Biến thể Omicron đang đẩy số ca mắc COVID-19 lên mức cao nhất mọi thời đại, nhưng lần này thế giới không bắt đầu lại từ đầu mà sẽ phải học cách cùng tồn tại với một loại virus không thể biến mất.
Vaccine COVID-19 cung cấp sự bảo vệ mạnh mẽ khỏi bệnh nghiêm trọng, ngay cả khi chúng không phải lúc nào cũng ngăn ngừa bệnh nhẹ. Omicron dường như không gây chết người như một số biến thể trước đó. Và những người sống sót sau khi nhiễm Omicron sẽ có một số biện pháp bảo vệ mới chống lại các dạng virus khác vẫn đang lưu hành - và có thể cả những biến chủng tiếp theo sẽ xuất hiện.
Biến thể mới nhất là một lời cảnh báo về những gì sẽ tiếp tục xảy ra “trừ khi chúng ta thực sự nghiêm túc về hồi kết. Chắc chắn COVID-19 sẽ ở bên chúng ta mãi mãi. Chúng ta sẽ không bao giờ có thể loại bỏ COVID-19, vì vậy chúng ta phải xác định mục tiêu của mình” - AP dẫn lời Tiến sĩ Albert Ko, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trường Y tế Công cộng Yale (Mỹ) cho biết.
Đến một lúc nào đó, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) sẽ xác định thời điểm đủ số lượng các quốc gia đã kiểm soát được COVID-19, hoặc ít nhất kiểm soát được các trường hợp nhập viện và tử vong, để tuyên bố chính thức kết thúc đại dịch. Chưa rõ chính xác ngưỡng này là bao nhiêu.
Ngay cả khi điều đó xảy ra, một số nơi trên thế giới vẫn sẽ phải vật lộn - đặc biệt là các quốc gia có thu nhập thấp thiếu vaccine hoặc phương pháp điều trị - trong khi những nơi khác dễ dàng chuyển sang trạng thái "đặc hữu" hơn.
Chuyên gia về bệnh truyền nhiễm Stephen Kissler của Trường Y tế Công cộng Harvard T.H. Chan định nghĩa "đặc hữu" là đạt đến "trạng thái ổn định có thể chấp nhận được" để đối phó với COVID-19.
"Cuộc khủng hoảng biến thể Omicron cho thấy chúng ta vẫn chưa đến mức đặc hữu nhưng tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ đạt đến một thời điểm mà SARS-CoV-2 là dịch bệnh đặc hữu giống như bệnh cúm” - ông Kissler nói.
Để so sánh, COVID-19 đã khiến hơn 800.000 người Mỹ tử vong trong hai năm trong khi bệnh cúm thường cướp đi sinh mạng của 12.000 đến 52.000 người mỗi năm.
Bình thường mới
Mức độ tiếp tục của dịch bệnh và tử vong do COVID-19 mà thế giới sẽ gánh chịu là một câu hỏi xã hội hơn là một câu hỏi khoa học. Tiến sĩ Amesh Adalja, học giả cấp cao tại Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins, cho biết: “Chúng ta sẽ không đến một thời điểm như năm 2019 nữa. Chúng ta phải khiến mọi người suy nghĩ về khả năng chấp nhận rủi ro”.
Tiến sĩ Anthony Fauci, chuyên gia hàng đầu về bệnh truyền nhiễm của Mỹ, đang tìm cách kiểm soát virus theo cách “không làm gián đoạn xã hội, không phá vỡ nền kinh tế”.
Mỹ đang phát đi tín hiệu rằng họ đang trên đường đến trạng thái bình thường mới. Chính quyền Tổng thống Joe Biden cho biết có đủ công cụ - vaccine tăng cường, phương pháp điều trị mới và khẩu trang - để xử lý ngay cả mối đe dọa Omicron mà không cần phải đóng cửa như những ngày trước đó của đại dịch. Và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ vừa giảm thời gian những người bị COVID-19 phải cách ly xuống còn 5 ngày.
Ấn Độ là một ví dụ về việc đạt được mức COVID-19 ổn định là thế nào. Cho đến gần đây, số ca mắc hàng ngày vẫn ở mức dưới 10.000 trong sáu tháng nhưng con số này chỉ đạt được sau cái giá phải trả do biến thể Delta trước đó gây ra - Tiến sĩ T. Jacob John, cựu trưởng khoa virus học tại Đại học Y Christian ở miền Nam Ấn Độ, cho biết.
Omicron đang thúc đẩy sự gia tăng các ca bệnh một lần nữa và quốc gia này trong tháng Giêng sẽ tiêm vaccine tăng cường cho các nhân viên tuyến đầu. Nhưng theo Tiến sĩ John, các bệnh đặc hữu khác, chẳng hạn như cúm và sởi, thường gây ra các đợt bùng phát và virus corona sẽ tiếp tục bùng phát thường xuyên ngay cả sau khi Omicron đi qua.
Omicron bị đột biến cực kỳ nghiêm trọng đến mức nó đang vượt qua một số biện pháp bảo vệ của việc tiêm chủng hoặc nhiễm bệnh trước đó. Nhưng Tiến sĩ William Moss của Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg "không coi đây là loại chu kỳ vô tận của các biến thể mới".
Một tương lai có thể mà nhiều chuyên gia nhận thấy: Trong thời kỳ hậu đại dịch, virus gây cảm lạnh cho một số người và bệnh nghiêm trọng hơn cho những người khác, tùy thuộc vào sức khỏe tổng thể, tình trạng vaccine và các lần bị bệnh trước đó của họ. Các đột biến sẽ tiếp tục và cuối cùng có thể cần vaccine tăng cường thường xuyên được cập nhật để phù hợp hơn với các biến thể mới.
Nhưng hệ miễn dịch của con người sẽ tiếp tục nhận biết và chống lại tốt hơn. Nhà miễn dịch học Ali Ellebedy tại Đại học Washington ở St. Louis hy vọng vào khả năng ghi nhớ tuyệt vời của cơ thể và tạo ra nhiều lớp bảo vệ. Tế bào bộ nhớ B là một trong những lớp đó. Tế bào bộ nhớ B sống nhiều năm trong tủy xương, sẵn sàng hoạt động và sản xuất thêm kháng thể khi cần thiết.
Trong một nghiên cứu mới, nhóm của Ali Ellebedy đã phát hiện ra rằng việc tiêm phòng vaccine Pfizer giúp phát triển “tế bào trợ giúp T”, thúc đẩy sản xuất các kháng thể đa dạng hơn và mạnh hơn có thể hiệu quả ngay cả khi virus thay đổi trở lại.
Ali Ellebedy cho biết, khả năng miễn dịch cơ bản của cộng đồng đã được cải thiện nhiều đến mức mặc dù các ca bệnh nhiễm trùng đột phá chắc chắn tiếp tục nhưng sẽ giảm các bệnh nặng, nhập viện và tử vong - bất kể biến thể tiếp theo là gì.
