biểu tình là do “những kẻ khủng bố” xúi giục với sự hậu thuẫn của nước ngoài, mặc dù các cuộc biểu tình không có tổ chức hoặc thủ lĩnh rõ ràng nào. Tuyên bố hôm 9.1 từ văn phòng của ông cho biết các vụ bắt giữ bao gồm "một số lượng lớn công dân nước ngoài", nhưng không đưa ra chi tiết.
Ông Karim Masimov, cựu lãnh đạo cơ quan phản gián và chống khủng bố của Kazakhstan, đã bị bắt vì tội âm mưu lật đổ chính phủ. Việc bắt giữ ông Karim Masimov, được công bố hôm 8.1, diễn ra chỉ vài ngày sau khi ông này bị Tổng thống Tokayev cách chức người đứng đầu Ủy ban An ninh Quốc gia.
Ủy ban An ninh Quốc gia, cơ quan kế nhiệm của KGB thời Liên Xô, chịu trách nhiệm về phản gián, dịch vụ bảo vệ biên giới và các hoạt động chống khủng bố.
Khi tình hình bất ổn gia tăng, nội các của Kazakhstan đã từ chức nhưng tạm thời vẫn giữ chức vụ của họ. Theo phát ngôn viên của ông Tokayev, tổng thống sẽ đề xuất một nội các mới vào ngày 11.1.
Theo yêu cầu của ông Tokayev, Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể - liên minh quân sự do Nga đứng đầu gồm sáu quốc gia thuộc Liên Xô cũ, đã gửi khoảng 2.500 quân chủ yếu là Nga đến Kazakhstan với tư cách là lực lượng gìn giữ hòa bình.
Một số lực lượng đang canh gác các cơ sở của chính phủ ở thủ đô Nur-Sultan, lực lượng này “có thể giải phóng một phần lực lượng của các cơ quan thực thi pháp luật Kazakhstan và tái bố trí họ đến Almaty để tham gia vào chiến dịch chống khủng bố” - theo một tuyên bố từ văn phòng Tổng thống Tokayev.
