Mối lo suy thoái
Suy thoái hiện gần như chắc chắn ở Châu Âu bởi giá khí đốt đã tăng gấp 3 lần chỉ tính riêng trong 6 tháng qua do lo ngại Nga cắt nguồn cung cấp và có khả năng phải phân chia năng lượng ở một số nền kinh tế. Khí đốt là mặt hàng rất quan trọng với các hộ gia đình và ngành công nghiệp ở Châu Âu.
Theo Reuters, Ngân hàng Trung ương Châu Âu, Ngân hàng Trung ương Anh và các ngân hàng trung ương khác đang quyết tâm đối phó với lạm phát do giá năng lượng cao thúc đẩy cho dù việc tăng lãi suất cao hơn nhất định sẽ tác động mạnh tới các doanh nghiệp và hộ gia đình vốn đang chật vật ứng phó với chi phí tăng.
Trong khi đó, thị trường nông sản biến động mạnh sau xung đột Nga - Ukraina nhưng sau đó cũng có những tín hiệu thích ứng tốt hơn. Lúa mì và ngô - những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Ukraina và Nga - đã giảm sau đợt tăng giá ban đầu, trong khi nguồn thu nhập chính của Nga là dầu mỏ đang kiếm được ít hơn so với khi chiến dịch quân sự bắt đầu.
Giá năng lượng và lương thực tăng, kết hợp với những căng thẳng của chuỗi cung ứng sau đại dịch, đã đẩy tỉ lệ lạm phát trên toàn thế giới lên mức như những năm 1970. Sự tăng giá năng lượng và lương thực, kết hợp với những căng thẳng trong chuỗi cung ứng sau đại dịch, đã đẩy tỉ lệ lạm phát trên toàn thế giới lên mức của những năm 1970. Điều này dẫn tới sự phân nhánh diện rộng của thị trường trái phiếu, đặc biệt là nơi chi phí đi vay tăng cao và mối lo vỡ nợ ngày càng sâu sắc.
Tới thời điểm hiện tại của năm, đồng euro đã giảm hơn 12%, mức giảm sâu hơn bất kỳ giai đoạn nào kể từ khi đồng tiền này ra đời năm 1999. Việc đồng euro giảm sâu phản ánh nhận định rằng việc Nga giảm thêm nguồn cung khí đốt sẽ ảnh hưởng đặc biệt mạnh tới những nền kinh tế lớn trong khu vực đồng euro phụ thuộc vào khí đốt Nga, ví dụ như Italia, Đức.
Dòng khí đốt Nga qua các đường ống chính đến Châu Âu đã giảm khoảng 75% kể từ đầu năm nay. Nga phủ nhận việc cắt giảm cung cấp khí đốt là điều được tính toán trước. EU phụ thuộc vào Nga tới 40% lượng khí đốt tiêu thụ trước khi xung đột ở Ukraina bùng phát. Giá khí đốt đã đẩy từ mức dưới 50 euro/MWh vào thời điểm này năm ngoái lên tới trên 270 euro/Mwh trong năm nay.
Biến động thị trường
Sự phụ thuộc của Đức và Italia vào khí đốt Nga khiến thị trường chứng khoán ở những nước này trong trạng thái hoạt động kém nhất thế giới. Ba Lan và Hungary cũng ghi nhận thị trường chứng khoán và tiền tệ bị ảnh hưởng. Trái phiếu ở các quốc gia có hóa đơn nhập khí đốt hoặc lúa mì cao cũng bị ảnh hưởng.
Cổ phiếu của các công ty hóa chất trải qua một số đợt sụt giảm lớn nhất kể từ xung đột Nga - Ukraina vì khí đốt đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất của những công ty này. Các nhà sản xuất phụ tùng ôtô cũng chịu ảnh hưởng nặng nề, một phần vì Nga là thị trường lớn của các hãng như VW và Mercedes và một phần khác là Ukraina và Nga cũng là nhà cung cấp.
“Các công ty hóa chất Châu Âu đã trải qua một thời gian khó khăn. Đã có những đợt ngừng sản xuất và các cuộc thảo luận về việc phân phối khí đốt tiềm năng đã ảnh hưởng nặng nề đến giá cổ phiếu của các công ty trong thời gian gần đây" - William Mileham, chuyên viên phân tích ngành của Mirabaud, cho biết.
Biến động với các thị trường cổ phiếu và chứng khoán tới dầu mỏ và tỉ giá đồng euro - USD tăng vọt sau khi xung đột Nga - Ukraina bùng phát ngày 24.2. Trong tháng này, khi những lo ngại về năng lượng và suy thoái tăng.
Chiến sự Nga - Ukraina được xem như một yếu tố khiến gần 250 công ty bị S&P Global hạ xếp hạng tín nhiệm hoặc cắt giảm triển vọng kể từ cuối tháng 2. Những bên đi vay của Nga chiếm hơn một nửa trong số đó, nhưng chi phí năng lượng và đi vay tăng có nghĩa là tác động sẽ tiếp tục lan rộng hơn.
Ukraina không trả được nợ khi chiến sự cũng tác động tới nền kinh tế và tài chính của nước này. Các biện pháp trừng phạt cũng đẩy Nga vào tình trạng vỡ nợ lần đầu trong nhiều thập kỷ và khiến hơn 25 tỉ USD nợ doanh nghiệp của nước này chưa được thanh toán.
Chuyên gia Jeff Grills tại Aegon Asset Management cho biết thêm: “Các công ty Nga đã thể hiện mong muốn tiếp tục thanh toán cho các chủ nợ nước ngoài, ngay cả khi có những trở ngại mà các biện pháp trừng phạt đặt ra với họ".
Các thương hiệu lớn từ Nike, Coca-Cola đến IKEA và Apple nằm trong số hơn 1.000 công ty toàn cầu đã rời khỏi Nga hoặc công khai kế hoạch thu hẹp quy mô hoạt động ở Nga, theo một danh sách do các nhà nghiên cứu tại Yale tổng hợp. “Chúng tôi chưa bao giờ thấy bất cứ điều gì tầm cỡ này trong lịch sử kinh tế” - chuyên gia Jeffrey Sonnenfeld tại Yale cho hay.
