Số phận của đội đứng thứ 3 vòng bảng EURO 2020

Một ý tưởng tuyệt vời…

Khoảng hơn 1 thập kỷ trước, John Delaney - vị Chủ tịch khét tiếng của Liên đoàn bóng đá Cộng hòa Ireland, có “thủ thỉ” với Chủ tịch FIFA, Sepp Blatter, và vạch ra đề xuất về việc mở rộng Giải vô địch Châu Âu (EURO) từ 16 lên 24 đội. Thời điểm đó, đội tuyển bóng đá nam nước này đã 3 lần dự World Cup, nhưng mới chỉ 1 lần hiện diện ở EURO. Đáp lại, Blatter cho rằng, đó là một ý tưởng tuyệt vời. “Anh nên lấy làm vinh dự khi Chủ tịch FIFA thấy đó là ý tưởng tốt”, vị cựu Chủ tịch nổi tiếng với “mỗi ngày 50 ý tưởng mà đến 51 cái đều tệ” nói.

Không rõ chuyện đó có đến tai UEFA hay không, nhưng họ đã hành động rất sớm. Đó là con đường của bóng đá hiện đại, mọi thứ phải ngày càng lớn hơn. Nhiều đội tham gia hơn, nhiều trận đấu hơn đồng nghĩa với nhiều tiền hơn và sẽ thêm nhiều phiếu bầu cho ai nghĩ ra ý tưởng đó.

Có điều, những gì tốt cho tự thân môn thể thao này, cho các cầu thủ, cho người xem, đều bị bỏ qua...

Đầy bất thường và phi lý

Bắt đầu từ năm 2016, EURO được tăng số đội dự Vòng chung kết lên 24, tổ chức tại Pháp. EURO 2020 vẫn số lượng đó nhưng địa điểm tổ chức lên đến 11 thành phố ở 11 quốc gia. Tất nhiên, đây chỉ là sự kiện cá biệt khi giải đấu để kỷ niệm 60 năm thành lập (năm nay là 61 năm do phải lùi vì COVID-19), nhưng ở lần thứ hai tổ chức, giới chuyên môn đã có đánh giá kỹ hơn về những điểm tích cực và tiêu cực của cơ cấu tổ chức mới.

Như đã nói trên, mở rộng quy mô hơn sẽ là cơ hội cho thêm nhiều đội tuyển, mang về nhiều nguồn lợi hơn về tài chính và cũng có những nét thú vị về mặt chuyên môn, chẳng hạn như tính cạnh tranh tại vòng bảng được duy trì đến cuối cùng.

Chỉ là thú vị thôi, còn thực tế, với một giải đấu lớn như vậy, việc phải cần đến 71% số trận đấu chỉ để loại 33% số đội thì quả là cồng kềnh. Theo nhiều quan điểm, việc dành thêm suất cho các đội đứng thứ 3 có kết quả tốt là một hệ thống tồi tệ.

Thử tưởng tượng thế này, nếu Đan Mạch cầm hòa được Bỉ ở lượt trận thứ hai và rồi ở lượt cuối, 2 trận đều hòa. Nghĩa là 4 đội bảng B cùng có 4 điểm. Đội nào đứng cuối bảng chưa biết, nhưng gần như chắc chắn rằng, họ vẫn có điểm số nhiều hơn so với đội đứng thứ 3 ở bảng đấu khác mà có vé đi tiếp.

Một ví dụ khác, nếu so sánh giữa các bảng đấu, sự bất thường sẽ xảy ra. Nếu đội A thắng cả B và C, qua đó giành vé đi tiếp, rồi sau đó sử dụng đội hình dự bị gặp đội D. D thì đã thua 0-1 trước cả B và C, nhưng D thắng A 2-0. Và vì thế, D sẽ có vé với tư cách đội đứng thứ 3 có kết quả tốt khi so với Z, đội đã phải trải qua một hành trình máu lửa, hao tổn thể lực trước W, X và Y, với 2 thất bại cùng tỉ số 2-3 và 1 trận thắng 3-2. Z đã bị trừng phạt bởi B và C không giành được điểm của A, còn D quá may mắn khi đối đầu đội hình A không phải mạnh nhất. Đó là sự phi lý.

Từ ngày hội đỉnh cao thành giải “từ thiện”?

Tối Chủ nhật (20.6), bảng A đã hoàn tất các trận đấu. Italia dẫn đầu không phải bàn cãi. Xứ Wales thua vẫn giữ được vị trí thứ 2, Thổ Nhĩ Kỳ trắng tay lủi thủi ra về. Còn lại Thụy Sĩ - đội đứng thứ 3, nên về hay nên ở? Nói “về hay ở” cho đúng tính chất chuyên môn chứ thực tế, sau trận đấu tại Baku (Azerbaijan), họ vẫn phải về, nhưng là để chờ xem mình có nằm trong nhóm 4 đội đứng thứ 3 có kết quả tốt nhất hay không.

Sự chờ đợi rõ ràng là không hề dễ chịu chút nào, rồi nếu may mắn có mặt tại vòng knock-out thì lại phải mò xem ở nhánh nào, gặp đội đầu bảng B, đầu bảng E hay đầu bảng F. Trước 3 đối thủ này, họ sẽ phải đến Seville (Tây Ban Nha), Glasgow (Scotland) hoặc Bucharest (Romania) để đá vòng 1/8.

UEFA thực hiện ý tưởng tăng số đội để ngay từ việc thực hiện vòng loại đã trở nên rất phức tạp. Thứ nữa, vì muốn trao cơ hội cho những nền bóng đá tầm trung, UEFA đã làm mất đi rất nhiều ý nghĩa “Ngày hội đỉnh cao của khu vực”. Từ 16 đội xứng đáng nhất vượt qua vòng loại, giờ gần một nửa Châu Âu được đến với EURO.

Việc chờ đợi loạt trận cuối có thể tạo ra đôi chút hứng khởi, nhưng chưa chắc đã tạo ra các trận đấu chất lượng ở vòng knock-out. Thay vào đó, duy trì thể thức 16 đội đảm bảo việc chắt lọc nghiêm khắc ngay từ vòng bảng và sai lầm phải trả giá thay vì vẫn còn cơ hội vé vớt...