Không hấp dẫn nhất, nhưng cạnh tranh nhất
Đối với những người hoài cổ, EURO 2024 - hay kể cả những kỳ EURO gần đây là 2016 và 2020, không thể nào là giải đấu hấp dẫn bậc nhất về tính nghệ thuật và yếu tố giải trí vốn gắn liền với môn thể thao Vua. Hẳn nhiên, khi nghĩ đến tính trình diễn, người ta liên tưởng đến các kỳ EURO 2000 - với Zinedine Zidane của Pháp, của Tuyển Hà Lan của thời điểm đúng nghĩa “Cơn lốc da cam”, của Tuyển Italy với triết lý phòng ngự được nâng lên tầm nghệ thuật; EURO 2004 của chủ nhà Bồ Đào Nha thăng hoa đến mấy cũng gục ngã trước bức tường của các chiến binh Hy Lạp; hay EURO 2008 và 2012 với sự thống trị tuyệt đối của Đội tuyển Tây Ban Nha…
EURO 2024 là giải đấu thứ ba Liên đoàn Bóng đá châu Âu tăng số đội tham dự lên 24. Khi quyết định việc này, UEFA không hứa về việc sẽ có giải đấu hấp dẫn nhất, nhưng có thể hướng đến mục tiêu mở rộng hơn sự cạnh tranh. Trong khi còn nhiều sự nghi ngờ về điều đó, EURO 2024 đã khẳng định điều UEFA mong muốn.
Trước khi 2 đội Tây Ban Nha và Anh đá chung kết vào rạng sáng 15.7, họ cùng 22 đội còn lại trải qua 55 trận đấu với cơ hội được mở cho tất cả, kể cả đội mới lần đầu tham dự vòng chung kết như Georgia. Kết quả là, Georgia vào đến vòng 1/8 ngay trong lần đầu hít thở không khí ở sân chơi cao nhất của lục địa già, Slovenia cũng lần đầu tiên vượt qua vòng bảng, trong khi Romania trở lại vòng knock-out lần đầu tiên kể từ năm 2000.
Thực ra, yếu tố cạnh tranh đã đến ngay ở EURO 2016 - giải đầu tiên có 24 đội tham dự, nơi Xứ Wales vào bán kết, Iceland vào vòng 1/8 và đánh bại Tuyển Anh ngay trong lần đầu tham dự, còn Đan Mạch vào bán kết EURO 2020.
Tương tự, cơ hội cho các đội xếp thứ ba đủ điều kiện vào vòng loại trực tiếp có nghĩa là nhiều đội hơn có mục tiêu để thi đấu xuyên suốt và mang lại cho một số quốc gia ít được yêu thích hơn có cơ hội tiến xa hơn vòng bảng. Tại EURO 2020, 23 trong số 24 đội vẫn còn cơ hội cạnh tranh trước các trận đấu cuối cùng ở vòng bảng, trong khi lần này chỉ có Ba Lan là đã bị loại trước lượt trận 3.
Ngày càng khó đoán
Nếu nói vì tính cạnh tranh và căng thẳng mà không hấp dẫn thì không hẳn. Ngay trong sự cạnh tranh đó vẫn có nét hấp dẫn riêng - chỉ là không “nhất” mà thôi. Các trận đấu tại EURO 2024 diễn ra vô cùng căng thẳng, minh chứng cho tính cạnh tranh ngày càng cao của giải đấu. Tỉ lệ thắng cách biệt trung bình tại EURO 2024 chỉ là 1,08 bàn - thấp nhất kể từ giải đấu có 8 đội vào năm 1992 và thấp hơn nhiều so với 1,39 bàn được thấy tại EURO 2008.
Đây không chỉ là kết quả của những trận đấu loại trực tiếp căng thẳng, bởi tỉ số cách biệt trung bình khi kết thúc vòng bảng là 1,03 bàn. Toàn bộ 24 đội đều giành được ít nhất 1 điểm và chênh lệch điểm trung bình giữa đội đứng đầu và đội thứ tư ở mỗi bảng - 4,5 điểm - là thấp nhất kể từ EURO 1996, giải đấu đầu tiên có 16 đội.
Trong số 4 đội vào bán kết, chỉ có Tây Ban Nha thắng tất cả các trận vòng bảng khi Hà Lan thua Áo còn Anh và Pháp chỉ thắng 1 trận.
Cũng phải nói thêm rằng, trong khi UEFA bị chỉ trích vì “nghĩ ra thêm” giải Nations League, nhưng thực tế là ngoài việc mang đến một lộ trình mới cho vòng loại EURO, giải đấu này còn cung cấp các trận đấu cạnh tranh thường xuyên mà một số quốc gia bóng đá nhỏ hơn ở châu Âu đã phải vật lộn để có được. Điều này rất quan trọng để tạo điều kiện cải thiện và thu hút sự quan tâm. Thành công tại EURO 2024 của Georgia đánh dấu dấu ấn mới nhất trong một giai đoạn phát triển mà Nations League đóng một vai trò quan trọng.
