Cơn đau tim của những cầu thủ “số 10”

“Số 10” trong cơn hấp hối…

Cuối tháng 11 vừa qua, thế giới bóng đá nuốt lệ tiễn đưa huyền thoại Diego Maradona về với Chúa. Trong rất nhiều khía cạnh, nhiều câu chuyện về El Diego, mạn phép lấy cơn đau tim khiến ông qua đời đặt cạnh những gì đang xảy ra với các cầu thủ mà thế giới bóng đá gọi họ là “số 10”.

Maradona, trên hành trình lịch sử của môn thể thao Vua, cũng là một hình mẫu “số 10”. Có thể, mỗi thời đại sẽ có những chi tiết khác nhau nhưng về cơ bản, “số 10” dành cho những nhân tố sáng tạo, những thủ lĩnh sân cỏ, những người truyền cảm hứng cho đồng đội, cho trận đấu, cho các cổ động viên…

Qua nhiều thế hệ, “số 10” vẫn luôn là hình tượng đẹp nhất bởi sự hoàn hảo, vẻ đẹp, nét uyển chuyển, tính nghệ thuật và cả sự khí khái về phong cách. Vậy nhưng, thời gian gần đây, đặc biệt là năm 2020, người ta đang thấy vấn đề thực sự đối với những cầu thủ “số 10”.

Họ đang trở nên lép vế, thậm chí là chuẩn bị phải lên tiếng kêu cứu trong “cơn đau tim” thường trực… Họ là ai? Là Isco Alarcon, Paulo Dybala, Philippe Coutinho, Christian Eriksen hay Mesut Ozil… với câu hỏi đặt ra là, phải chăng, vai trò của họ nói riêng và của “số 10” nói chung đang bị đặt vào tình thế nguy hiểm?

Trên thực tế, sự biến thiên về sơ đồ chiến thuật thế nào đi nữa thì vẫn “có đất” cho những tiền vệ tổ chức, đặc biệt là khi hệ thống 4-2-3-1 mà Pep Guardiola xây dựng trở nên phổ biến. 2 tiền vệ phòng ngự đảm bảo hàng thủ không bị phá nát, trong khi cầu thủ đá phía sau tiền đạo duy nhất chính là “số 10”.

Đã có thời điểm những nhân tố này tạo ra sự bùng nổ, như Ozil trở thành một ngôi sao, Juan Mata có trong số những tài năng của thế hệ, hay David Silva đã định nghĩa một kỷ nguyên tại Manchester City. Nhưng rồi như lẽ thường, hệ thống được phát triển để phong cách chơi dần thiên về thể chất hơn, với điểm quan trọng là gây sức ép và di chuyển không bóng. Đột nhiên, “số 10” - vốn là những nhân tố được trao cho sự tự do, chơi bóng với niềm vui thích, đầy cảm hứng, trở nên thấy mình phải gắn với trách nhiệm, đặc biệt là trong môi trường bóng đá cường độ cao như Premier League.

Thống kê của những “số 10” trong mùa giải 2020-21 này thực sự tệ hại, trong đó Isco, Eriksen và Ozil không ghi bàn, cũng không có pha kiến thiết nào. Ozil thì là tất nhiên, bởi không được đăng ký vào danh sách của Arsenal, nhưng chuyện của tiền vệ người Đức chỉ ra một vấn đề nữa là giờ đây, có quá ít huấn luyện viên sử dụng cầu thủ “số 10 đơn thuần”.

Zinedine Zidane vốn là huyền thoại trong những “số 10” nhưng lại không dành đất cho Isco. Andrea Pirlo, một kiểu “số 10 biến đổi”, cũng không trao quá nhiều cơ hội cho Dybala. Eriksen quá lạc lõng với phong cách yêu cầu sức mạnh của Antonio Conte. Coutinho lại không thể “múa” với một huấn luyện viên đòi hỏi kỷ luật và cách vận hành tập thể như Ronald Koeman. Jose Mourinho đã từng rất thích Ozil, nhưng với Dele Alli hiện tại, ông không sử dụng anh thường xuyên...

Không biến đổi là… chết sự nghiệp

Trong số các “số 10” hiện tại, James Rodriguez được trọng dụng hơn cả, bởi huấn luyện viên Carlo Ancelotti ở Everton vẫn theo phong cách cổ điển. Vậy nhưng, sau thời gian đầu bùng nổ, tiền vệ người Colombia cũng đã có những rắc rối khi đối thủ đã “nắm thóp”.

Như đã nói trên, Pirlo là một “số 10 biến đổi” - thành tiền vệ tổ chức lùi sâu, nhưng không mất đi những nét cơ bản của người được trao vai trò sáng tạo. Thế nên, nếu những Ozil hay Isco không tự biến đổi mình, sự nghiệp của họ sẽ “chết”, kể cả khi có chuyển sang câu lạc bộ khác.

Chính xác thì với bóng đá hiện đại, cầu thủ cần phải chơi được 2, thậm chí là 3, vị trí khác nhau - rất khác so với những đòi hỏi về “số 10” của thập kỷ trước. Nếu không thế, các huấn luyện viên thà chọn tiền vệ trung tâm như Kevin de Bruyne - cầu thủ có thể vừa kiến tạo, vừa ghi bàn, hơn là dành chỗ cho “số 10” ngày càng gặp khó bởi không gian, thời gian đều bị bó hẹp.

Trái bóng giờ đây cần được luân chuyển nhanh hơn, “số 10” cũng buộc phải thích nghi với môi trường mới. Tất nhiên, môi trường hiện đại sẽ tạo ra kiểu “số 10 hiện đại” chứ không có chuyện tuyệt chủng, nhưng với các nhân tố kể trên, họ không còn là trung tâm trong đội hình để tất cả phải phục vụ nữa…