Quả phật thủ hay còn gọi là tay phật, thuộc chi cam chanh. Phật thủ thường được bày trên mâm ngũ quả hoặc thắp hương. Loại quả này được sử dụng phổ biến ở miền Bắc.
Phật thủ có hình thù như bàn tay phật, ruột xốp đặc, vỏ màu xanh hoặc vàng. Nhiều người quan niệm, phật thủ là loại quả dùng để thờ Phật và gia tiên vì có mùi thơm, tác dụng lưu giữ thần, Phật và gia tiên lưu lại trong nhà lâu hơn để phù hộ cho gia chủ.
Quả phật thủ thường được bày trên mâm ngũ quả hoặc đặt trên bàn thờ để thắp hương cho tổ tiên. Nếu bày trên mâm ngũ quả, người Việt Nam thường đặt loại quả này ở trung tâm, nơi cao nhất trong mâm ngũ quả.
Để tìm ra được một loại quả phật thủ thể hiện đầy đủ ý nghĩa không phải dễ. Người mua phật thủ thường đếm các ngón của quả, khi đếm phải tuân theo quy luật "Thịnh - Suy - Bĩ - Thái".
Nghĩa là người mua sẽ đếm các ngón qua lần lượt theo 4 từ như vậy, lặp đi lặp lại nếu ngón cuối cùng rơi vào Thịnh hoặc Thái là rất quý. Những quả này thường được bán với mức giá rất cao, có thể lên đến vài triệu vì cả vườn may ra chỉ được 1 đến 2 quả như vậy.
Người mua phật thủ cũng thường căn cứ vào hình dáng của quả, ngoài yêu cầu quả to, tay dài, mập, có nhiều ngón đều thì quả phải già, trơn cật, màu hơi mơ vàng. Phật thủ non cũng có màu vàng, hình dáng quả đẹp nhưng lại nhanh hỏng.
Bên cạnh đó, quả phật thủ còn được người dân dùng trong những dịp như mừng thọ, khai trương, khánh thành, tân gia…; trưng bày tại văn phòng, cơ quan hành chính hay cả ở phòng họp.
Ngoài tác dụng cúng Tết, phật thủ còn được dùng làm dược liệu để chữa nhiều loại bệnh. Nó cũng được sử dụng để làm nước hoa và được sử dụng như một loại trái cây trang trí.
Bí quyết giữ được quả phật thủ tươi lâu, màu đẹp người ta thường dùng rượu trắng để lau bụi bẩn bám trên quả. Nếu đặt trên bàn thờ có thể đặt thêm bát nước và một vài viên B1, đặt đoạn cành quả phật thủ xuống bát nước đó, một thời gian sau cành sẽ ra rễ và có tác dụng hút nước nuôi quả.
