Cờ người
Nói đến thể thao ngày Tết, thú vui nhàn tản mà trí tuệ nhất chính là môn cờ người.
Môn thể thao độc đáo này được coi là xuất phát từ ở đồng bằng Bắc Bộ, tới nay đã được phát triển một cách sâu rộng tới cả các làng, xã trên cả nước. Đáng chú ý, ở một số tỉnh Nam Bộ, cờ người còn được lồng ghép vào những pha đấu võ thuật cổ truyền, gây hứng thú đặc biệt cho khán giả.
Các trận cờ người thường diễn ra ở khu vực rộng rãi, như sân đình, chùa. Khác hẳn với cờ tướng, khi 2 người chơi đối diện nhau với 32 quân cờ, cờ người có rất đông người chơi, thu hút người xem và có tính cộng đồng rất cao.
Theo truyền thống, “bàn cờ” được kẻ rất rộng, đủ chỗ cho các “quân cờ” di chuyển mà không làm quá rối mắt. Ngày xưa, ở các làng quê Bắc Bộ, “quân cờ” còn phải được lựa chọn từ các nam thanh, nữ tú trong làng. Y phục được chọn cũng rất kỹ càng. Quân tướng phải đội mũ tướng soái, mặc triều phục long trọng, chân đi hài thêu, và có lọng che phía sau.
Quân sĩ thường đội mũ cánh chuồn, trong khi tốt phải ăn vận như một binh sĩ thực thụ, đội nón, quần áo gọn gàng theo màu chọn sẵn dành cho mỗi bên.
Mỗi người tham gia sẽ cầm một cây trượng sơn son thếp vàng ghi chữ tương ứng với mỗi quân cờ. Thường thì cây trượng đó sẽ là dấu hiệu tốt nhất để người cầm cờ theo dõi và thi triển nước đi.
Đấu vật
Tôn vinh sức mạnh, sự nhanh nhẹn và khả năng võ nghệ, đó là đấu vật. Đấu vật cũng là một trong những nét văn hóa được gìn giữ tốt nhất, có bản sắc nhất ở các vùng làng quê Việt.
Xuất phát từ những cuộc thi được nữ tướng Lê Chân dưới quyền Hai Bà Trưng khởi xướng để chiêu tuyển binh sĩ, đấu vật trong những ngày Tết đã tồn tại cho tới tận bây giờ.
Đua thuyền
Ở các khúc sông lớn, đua thuyền cũng là môn thể thao rất được ưa chuộng trong mỗi độ xuân về.
Xuất phát từ nhu cầu tập luyện thủy chiến ngày xưa để chống ngoại xâm, đua thuyền đã trở thành một môn thể thao có sức hút mạnh mẽ đối với các làng quê, trở thành một truyền thống đáng gìn giữ của dân tộc.
Các trò chơi dân gian khác
Trong dịp Tết, các trò chơi dân gian độc đáo khác cũng xuất hiện ở các bản làng dân tộc thiểu số. Bắt nguồn từ chính điều kiện sống, các môn thể thao như bắn nỏ, đẩy gậy, hay ném còn đã ra đời. Đó không chỉ là các trò chơi mang tính cộng đồng cao, mà còn biểu trưng cho những nét sinh hoạt mang bản sắc văn hóa dân tộc.
