Kiếm củi 3 năm, đốt 1 giờ
Đã mấy ngày trôi qua, nhưng bà Đinh Kim Nhung - Phó Giám đốc Công ty TNHH Kim Nhung Đồng Tháp (Kim Nhung), doanh nghiệp (DN) chuyên kinh doanh xoài ở Đồng Tháp - vẫn chưa hết bàng hoàng trước thông tin mã đóng gói xoài của mình đã bị cơ quan chức năng Trung Quốc “đóng cửa”. Bàng hoàng là vì vào thời điểm này, Kim Nhung chưa hề thực hiện xuất khẩu lô hàng xoài nào vào Trung Quốc. Hơn thế nữa, nó còn đẩy Kim Nhung vào tình cảnh “kiếm củi 3 năm đốt 1 giờ”.
Ý thức được nhược điểm của xoài Việt Nam khi tham gia xuất khẩu, từ năm 2017, Kim Nhung đầu tư xây dựng mã số nhà đóng gói để đưa xoài ra biển lớn. Sau thời gian mày mò, chắt chiu, Kim Nhung trở thành DN đầu tiên ở Đồng Tháp được cấp mã số nhà đóng gói để xuất khẩu xoài sang Trung Quốc. Chưa kịp hết vui, cuối tháng 7.2020, Kim Nhung đột ngột nhận được tin mã đóng gói bị phía Trung Quốc đóng vì vi phạm quy định về kiểm dịch thực vật...
Qua tìm hiểu, bước đầu xác định, có 220 lô xoài mang mã số đóng gói của Kim Nhung xuất vào Trung Quốc. Thông tin này đã gây không ít bức xúc cho hàng nghìn hộ trồng xoài ở Đồng Tháp vì công sức bao ngày gây dựng, vụt tan trong một nốt nhạc. Bởi để xây dựng mã nhà đóng gói, ngoài điều kiện cơ sở vật chất như thiết bị chống côn trùng, phòng đóng gói... mà còn phải xây dựng vùng trồng chất lượng, an toàn, có nguồn gốc. Điều này không đơn thuần là truyền đạt hay cầm tay chỉ việc với kỹ thuật mới, mà còn là hành trình thuyết phục từ bỏ tập quán trồng trọt mang tính truyền đời.
Đừng để đóm lửa thành đám cháy lớn
Trong vụ mạo danh này, ngoài Kim Nhung, còn có 2 mã số vùng trồng của Hợp tác xã xoài Mỹ Xương (xã Mỹ Xương, huyện Cao Lãnh) là nạn nhân. Điều này không chỉ đổ sông, đổ biển công sức trồng theo chuẩn an toàn mà còn đe dọa uy tín thương hiệu xoài mà Đồng Tháp đã dày công xây dựng.
Hiện toàn tỉnh Đồng Tháp xây dựng được 78 vùng trồng với khoảng 4.000ha xoài. Tuy trước mắt, chỉ có 2 mã vùng trồng và 1 mã nhà đóng gói tạm thời bị đóng để chờ điều tra làm rõ, nhưng nếu không có giải pháp xử lý rốt ráo, căn cơ... những đóm lửa hôm nay sẽ âm ỉ thành đám cháy lớn trong tương lai với hệ lụy khó lường.
Trước hết là cách làm “lạ” từ phía đối tác. Ngoài việc không thông tin rõ danh tính DN đã mượn danh mã vùng trồng, mã nhà máy đóng gói... để Việt Nam chủ động làm rõ sự thật, phía Trung Quốc còn áp dụng cách làm “thả cửa”, dễ tạo cớ để DN “náo loạn” với việc mạo danh.
Ông Nguyễn Phước Thiện - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT) Đồng Tháp - cho biết: “Khác với cách làm của nhiều quốc gia trên thế giới, Trung Quốc có quy định về mã vùng trồng, nhưng sau khi đăng ký vẫn để công khai trên mạng. Hơn thế nữa, trong lúc một số nước thực hiện việc kiểm tra tại DN trước khi thông quan nông sản để bảo đảm tính chính xác... thì thủ tục này chưa được áp dụng khi xuất sang Trung Quốc”. Chính kiểu làm ăn lạ này đã tạo cơ hội để căn bệnh cố hữu làm ăn kiểu “mì ăn liền” của một số DN trỗi dậy.
Vì vậy, theo ông Thiện, bên cạnh việc địa phương chủ động lành mạnh hóa chính mình bằng cách xây dựng quy định, chế tài về việc sử dụng mã vùng trồng, kiểm soát chặt chẽ về chất lượng nông sản, rất cần có sự tham gia ở tầm vĩ mô trong việc phối hợp chấn chỉnh, hợp lý hóa quy trình trong và ngoài nước.
“Nếu không có giải pháp kịp thời, không chỉ với ngành hàng xoài, mà còn có khả năng tấn công lên nhiều loại nông sản khác, ở các địa phương khác” - ông Thiện cảnh báo.
