Từ biểu tượng trâu Vàng
Năm 2003, trong lần đầu tiên đăng cai một kỳ SEA Games, chủ nhà Việt Nam đã lựa chọn Trâu Vàng là biểu tượng vui (linh vật). Hình ảnh linh vật Trâu Vàng của tác giả Nguyễn Thái Hùng (họa sĩ Xưởng phim hoạt hình Việt Nam) đáp ứng các tiêu chí: Gắn với nền văn minh lúa nước vốn rất phổ biến ở Đông Nam Á và gần gũi, mềm mại, dễ thể hiện hơn hình tượng rồng vốn giàu chất điêu khắc hơn hình họa. Trâu Vàng còn gắn với sự tích Hồ Tây (hiện còn đền Kim Ngưu tại Hà Nội) và con sông Kim Ngưu...
Để đi đến lựa chọn Trâu Vàng, có nhiều ý tượng chọn rồng, chim lạc, rùa… với những quan điểm và cách giải thích về ý nghĩa văn hoá nhất định. Nhà báo Nguyễn Lưu - một trong những người đưa ra ý tưởng Trâu Vàng tại SEA Games 2003 đã chia sẻ với Lao Động: “Tại SEA Games 22, có người đề xuất rồng vàng, rùa Hồ Gươm, chú Tễu… Tôi đã đề xuất trâu và rất vui vì ngành thể thao đã chọn làm linh vật. Trâu luôn gắn liền với nền văn minh lúa nước ở Việt Nam nói riêng và Đông Nam Á nói chung. Con trâu cũng vừa thể hiện sức mạnh, tốc độ, sự chắc chắn cả thể thao mà cũng thể hiện trí tuệ, sự hiền hòa về tính cách”. Cũng vì thế mà nhà báo Nguyễn Lưu ủng hộ việc chọn trâu tiếp tục là biểu tượng vui của SEA Games 31, việc tạo hình sẽ khác hẳn so với SEA Games 22. Ông giải thích rằng, Thái Lan từng sử dụng biểu tượng vui về mèo qua các kỳ SEA Games 1995, 2007 hay Singapore cũng sử dụng sư tử ở SEA Games 1993 và 2015.
Cũng vì thế mà khi Tổng cục Thể dục Thể thao, Ủy Ban Olympic Việt Nam công bố biểu tượng Sao La giành chiến thắng ở cuộc thi sáng tác biểu tượng vui của SEA Games 31 và Para Games 11 đã kéo theo những ý kiến khác nhau. Ban tổ chức cho biết gần 1 năm qua đã có 557 mẫu biểu tượng vui gửi đến dự thi.
Vì sao là Sao La?
Tại Hội nghị lần thứ nhất của Ban tổ chức SEA Games 31 và ASEAN Para Games 11 diễn ra ngày 29.9 tại Hà Nội, bà Lê Thị Hoàng Yến - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục TDTT đã có báo cáo về kết quả cuộc thi sáng tác biểu trưng, biểu tượng vui, bài hát và khẩu hiệu của SEA Games 31 và Para Games 11. Linh vật Sao La đã được đưa ra để thảo luận, quyết định. Tổng cục TDTT cũng đã có báo cáo với Bộ VHTTDL để trình Ban Tuyên giáo xin ý kiến về việc lựa chọn Sao La là linh vật cho SEA Games 31.
Theo nội dung thuyết trình: “Sao la (Pseudoryx nghetinhensis) được phát hiện lần đầu tiên trên thế giới là năm 1992 tại Vườn Quốc gia Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh, Việt Nam. Đây là một trong những phát hiện về động vật quan trọng nhất thế kỷ 20, mang ý nghĩa lịch sử đối với ngành khoa học vì trong suốt 100 năm trước đó chỉ có tổng cộng 5 loài thú lớn được phát hiện. Với sự bí ẩn, quý hiếm và độc đáo, sao la là một trong những loài được chú trọng bảo tồn nhất trên thế giới, không chỉ đối với WWF mà còn của nhiều tổ chức bảo tồn quốc tế (trong đó tổ chức WWF đã và đang tập trung nỗ lực với sự ưu tiên cao nhất của chính phủ hai nước Việt Nam và Lào).
Với vẻ đẹp kiêu hãnh, sự bí ẩn và cổ đại, Sao la được mệnh danh là “Kỳ lân Châu Á”. Đặc điểm nổi bật của loài này là các đốm trắng trên mặt và một cặp sừng rất đặc biệt mà cả con đực và con cái đều có. Cặp sừng của sao la thẳng, thuôn dài, tạo thành hình chữ V - là biểu tượng chiến thắng (Victory) và đại diện cho chữ Việt Nam. Do đó, ngoài vẻ đẹp thuần khiết và bí ẩn, sao la còn có thể coi là một biểu tượng cho tinh thần chiến thắng và đại diện cho quốc gia”.
Việc lựa chọn linh vật cho SEA Games luôn gây sự chú ý và chuyện khen chê theo quan điểm cá nhân vẫn luôn dẫn đến những tranh cãi, đặc biệt là trên mạng xã hội. Một minh chứng điển hình là khi Fanpage của cuộc thi đăng tải hình ảnh Top 5 bài thi linh vật SEA Games 31 được yêu thích nhất vào ngày 17.10, hình ảnh linh vật “cậu vàng” nhận được số lượt yêu thích vượt trội. Tuy nhiên, đó là những sự thích thú mang tính hài hước của cộng đồng mạng thay vì hướng đến ý nghĩa cuộc thi. Chính vì vậy mà câu chuyện chọn Sao La hay bất kỳ con vật nào cũng sẽ xảy ra vấn đề tranh cãi tương tự.
