Từ nghi vấn có vận động viên dương tính với doping: Không để mất niềm tin

Vai trò của nhà quản lý rất quan trọng

Nghi vấn vào lúc này hướng nhiều nhất về đội tuyển điền kinh từng thi đấu SEA Games 31 và dư luận đang kháo nhau ở việc sự thật có cả vận động viên nam và vận động viên nữ cho mẫu thử được kiểm tra dương tính doping là đúng hay sai (?).

Tổng cục Thể dục Thể thao chưa đưa bất cứ thông tin thông báo chính thức liên quan tới kết quả kiểm tra doping tại SEA Games 31 vào lúc này. Trong khi đó, Tiểu ban Y tế và Kiểm tra doping của SEA Games 31 cũng được xác định không phải bộ phận được phép phát ngôn nên không ai có bất cứ thông tin nào trước truyền thông. Đại diện ngành thể thao chỉ xác nhận, hiện các kết quả sẽ chờ thông báo chính thức gửi về từ tổ chức phòng chống doping quốc tế - WADA thì mới có thông tin cụ thể.

Ông Nguyễn Hồng Minh - Nguyên Vụ trưởng Vụ thể thao thành tích cao (Tổng cục Thể dục Thể thao) từng bày tỏ: “Về nguyên tắc, WADA là cơ quan hoạt động độc lập và các kết quả không bị ảnh hưởng và chi phối bởi tổ chức nào. Khi có kết quả gửi về các quốc gia thì đại diện quản lý sẽ nắm được thông tin cụ thể. Chúng ta đã có Thông tư về xử lý các vi phạm với doping và việc xử lý như thế nào sẽ được xem xét rất kỹ lưỡng từ Hội đồng đánh giá mức độ vi phạm sẽ làm việc...”.

Vào tháng 11.2003, Bộ trưởng - Chủ nhiệm Uỷ ban Thể dục - Thể thao Nguyễn Danh Thái đã thay mặt Chính phủ Việt Nam ký kết Công ước Copenhagen, tuyên bố Việt Nam gia nhập tổ chức phòng chống doping quốc tế - WADA; đồng thời cam kết phối hợp toàn diện với WADA trong việc phát triển thể thao không doping.

Tháng 9.2009, Phó Thủ tướng - Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Gia Khiêm đã ký Công ước UNESCO,  trong đó khẳng định Việt Nam cam kết thực hiện các chương trình giáo dục của UNESCO về phòng ngừa doping trong các hoạt động văn hoá - thể thao.

Tháng 8.2011, Ủy ban Olmpic Việt Nam và WADA đã ký cam kết về tuân thủ bộ Luật phòng, chống doping thế giới và các tiêu chuẩn kỹ thuật (2009) và chúng ta cũng tham gia ký kết Quy định phòng chống doping trong thể thao nói chung cũng như xây dựng quy định phòng chống doping cho nước mình nói riêng dựa trên khung quy định chung do WADA phát động. Nghĩa là, thể thao Việt Nam tham gia đầy đủ các chương trình đối với việc phòng chống doping.

Thực tế, chúng ta luôn thực hiện công tác lấy mẫu kiểm tra doping với một số thành viên trước khi thi đấu các giải cấp Đại hội như SEA Games, ASIAD hay Olympic. Đó là quy định bắt buộc. Tuy nhiên, với thi đấu các giải thể thao trong nước, việc kiểm tra doping là hạn chế (nếu không muốn nói rất hãn hữu).

Tháng 3.2021, Tổng cục Thể dục Thể thao còn ra văn bản số 382 rất cụ thể thông báo sẽ thực hiện việc lấy mẫu kiểm tra doping đối với vận động viên của các giải thi đấu vô địch quốc gia trong năm. Mặc dù thế, công tác lấy mẫu kiểm tra là thấp. Với Đại hội thể thao toàn quốc các kỳ gần nhất, số mẫu kiểm tra doping dường như cũng không vượt quá con số 30 thế nên công cuộc nói không với chất cấm vẫn hoàn toàn từ sự giáo dục vào tư thưởng và hệ ý thức của các cấp quản lý đến từng ban huấn luyện và từ đó đến với các vận động viên.

Chờ bao lâu mới công bố?

Nghi vấn vẫn đang chỉ là nghi vấn. Con số thực tế về bao nhiêu vận động viên dính doping và trong các môn, nội dung nào vẫn phải theo quy định là có thông báo từ WADA mới công bố. Với riêng điền kinh, chúng ta từng hai lần được hưởng lợi do đối thủ bị phát hiện dính doping, sau đó nhận lại Huy chương Vàng.

Tại ASIAD 18-2018 diễn ra ở Indonesia, Quách Thị Lan chỉ về thứ nhì tại chung kết cự ly 400m rào nữ và nhận Huy chương Bạc. Nhà vô địch khi đó là là Kemi Adekoya (Bahrain). Tuy vậy, sau một năm khi giải đấu đã kết thúc, Cơ quan Liêm chính điền kinh (AIU) đã thông báo mẫu thử của Kemi Adekoya dương tính doping nên bị tước thành tích và Quách Thị Lan được đôn vị trí lên hạng nhất nhận Huy chương Vàng. Mặc dù vậy, đến bây giờ (sau gần ba năm), Quách Thị Lan chưa được trao Huy chương Vàng và mới chỉ nhận thông tin mình là nhà vô địch ASIAD 18-2018.

Tại SEA Games năm 2013 ở Myamnar, nữ tuyển thủ nội dung đi bộ 20km nữ Nguyễn Thị Thanh Phúc đã về hạng nhì và giành Huy chương Bạc khi thi đấu trong khi người vô địch là vận động viên chủ nhà Saw Mar Lar Nwe. Mặc dù vậy, sau gần một năm rưỡi, kết quả mẫu thử kiểm tra doping của Saw Mar Lar Nwe mới chính thức công bố dương tính và bị tước thành tích. Đến khi Thanh Phúc dự SEA Games năm 2015 tại Singapore, cô mới được trao lại Huy chương Vàng. Hai năm để biết được thông báo chính thức kết quả kiểm tra doping và nhận lại thành tích là quãng thời gian không ngắn.

Với các tuyển thủ đang trong nghi vấn có mẫu thử A dương tính doping tại SEA Games 31, khi thông báo chưa đưa ra thì kể như họ vẫn... an toàn. Nhưng chắc chắn một điều, các thông tin sơ bộ cá nhân nào ở trong nghi vấn đều được Ủy ban Olympic các quốc gia nắm được (kể cả với Việt Nam trong trường hợp tại SEA Games 31) nên nhà quản lý sẽ có phương án làm việc cụ thể nhất trước khi công bố rộng rãi trước dư luận.