Mới nhất, cầu thủ nhập tịch Phan Lê Issac đã lên tiếng cầu cứu vì mắc bệnh nặng nhưng không thể trở về quê hương do hộ chiếu hết hạn, mất hết giấy tờ, trong người không có một xu dính túi. Và đây không phải trường hợp cầu thủ Châu Phi duy nhất tự gây ra bi kịch cho mình, sau khi qua Việt Nam đá bóng.
Cầu thủ Châu Phi vì đâu sa ngã?
Ngày 16.1.2020, Tòa án Nhân dân thành phố Cần Thơ đã xử sơ thẩm và tuyên phạt Nguyễn Hằng Tcheuko Minh 16 năm tù vì tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Tcheuko Minh vốn là cựu cầu thủ nhập tịch, từng khoác áo Kiên Giang, Đồng Tháp rồi Đồng Nai ở V.League. Thời đỉnh cao, cầu thủ sinh năm 1983 gốc Cameroon nhận lương 8.000 USD/tháng, lót tay 50.000 USD, nhưng chỉ sau 2 năm giải nghệ, Tcheuko Minh đã vướng vòng lao lý. Anh là minh chứng tiêu biểu cho việc trượt dốc của nhiều cầu thủ Châu Phi tại Việt Nam.
“Cầu thủ Châu Phi qua Việt Nam đa phần ít học, lại kiếm tiền quá dễ nên không biết cách quản lý tài chính, khi hết thi đấu lập tức lâm vào cảnh khó khăn. Ngoài ra, môi trường tại Việt Nam khá thoáng, khiến nhiều cầu thủ không kiểm soát được bản thân, dính đến cờ bạc, rồi vướng vòng lao lý”, ông Nguyễn Minh Châu - nhà môi giới bóng đá tại Việt Nam chia sẻ. Ông Châu lúc này đang nuôi Phan Lê Issac, trong lúc chờ cựu cầu thủ có thể được đặc cách xuất cảnh.
Trước đó vài năm, ông bị liên lụy khá nhiều bởi ngoại binh Alex Karmo, cầu thủ này từng khoác áo An Giang, Quảng Nam, Ninh Bình. Do ăn chơi bạt mạng, cầu thủ gốc Liberia này lâm cảnh túng quẫn sau khi giải nghệ. Để có tiền tiêu, Karmo chăn dắt mại dâm ở khu Phạm Ngũ Lão, Quận 1, TPHCM. Bị truy bắt, Karmo trốn sang Campuchia và sau đó bị bắt vì buôn bán chất cấm tại Lào. Khi chạy trốn, Karmo còn nợ khách sạn 50 triệu đồng, khiến ông Châu phải đứng ra trả.
Oloya Moses, tiền vệ đang khoác áo câu lạc bộ Hà Nội từng chia sẻ trên tờ New Vision (Uganda) năm 2012 rằng, chỉ đá 1 mùa ở V.League “bằng 60 năm chơi bóng ở Uganda”. Câu nói này đã “khái quát” phần nào cho việc rất nhiều cầu thủ Châu Phi xem V.League là thiên đường.
Nhiều cầu thủ gốc Phi sau thời gian dài chơi bóng tại V.League sẵn sàng nhập tịch khi đủ điều kiện, đổi lại sẽ nhận một khoản tiền lớn. Khi trở về quê hương, những cầu thủ như Moses chẳng khác gì ông hoàng, được trọng vọng, vị nể. Vì thế nếu không may gặp chấn thương hay thất nghiệp, họ rất dễ mặc cảm không dám trở về quê nhà. Như trường hợp của tiền đạo Essien Flo từng đá Đồng Tháp ở V.League 2008, sau khi giải nghệ đã ở lại và mưu sinh tại chợ đầu mối Bình Điền.
Một số khác chấp nhận sang các quốc gia Đông Nam Á, nhận mức lương bèo bọt để kiếm sống qua ngày, như Lê Văn Tân, cầu thủ nhập tịch từng khoác áo Khánh Hòa, Hải Phòng, Long An… Anh từng nhận vài nghìn USD/tháng khi còn ở V.League với tư cách cầu thủ nội và sau khi “hết cửa”, Lê Văn Tân phiêu bạt sang Thái, khoác áo đội hạng 2 Thái Lan Air Force United để nhận mức lương 500 USD/tháng.
Những tấm gương thành công
Không phải cầu thủ Châu Phi nào cũng lâm vào bước đường cùng sau khi giải nghệ, trái lại nhiều người với khởi đầu tốt nhờ việc chơi bóng ở V.League đã biết lo cho tương lai bằng hướng đi riêng của mình.
Trung vệ Lê Văn Phú (Issifu Ansah) được nhập tịch cùng với Lê Văn Tân khi còn đá cho Khánh Hòa. Trái với đồng nghiệp, Lê Văn Phú quản lý tài chính rất kỹ, đầu tư nhiều bất động sản tại quê nhà Ghana. Năm 2019, Văn Phú vẫn là trụ cột giúp Nam Định trụ hạng. Trong khi đó, Philini Kubheka, tiền đạo từng có 8 năm khoác áo Bình Dương và được đánh giá là một trong những ngoại binh trình độ nhất trong lịch sử V.League, hiện tại là một chủ doanh nghiệp vận tải tại Nam Phi. Bên cạnh đó, ngoại binh này cũng làm huấn luyện viên ở câu lạc bộ danh tiếng Orlando Pirates.
Achilefu và Amaobi, những chân sút ngoại từng là Vua phá lưới V.League cũng tiếp tục chọn gắn bó với bóng đá Việt Nam sau khi giải nghệ. Achilefu làm môi giới cầu thủ, đưa các cầu thủ Châu Phi qua Việt Nam, còn Đặng Amaobi làm huấn luyện viên ở một trung tâm bóng đá cộng đồng tại TPHCM, bình luận bóng đá trên các chương trình của truyền hình K+.
