Trên Channel News Asia, cây bút John Duerden cho rằng đã đến lúc mạng xã hội đóng vai trò quan trọng hơn, trong sự phát triển của bóng đá.
Kể từ khi giải Ngoại hạng Anh được chính thức ra đời năm 1992, tiền bản quyền truyền hình đã đóng vai trò quan trọng để thúc đẩy sự phát triển của câu lạc bộ, gia tăng mức độ phổ biến của giải đấu. Ở hợp đồng đầu tiên, số tiền các nhà đài bỏ ra chỉ ở mức 345 triệu USD, cho đến hợp đồng gần nhất, số tiền đã tăng lên đến 9,2 tỉ USD.
Vì thế không có gì ngạc nhiên khi các câu lạc bộ có mối quan hệ chặt chẽ với với đài truyền hình, được hỗ trợ bởi các phương tiện truyền thống như truyền hình, báo chí, phát tranh cả trực tuyến lẫn ngoại tuyến.
Bóng đá không thể “ngó lơ” mạng xã hội
Phương tiện truyền thông xã hội, nơi các đội bóng có thể giao tiếp, tương tác với người hâm mộ đã phát triển như vũ bão trong thập kỷ qua. Faccebook, Instagram và Twitter lần lượt có 2,45 tỉ, 330 triệu và 945 triệu người dùng hằng tháng.
Bất chấp điều đó, mạng xã hội vẫn chưa thể phá vỡ mối liên kết truyền thống giữa các đội bóng với các phương tiện truyền thông cũ. “Phương tiện truyền thông xã hội được coi như một con thú khó thuần hoá hơn so với các phương tiện truyền thông truyền thống, nơi các mối quan hệ được thiết lập lâu hơn và nhiều quy định. Các câu lạc bộ cần phải nhanh chóng bắt kịp trên mạng xã hội cả về việc điều hành các kênh riêng của họ cũng như việc theo dõi và tương tác với mạng xã hội”, Amar Singh - cựu Giám đốc truyền thông mạng xã hội của West Ham - chia sẻ.
Nhiều đội bóng đã rất chậm khi nhận ra giá trị của mạng xã hội. Chẳng hạn, Man United mãi đến năm 2013 mới mở tài khoản Twitter của mình. Nhưng giờ đây, hầu hết các câu lạc bộ của Anh đã có những kênh riêng trên Facebook hay Instagram.
Với gần một nửa dân số thế giới có thể truy cập trực tuyến - báo cáo Digital 2020 của We Are Social và có đến 3,8 tỉ người dùng mạng xã hội, đương nhiên các đội bóng không thể làm ngơ trước điều này.
Ở trận derby nước Anh mới đây, người ta đã ước tính có 400 triệu người xem trực tiếp trận Liverpool - Man United, con số chỉ bằng 1/10 so với số lượng người trên mạng xã hội. Dĩ nhiên, không phải người dùng mạng xã hội nào cũng là fan bóng đá. Tuy nhiên, đó vẫn là thị trường rất rộng lớn để các đội bóng lớn kiếm tiền.
“Nếu làm tốt, các câu lạc bộ có thể có thêm người hâm mộ, thu hút các nhà tài trợ, nâng cao sự nổi tiếng của đội bóng cũng như duy trì hình ảnh tốt đẹp của họ ngoài sân cỏ” - chuyên gia truyền thông mạng xã hội Aysha Ridzuan cho biết.
Với nhu cầu tìm những fan mới thay cho những fan cũ, các đội bóng cần phải dùng mạng xã hội nhiều hơn, vì đa phần bộ phận dân số trẻ không dùng các phương tiện truyền thống như thế hệ cũ.
Thống kê chỉ ra vào năm 2000, có 21 triệu người ở Anh mua 1 tờ báo hằng ngày hoặc số báo vào chủ nhật. Con số này chỉ còn 7,1 triệu người vào năm 2020, dù dân số đã tăng thêm 9 triệu người trong cùng kỳ.
Một nghiên cứu tại xứ sương mù vào năm 2019 cũng chỉ ra những người trên 65 tuổi xem truyền hình nhiều hơn gấp 16 lần so với nhóm tuổi 16 đến 24, những người có khả năng đăng tải thông tin của mình lên mạng xã hội nhiều hơn.
“Các câu lạc bộ cần phải biết những người hâm mộ trẻ tuổi này ở đâu, nền tảng họ sử dụng nhiều nhất và tạo nội dung trên nền tảng đó để thu hút họ” Ridzuan chỉ ra.
Cái đích cuối cùng của việc này vẫn là gia tăng doanh thu cho đội bóng. Chẳng hạn Southampton, đội bóng tầm trung của Ngoại hạng Anh, nhờ việc tham gia mạng xã hội đã có được 7 đối tác thương mại. Vì thế, doanh thu của họ đã tăng từ 14,9 triệu bảng trong năm 2018 lên 18,4 triệu bảng năm 2019, mặc dù con số này vẫn ít hơn nhiều so với 112 triệu bảng từ bản quyền truyền hình mà đội nhận được.
Cơ hội kiếm tiền từ mạng xã hội
Với ảnh hưởng của dịch COVID-19, doanh thu nhiều giải ở Châu Âu đã đạt đỉnh, vai trò của mạng xã hội với bóng đá ngày càng trở nên quan trọng hơn. Chuyên gia Marcus Keith của 50 Digital - cơ quan truyền thông xã hội và kỹ thuật số, có trụ sở tại London trong lĩnh vực thể thao, từng làm việc với đội Chelsea nhấn mạnh mô hình doanh thu của các câu lạc bộ cũng đang dịch chuyển theo sự thay đổi của kỹ thuật số và dịch COVID-19.
“Mặc dù đến nay, mạng xã hội được xem như một nền tảng giao tiếp và tương tác hơn là một nền tảng về thương mại, nhưng điều này đang thay đổi nhanh chóng. Khi tiến về phía trước, chúng tôi tin rằng các câu lạc bộ sẽ xem truyền thông xã hội ngang với bản quyền phát sóng khi các mô hình doanh thu của họ thích ứng với thế giới mới này”.
Theo Keith, để mạng xã hội vượt qua các nhà đài trong thế giới bóng đá, cần sự thay đổi từ cả hai phía. Với các đội bóng, họ cần phát hiện và thực hiện những cơ hội nhanh hơn, chuyển đổi hoạt động của họ thành phương tiện tổ chức trong toàn bộ ngày thi đấu. Với mạng xã hội, họ cũng phải đầu tư để sản xuất nhiều nội dung hơn trong các ngày thi đấu.
Bước đầu, một số công ty mạng xã hội đã chuyển sang phát sóng bóng đá. Chẳng hạn Facbook đã trực tiếp các trận của LaLiga - Tây Ban Nha tại khu vực Nam Á. Họ cũng có quyền phát sóng các trận UEFA Champions League tại các vùng lãnh thổ nói tiếng Tây Ban Nha ở Mỹ La tinh.
“Chúng ta sẽ thấy nhiều phương tiện truyền thông mạng xã hội và các công ty truyền thông kỹ thuật số tham gia vào việc mua bản quyền và điều đó có nghĩa người hâm mộ sẽ không bị giới hạn trong việc phải đăng ký các gói, kênh đắt tiền trên TV. Các giải đấu có thể chia nhỏ bản quyền và bán chung theo nhiều gói khác nhau, giúp các đội kiếm được nhiều tiền hơn”- Marcus Keith nhấn mạnh.
Tựu chung lại, mạng xã hội có thể giúp việc xem bóng đá trở nên rẻ hơn và dễ tiếp cận hơn với người hâm mộ trên toàn thế giới.
Theo thống kê mới nhất của hãng kiểm toán Deloitte, các câu lạc bộ hàng đầu Châu Âu sẽ đánh mất khoản doanh thu lên đến 2,43 tỉ USD vào cuối mùa giải 2020-2021, do ảnh hưởng nặng nề của dịch COVID-19. Phần lớn các trận đấu tại các giải lớn tại Châu Âu trở lại vào tháng 6.2020, nhưng trong tình trạng không có khán giả. Điều đó khiến nhiều đội bóng không thể có được doanh thu trong ngày thi đấu, khiến tổng doanh thu trong năm tài khóa bị ảnh hưởng. Chẳng hạn, Barcelona có doanh thu 715,1 triệu euro trong năm 2019-2020, giảm khá nhiều so với con số trên 800 triệu euro năm trước đó. Ngoài ra, đội bóng này còn đang gánh khoản nợ 1,2 tỉ euro. Nhiều đội bóng lớn khác cũng lâm vào khó khăn về tài chính. Điều đó càng thôi thúc họ phải tìm kiếm các nguồn thu mới từ mạng xã hội, bên cạnh tiền bản quyền truyền hình, bán vé, vật phẩm...
