Nguy cơ nhiễm CKĐ là rất lớn
Hiện nay, Cục BVTV đang áp dụng giải pháp tình thế là giám sát chặt chẽ các lô hàng bị nhiễm CKĐ từ quá trình bốc dỡ, vận chuyển, bảo quản và đưa vào các nhà máy sản xuất để nghiền nhỏ lúa mì bị nhiễm hạt CKĐ, sau đó thu gom tất cả các tạp chất, rác trong quá trình sản xuất có nguy cơ bị lẫn hạt CKĐ để tiêu hủy triệt để trong lò đốt nhiệt độ cao. Đại diện Chi cục Kiểm dịch thực vật (KDTV) vùng I thừa nhận: Do số lượng cán bộ KDTV có hạn nên khối lượng lúa mì NK lớn đã vượt quá khả năng giám sát của lực lượng cán bộ tại chỗ. “Mỗi một chuyến tàu chở hàng cho hàng chục DN tương ứng với hàng chục điểm nhận hàng nên anh em đi giám sát rất vất vả. Điều đáng nói, đến nhiều DN, chúng tôi hầu như chỉ gặp thủ kho hoặc cán bộ trông coi chứ không hề gặp trực tiếp người có thẩm quyền của DN, hoặc giám đốc để làm việc. Các DN không hợp tác, hay nói cách khác là “hờ hững” với việc hợp tác cùng cơ quan nhà nước trong quá trình triển khai quy trình kiểm dịch” - đại diện này phản ánh. Tại Cảng Vật Cách (TP.Hải Phòng), nhiều tháng qua Chi cục KDTV vùng 1 đã nhiều lần phải xin hỗ trợ cán bộ từ Cục BVTV để tăng cường giám sát khâu bốc dỡ, vận chuyển lúa mì từ tàu về cảng. Từ khi phát hiện các lô hàng lúa mì nhiễm CKĐ, lực lượng KDTV đã làm việc hết công suất, tăng cường thêm nhân lực để kiểm soát tất cả các lô hàng, tránh tình trạng để CKĐ xâm nhập, phát tán ra môi trường.
Nguy cơ cỏ phát tán ra ngoài môi trường rất cao nên lúa mì thay vì được múc thẳng lên xe container, giờ đây buộc phải đưa qua phễu rót để hạn chế tối đa lúa mì lẫn bông CKĐ rơi vãi, phát tán ra môi trường. Còn phía dưới đất, cán bộ KDTV cũng yêu cầu phải trải bạt, quây toàn bộ khu vực bốc hàng. Sau mỗi ngày bốc hàng, công nhân tại cảng quét dọn, dùng máy hút công nghiệp hút sạch sẽ khu vực này rồi đem rác thải nghi ngờ có bông CKĐ đi đốt tiêu hủy.
Xem xét dừng nhập khẩu
Theo thông tin từ Cục BVTV, hiện Cục liên tục có văn bản thông báo đến cơ quan KDTV các nước Australia, Canada, Nga, Mỹ về tình trạng các lô hàng lúa mì nhiễm CKĐ khi các DN NK từ các quốc gia này đồng thời tổ chức các cuộc họp kỹ thuật với các quốc gia vừa nêu để yêu cầu có giải pháp triệt để ngăn chặn tình trạng hàng hóa XK sang Việt Nam bị nhiễm CKĐ. Các nước Nga và Mỹ đã có động thái tích cực phối hợp để xử lý dứt điểm các lô hàng nhiễm CKĐ trong tháng 12.2018, đồng thời kiểm soát chặt chẽ từ khâu kiểm dịch XK trong nước.
Việc các DN trong nước tiếp tục NK lúa mì số lượng lớn, trong đó có hàng nghìn lô hàng lúa mì nhiễm CKĐ, với chiều hướng gia tăng đang gây áp lực lớn đối với ngành KDTV, nếu không muốn nói là quá sức. Để xử lý dứt điểm tình trạng này, trong những tháng tới nếu tình hình vi phạm quy định pháp luật của Việt Nam, cụ thể là các lô hàng NK bị nhiễm CKĐ sẽ buộc áp dụng biện pháp xử lý tái xuất và Cục BVTV sẽ kiến nghị lên Bộ trưởng Bộ NNPTNN xem xét áp dụng tạm ngừng NK lúa mì từ các quốc gia có nhiều lô hàng phát hiện CKĐ để ngăn chặn nguy cơ xâm nhiễm vào Việt Nam.
Việc NK hàng hóa bị nhiễm CKĐ- đối tượng KDTV của Việt Nam rõ ràng là vi phạm quy định pháp luật của Việt Nam cũng như thông lệ quốc tế về KDTV. Cục BVTV thừa nhận, giải pháp tình thế đang được áp dụng hiện nay vẫn có nguy cơ để hạt CKĐ phát tán ra bên ngoài trong quá trình bốc dỡ, vận chuyển, bảo quản và sản xuất nếu cán bộ KDTV giám sát không chặt chẽ hoặc sơ suất do mệt mỏi, hoặc DN gian lận không thực hiện nghiểm chỉnh, đặc biệt là với khối lượng hàng bị nhiễm CKĐ lên đến cả triệu tấn trong bối cảnh nguồn nhân lực đang thiếu…
