Góc nhìn từ thầy ngoại
Sau 2 năm giành được những thành công lớn ở cả khu vực và châu lục, bóng đá Việt Nam đang có dấu hiệu chững lại. Vấn đề được huấn luyện viên Park Hang-seo chỉ ra là việc từ U.23 đến đội tuyển quốc gia đều bị các đối thủ bắt bài, lối chơi vận hành suốt 2 năm qua cần phải được thay đổi. Và ông Park cũng luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của V.League, nền tảng của Đội tuyển Việt Nam. Bởi yếu tố quyết định sức mạnh của mỗi đội tuyển quốc gia chính là giải vô địch quốc gia.
Một trong những vấn đề của Đội tuyển Việt Nam liên quan đến V.League được ông Park chỉ ra, có thể thấy qua phát biểu thẳng thắn: “Giải đấu này đang không trình làng được nhiều gương mặt mới. Có nhiều nguyên nhân, trong đó cốt lõi là các câu lạc bộ không chú trọng vào đào tạo trẻ. Họ ít cho các cầu thủ trẻ thi đấu”. Vì thế mà ông Park đề xuất phương án là các câu lạc bộ cần cân đối hơn trong việc sử dụng cầu thủ trẻ. Trước đó, ông cũng chỉ ra việc V.League sử dụng đến 3 suất ngoại binh là điều triệt tiêu cơ hội của các cầu thủ nội ở những vị trí quan trọng như hậu vệ và tiền đạo.
Ông Park không phải là thầy ngoại đầu tiên chỉ ra các vấn đề ở V.League. Người tiền nhiệm trước đây là Toshiya Miura từng phát biểu sốc trên kênh truyền hình Jsports rằng: “Nếu nói thẳng thắn, V.League là giải đấu kinh khủng. Cầu thủ trên sân không chịu chạy, điều hành giải đấu cũng qua loa”. Còn khi truyền thông đề cập đến lối chơi rắn và có phần bạo lực của Đội tuyển Việt Nam thì chính ông đặt ngược lại vấn đề: “Nếu các bạn coi đấy là bạo lực thì xin hãy nhìn lại V.League mà xem”.
Năm 2018, khi trở lại Việt Nam dẫn dắt TPHCM thi đấu ở V.League, ông cũng thẳn thắn chỉ ra rằng: “Điều kiện cơ sở vật chất của sân như phòng thay đồ, mặt sân không hề tốt... đó là điều ban tổ chức cần cải thiện”.
Chúng ta cũng cần nhớ đến một thông số từng khiến nhiều người giật mình mà chuyên gia người Nhật Bản Tanaka Koji chỉ ra khi được VPF mời làm Trưởng ban tổ chức V.League. Đó là cầu thủ Việt Nam chỉ chạy 5,6km/trận, thấp hơn con số 8-10km/trận của các giải bóng đá chuyên nghiệp khác. Điều này lý giải vì sao cầu thủ Việt Nam chỉ chơi được 70 phút khi lên tập trung đội tuyển quốc gia.
Mới đây, chuyên gia Daniel Enriquez - người được mời về làm Giám đốc kỹ thuật của câu lạc bộ Hà Nội nhưng chỉ trụ được 1 tháng rồi xin nghỉ, có những chia sẻ về những vấn đề mà cũng hạn chế của cầu thủ Việt Nam, từ những gì trải nghiệm ở đội bóng Thủ đô vốn là “Đội tuyển Việt Nam thu nhỏ”: “Thiếu sức ép, ít nỗ lực và lớt phớt” cũng như “yếu đuối, lối chơi không có sức mạnh”.
Các câu lạc bộ đang thiếu lứa kế cận
Dựa vào những nhận xét của ông Park, chúng ta lấy 2 câu lạc bộ Hà Nội và Hoàng Anh Gia Lai để đối chiếu. Đây là 2 đội bóng có nhân sự tốt nhất, đóng góp số lượng tuyển thủ quốc gia nhiều nhất trong 2 năm vừa qua cho U.23 và đội tuyển quốc gia.
Hoàng Anh Gia Lai từng đôn lứa U.19 là những sản phẩm đào tạo tốt của Học viện HAGL Arsenal JMG lên chơi V.League 2015. Những cầu thủ tài năng như Tuấn Anh, Công Phượng, Xuân Trường, Văn Toàn… đã có nhiều đóng góp cho các đội tuyển, từ U.19 đến đội tuyển quốc gia. Thế nhưng ở sân chơi chuyên nghiệp, họ không phát huy được khả năng và nhiều cầu thủ rơi rụng dần do quy luật đào thải cũng như thui chột, không phát triển được để chơi đỉnh cao. Và sau thế hệ đầu tiên này, đội bóng của bầu Đức gần như không giới thiệu được thêm gương mặt mới triển vọng nào. Ở cấp độ các đội U, thậm chí quân Gia Lai còn vắng bóng 3 năm qua và cái tên gần như duy nhất là Triệu Việt Hưng có thể trụ lại ở U.23 Việt Nam. Trong khi đó, các lứa học viện khoá 2, 3, 4 không còn đào tạo được gương mặt nào nổi bật.
Còn Hà Nội cũng gắn với thế hệ 2016, thời điểm một loạt các cầu thủ trẻ được đưa lên đội 1 như Hùng Dũng, Đức Huy, Văn Kiên, Thành Chung, Quang Hải, Duy Mạnh… Đây đều là những cái tên trở thành trụ cột của đội tuyển quốc gia. Tuy nhiên, thực tế việc xuất hiện một lứa tài năng này vẫn được xem là có yếu tố may mắn của bóng đá. Bởi sau đó, họ không giới thiệu được nhiều gương mặt mới. Thực tế, Hà Nội có cả một đội hình B là các cầu thủ trẻ tuyến 2 hiện đã chuyển giao cho Hồng Lĩnh Hà Tĩnh nhưng trong số này cũng không có nhiều phát hiện mới thực sự xuất sắc.
Sông Lam Nghệ An từng là lò đào tạo trẻ hàng đầu Việt Nam đã không còn giữ được vị thế. Vấn đề lớn nhất là nguồn lực dành cho công tác đào tạo trẻ quá thiếu. PVF nổi lên như một hiện tượng với đầy đủ mọi điều kiện, thế nhưng họ cũng chưa chứng minh được tính hiệu quả. Trong khi đó, Viettel với cách làm bài bản, đầu tư lớn và đi đầu từ hơn 10 năm qua nhưng những “quả ngọt” thu lại chưa tương xứng.
Vấn đề căn bản nhất vẫn là chiến lược của các câu lạc bộ chuyên nghiệp và cơ chế của VFF. Tất cả đều chưa đánh giá đúng vai trò của V.League và có thái độ đúng đắn với giải đấu này. Các câu lạc bộ thi đấu tại V.League vẫn với hình thức giải ngân tiền từ túi các ông chủ và ngân sách địa phương thay vì tiếp cận với một thái độ để kiếm tiền. Điều này được minh chứng rõ nhất khi dịch COVID-19 đang tác động lớn khiến nhiều nền bóng đá lao đao, V.League vẫn đứng yên và thậm chí có những đội sẵn sàng buông giải, hoặc đá trên sân không khán giả vẫn không hề ảnh hưởng.
Còn chính VFF cũng vì lợi ích trước mắt của đội tuyển quốc gia mà nhiều năm qua bắt V.League phải “hy sinh”, chấp nhận tổ chức với nhiều bất cập. Đội tuyển quốc gia sẽ thu lại được gì ở một giải đấu sẽ đá cho xong? Đấy là chưa kể vấn nạn bao năm qua, khi các giải trẻ quốc gia như U.19, U.21 bị chi phối bởi tiêu cực, trong đó nhiều cầu thủ trẻ khoác áo các đội tuyển trẻ.
Những vấn đề của V.League mà ông Park và nhiều huấn luyện viên ngoại khác chỉ ra đều đúng và điều cần nhìn nhận rõ hơn chính là cơ chế của một nền bóng đá đang có nhiều lỗ hổng từ chuyện tầm nhìn.
