Cuối tháng 1 vừa qua, bóng đá thế giới bất ngờ với 2 tuyên bố được đưa ra từ 2 huấn luyện viên. Họ nói sẽ chia tay câu lạc bộ hiện tại khi mùa giải 2023-2024 kết thúc.
Đầu tiên là Jurgen Klopp ở Liverpool, sau đó là Xavi Hernandez tại Barcelona. Nhưng lý do của họ không giống nhau.
Klopp, sau 9 năm ở sân Anfield, tạo ra lối chơi rực lửa cho The Kop, chinh phục cả xứ sở sương mù lẫn các giải đấu tại châu Âu, thế giới, ông “cạn kiệt năng lượng”. Ông sẽ chia tay với vị thế của một người thành công. Một huyền thoại trên ghế huấn luyện.
Xavi, mới 2 năm ở sân Camp Nou, dù cũng có chức vô địch La Liga nhưng vẫn bị coi là thất bại. Xavi ra đi - nếu là thật, sẽ chỉ là huyền thoại của đội bóng xứ Catalunya với tư cách cầu thủ.
Điều thú vị là, sự nghiệp cầu thủ của Klopp không rực rỡ - hay nói chính xác là không nhiều điều nổi bật ngoài chuyện ông chơi cả hậu vệ lẫn tiền đạo. Xavi, như đã nói, là một trong những nhân tố xuất sắc nhất của Barca khi còn thi đấu.
Lịch sử bóng đá thế giới có nhiều tên tuổi giải nghệ rồi trở về đội bóng cũ làm huấn luyện viên. Tuy nhiên, thực tế chứng minh rằng, là huyền thoại khi còn là cầu thủ không nghiễm nhiên giúp họ thành công trong vai trò thuyền trưởng.
Trên khía cạnh tâm lý, thành công ở câu lạc bộ khi còn thi đấu giúp cho cầu thủ dễ được đón nhận hơn khi trở lại làm huấn luyện viên. Đơn giản bởi, với nhiều năm gắn bó, họ hiểu triết lý, hiểu từng chi tiết, ngóc ngách ở câu lạc bộ. Đó được cho là nền tảng cho thành công.
Thế nhưng, sự đời đâu có đơn giản như vậy. Thứ nghiệt ngã nhất trong thế giới bóng đá là ở mỗi vị thế, mỗi hoàn cảnh, mỗi bối cảnh, dòng chảy sẽ đi theo chiều hướng khác nhau. Để vị thế huyền thoại khi là cầu thủ cũng không gánh được cho thất bại với vai trò huấn luyện viên.
Ngoài Xavi, có thể kể thêm những thất bại của các huyền thoại khi trở lại đội bóng cũ như Mauricio Pochettino với Paris St Germain (kể cả khi vô địch Ligue 1), Andrea Pirlo với Juventus, Ronald Koeman với Barca, Frank Lampard với Chelsea, Ole Gunnar Solskjaer với Manchester United, Thierry Henry với AS Monaco, hay Gennaro Gattuso với AC Milan.
Tất nhiên, cũng có những người khác thành công hơn, thậm chí thành công một cách đặc biệt như Zinedine Zidane ở Real Madrid. Rồi Pep Guardiola, Ernesto Valverde, Luis Enrique ở Barca, Antonio Conte ở Juve, Carlos Ancelotti ở AC Milan hay hiện tại là Diego Simeone ở Atletico Madrid, Mikel Arteta ở Arsenal.
Thành công ở đây được hiểu không chỉ là danh hiệu mà còn là sự bền bỉ về thời gian, phát huy lối chơi của đội bóng…
Điểm chung cho phần lớn các huấn luyện viên này là trở lại dẫn dắt đội bóng cũ khi còn trẻ cả tuổi đời lẫn tuổi nghề. Nghĩa là kinh nghiệm huấn luyện của họ ít. Nhưng tại sao lại có sự “chia đôi con đường” như vậy?
Đương nhiên là đều có nhiều lý do. Nhìn vào những người chưa (không nói là không) thành công, có người chưa đủ tầm để làm việc với những tên tuổi lớn, có người quá cứng nhắc, có người bảo thủ, có người ứng biến không nhanh như khi còn thi đấu, có người thì trở lại đội bóng trong điều kiện đầy khó khăn về nhân sự, tài chính, có người thì ít kinh nghiệm thật (vì cũng không thành công khi đến đội bóng khác), hoặc quá nhu mì, chưa nhận được sự tôn trọng của các ngôi sao của hiện tại…
Ngược lại, với những nhân tố đạt đến thành công, đó là cá tính, là khả năng ứng biến, kĩ năng đối xử với ngôi sao, cái uy trong phòng thay đồ, cũng như sở hữu những nhân tố dày dạn kinh nghiệm, bản lĩnh và DNA chiến thắng trong đội hình…
Tất nhiên, thất bại ở đội bóng cũ không có nghĩa là sự nghiệp của họ sẽ thất bại. Còn một con đường rất dài nữa để họ làm lại, rút ra nhiều bài học để tìm kiếm thành công trong vai trò vốn đầy sức ép…
