"Đây không chỉ là một cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng, nó là một cuộc khủng hoảng sẽ tác động đến mọi lĩnh vực. Vì vậy, mọi lĩnh vực và mọi cá nhân đều phải tham gia vào trận chiến" - ông Tedros Adhanom Ghebreyesus - Tổng giám đốc WHO nêu trong cuộc họp báo hôm 11.3 công bố dịch do virus SARS-CoV-2 là đại dịch.
Dịch bệnh là sự gia tăng lây lan của một căn bệnh trong một cộng đồng nhất định. Trong khi đó, đại dịch - theo định nghĩa của WHO - là sự lây lan toàn cầu của một căn bệnh mới, dù ngưỡng cụ thể để đáp ứng các tiêu chí đó không rõ ràng, theo Time.
Thuật ngữ đại dịch, thường được sử dụng cho các chủng cúm mới và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) cho hay, thuật ngữ này thường được sử dụng khi các virus "có thể lây nhiễm dễ dàng từ người sang người theo cách hiệu quả và ổn định" ở nhiều vùng.
Do vậy, đại dịch đề cập tới mức độ lây lan của căn bệnh, thay vì mức độ nghiêm trọng của bệnh đó gây ra.
Time dẫn lời các chuyên gia nhận định, ở một góc độ nào đó, công bố một đại dịch mang tính nghệ thuật nhiều hơn là góc độ khoa học. "Các đại dịch có nghĩa là những điều khác nhau với những người dân khác nhau. Đây thực sự là ranh giới ngữ nghĩa học, thành thật với bạn là như vậy" - Giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh Truyền nhiễm Quốc gia Mỹ Anthony Fauci chia sẻ hồi tháng 2 năm nay.
Trong nhiều cuộc họp báo trước đó, các quan chức của WHO giữ quan điểm rằng, COVID-19 là một đại dịch tiềm tàng nhưng không tuyên bố đây là một đại dịch. Cơ quan y tế của Liên Hợp Quốc hồi tháng 1 năm nay ban bố dịch COVID-19 là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng, nhằm nhấn mạnh về một sự kiện bất thường gây rủi ro với sức khỏe cộng đồng ở các quốc gia và vùng lãnh thổ thông qua sự lây lan quốc tế của một căn bệnh.
"Đại dịch không phải là từ có thể sử dụng một các bất cẩn hoặc hời hợt. Đó là từ mà nếu sử dụng sai cách có thể gây ra nỗi lo sợ không căn nguyên hoặc chấp nhận vô thức rằng đã bại trong cuộc chiến, dẫn tới tử vong và những đau đớn không cần thiết" - ông Tedros Adhanom Ghebreyesus nêu hôm 11.3.
Theo Tổng giám đốc WHO, việc gọi dịch COVID-19 là đại dịch không làm thay đổi đánh giá của WHO về mối đe dọa mà virus SARS-CoV-2 đặt ra. Việc này cũng không thay đổi những việc WHO làm và không thay đổi những gì các quốc gia nên làm.
Virus SARS-CoV-2, virus gây ra dịch COVID-19, được cho là có nguồn gốc từ động vật lây lan sang người ở Vũ Hán, Trung Quốc. Tuy nhiên, sau đó số ca nhiễm tăng mạnh cho thấy virus có thể lây lan từ người sang người trong cộng đồng. Các ca nhiễm được xác nhận ở tất cả các châu lục, ngoại trừ Nam Cực và đã xuất hiện các điểm nóng lây lan thứ phát ở nhiều nơi như Hàn Quốc, Italia và Iran.
Tất cả những yếu tố này khiến việc WHO tuyên bố COVID-19 là đại dịch gửi những tín hiệu cho thế giới thấy rằng dịch bệnh có khả năng tiếp tục lây lan và các quốc gia nên chuẩn bị cho khả năng lây lan cộng đồng trên quy mô lớn.
Việc ban bố đại dịch, nếu cần thiết, cũng có thể dẫn tới các thông báo về chính sách di chuyển, thúc đẩy các thành phố, các quốc gia đưa ra kế hoạch cách ly và sự gián đoạn có thể xảy ra với các sự kiện công cộng.
Việc ban bố COVID-19 là đại dịch cũng có thể kích hoạt việc phát triển nhanh các phương pháp điều trị và vaccine.
Hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) - cũng có nguồn gốc từ một loại virus Corona và đã lây nhiễm khoảng 8.000 người trên 26 quốc gia trong năm 2003 không được WHO công bố là đại dịch.
Lần gần đây nhất WHO công bố một dịch bệnh là đại dịch là đợt dịch cúm H1N1 nhưng sau đó đã rút lại phương án này. Khi đó, các nhà phê bình cho rằng tình hình không đủ nghiêm trọng để cần tuyên bố đại dịch và động thái ban bố đại dịch với cúm H1N1 có thể gây ra sự hoảng loạn và phòng ngừa không cần thiết.
