Như Lao Động thông tin, để ngăn chặn tình trạng doanh nghiệp bỏ cọc đất đấu giá, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TNMT) vừa nêu đề xuất trên trong dự thảo sửa đổi, bổ sung nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai.
Trả lời chất vấn trước Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cũng đã nêu quan điểm phải có chế tài mạnh mẽ hơn với người tự ý bỏ cọc đấu giá đất. Doanh nghiệp bỏ cọc sẽ phải xử lý "để lần sau họ không tham gia được, như vậy mới đủ sức răn đe".
"Tôi cho rằng đề xuất cấm đấu giá 5 năm nếu bỏ cọc chỉ có tác dụng với những chủ đầu tư "đàng hoàng", uy tín. Nhưng thực tế trong vụ việc trên công ty Bình Minh mới thành lập 2 tháng trước ngày đấu giá.
Việc thành lập doanh nghiệp rất dễ dàng. Có những đơn vị thành lập ra chỉ để đi đấu giá 1 dự án nên khi bị cấm đấu giá, họ có thể lập những công ty khác", ông Châu nói.
Có thể thay đổi hình thức đấu giá
Việc lựa chọn hình thức "đấu giá trực tiếp bằng lời nói tại cuộc đấu giá" và theo phương thức trả giá tăng lên theo quy định của pháp luật, song HoREA cho rằng nếu tổ chức các cuộc đấu giá trên đây theo hình thức "đấu giá bằng bỏ phiếu trực tiếp tại cuộc đấu giá" hoặc "đấu giá bằng bỏ phiếu gián tiếp", đồng thời kiểm tra, đánh giá năng lực của nhà đầu tư (nhất là về tài chính) tham gia đấu giá sẽ phù hợp hơn.
HoREA chỉ ra do lựa chọn áp dụng "hình thức đấu giá trực tiếp bằng lời nói tại cuộc đấu giá" nên đã dẫn đến nhiều hệ quả.
Theo đó, xảy ra cuộc đua trả giá, đẩy giá trúng đấu giá lên rất cao (tạo thành giá ảo). Do một số nhà đầu tư đẩy giá lên rất cao ngay từ các đợt trả giá đầu tiên vượt xa mức giá tính toán, kỳ vọng nên dẫn tới nhiều tập đoàn, doanh nghiệp lớn phải bỏ cuộc không còn cơ hội trả giá trong cuộc đấu giá.
Vì thế Hiệp hội Bất động sản TP.HCM đề xuất không nên áp dụng hình thức "đấu giá trực tiếp bằng lời nói tại cuộc đấu giá" đối với trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất nhằm mục đích thực hiện dự án đầu tư kinh doanh bất động sản, nhà ở, khu đô thị.
"4 lô đất đấu giá ở Thủ Thiêm vừa qua hoàn toàn có thể thực hiện một phương thức đấu thầu dự án có sử dụng đất. Những lô đất này hội tụ đủ 2 yếu tố là đất sạch và tài sản trên đất thuộc sở hữu Nhà nước, chỉ tiêu quy hoạch 1/500 ở đó đã được duyệt.
Chúng ta có thể lấy kinh nghiệm cuộc đấu thầu dự án có sử dụng đất khu tam giác Trần Hưng Đạo - Phạm Ngũ Lão - Nguyễn Thái Học (quận 1 - TP.HCM). Cuộc đấu thầu này quy tụ nhiều nhà thầu trong nước và quốc tế. Cuộc đấu thầu này có một điều kiện là người trúng thầu đề xuất nộp nghĩa vụ tài chính tự nguyện.
Trong buổi đấu thầu đó, một công ty trong nước đưa ra cam kết đóng góp thêm ngân sách thành phố 1.600 tỉ ngoài dự án người đó đầu tư. Người đứng thứ 2 cũng cam kết nộp ngân sách hơn 300 tỉ. Điều này có nghĩa đấu thầu vẫn có những khoản nhà thầu trúng thầu đóng góp ngân sách thành phố", ông Lê Hoàng Châu nói với PV Lao Động.
Quy phạt hình sự nếu có hành vi thổi giá
TS. Trần Xuân Lượng - Giảng viên chuyên ngành bất động sản (Đại học Kinh tế Quốc dân) cho rằng, bất động sản là hàng hoá đặc biệt, có giá trị lớn và mang tính xã hội cao, do đó, đối với hoạt động đấu giá đất đai, Nhà nước cần có quy định bổ sung, chứ không để tình trạng “thích thì mua, không thích thì bỏ”.
“Nếu xuất hiện những dấu hiệu thổi giá, làm méo mó thị trường thì có thể quy phạt hình sự…”, ông Lượng nêu.
GS Đặng Hùng Võ cho hay, hiện nay chúng ta không chỉ sửa Luật Đất đai mà cần phải sửa Luật Đấu giá. Luật Đấu giá đưa ra có nhiều điều quy định rất vô lý. Ví dụ như việc đưa ra giá dưới dạng viết trên giấy. Hay chúng ta nhầm lẫn giữa khái niệm tiền đặt trước và tiền đặt cọc.
Tiền đặt cọc là chỉ áp dụng cho những người thắng đấu giá. Còn tiền đặt trước là áp dụng cho mọi người tham gia đấu giá. Theo ông Võ, những đề xuất của Bộ TNMT trong Nghị định mới về hướng dẫn thi hành Luật Đất đai trong đó có chuyện đấu giá thì chúng ta cần phải thống nhất, đồng bộ…
Trong khi đó, HoREA cho rằng cần tăng cường quản lý và nâng cao chất lượng hoạt động của Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản nhằm phòng, chống tiêu cực, tham nhũng, không để xảy ra tình trạng "đấu giá cuội", "đấu giá có quân xanh - quân đỏ".
Từ đó ngăn ngừa hành vi thông đồng giữa các nhà đầu tư tham gia đấu giá, hoặc hành vi thông đồng giữa nhà đầu tư với người của cơ quan tổ chức đấu giá, hoặc hành vi của phần tử xấu ngoài xã hội "can thiệp" trái pháp luật vào các cuộc đấu giá, đấu thầu.
