Sứ mệnh tàu con thoi đầu tiên của NASA, STS-1 trên tàu con thoi Columbia, cất cánh từ Trung tâm Vũ trụ Kennedy của NASA gần Orlando vào ngày 12.4.1981. Để đến được đó, chuyến bay đã phải vượt qua nhiều thử thách về ngân sách, thời gian và thiết kế. Những người Mỹ tham dự lễ phóng ở Florida, gần Orlando, hò reo và cổ vũ khi tàu được phóng đi - video tư liệu NASA mới công bố cho thấy.
Ngoài việc một vài tấm chắn nhiệt bị mất trên đường đi, chuyến bay diễn ra tốt đẹp và phi hành đoàn trở lại bình thường sau chuyến bay thử nghiệm kéo dài hai ngày, vào ngày 14.4.1981.
"Mục đích của chúng tôi chủ yếu là đảm bảo phi hành đoàn sẽ thức dậy như chúng tôi muốn và hạ cánh như chúng tôi muốn" - thành viên phi hành đoàn Bob Crippen nói trong một cuộc họp báo vào thời điểm đó - theo video NASA công bố.
STS-1 là lần phóng đầu tiên từ đất Mỹ kể từ Dự án Thử nghiệm Apollo-Soyuz năm 1975. Chuyến bay STS-1 này do John Young - một cựu phi hành gia từ thời kì Gemini và Apollo - chỉ huy, với sự hoa tiêu của Robert Crippen - một người chưa từng vào vũ trụ, nhưng đã phục vụ như là thành viên hỗ trợ trong các sứ mệnh Skylab và Apollo-Soyuz.
Video của NASA chỉ ra, chương trình tàu con thoi độc đáo ở chỗ nó cho phép các phi hành gia hạ cánh trên một đường băng, không giống bất kỳ chương trình nào khác trước đó.
Trong vòng 40 năm, chương trình tàu con thoi của NASA tiêu tốn tới hơn 209 tỉ USD, được cho là tốn kém hơn nhiều so với dự kiến, nhưng thành tựu của nó rất đáng kể - phóng các đài thiên văn nổi tiếng như Hubble và Chandra, và giúp xây dựng Trạm Vũ trụ Quốc tế ISS.
Đoạn video điểm lại một số phi hành gia mà tàu con thoi đưa vào quỹ đạo. Sally Ride - xuất hiện ngắn trong đoạn video - là người phụ nữ Mỹ đầu tiên vào không gian vào năm 1984 và sau khi qua đời, bà cũng được tiết lộ là phi hành gia LGBTQ + đầu tiên được biết đến.
Những ví dụ khác về các cột mốc văn hóa của chương trình tàu con thoi bao gồm cho phép người Mỹ gốc Phi đầu tiên (Guion Bluford), người Mỹ gốc Á đầu tiên (Ellison Onizuka), chỉ huy tàu con thoi đầu tiên (Eileen Collins), nhiều nhà du hành vũ trụ quốc tế, và các thỏa thuận liên chính phủ để hình thành xương sống của chương trình ISS.
Trên thực tế, ISS không phải là trạm vũ trụ đầu tiên mà tàu con thoi cập bến; đó là trạm vũ trụ Mir của Nga-Liên Xô, trong chương trình tàu con thoi Mir của những năm 1990.
Đoạn video cũng đề cập đến việc tàu con thoi bền bỉ trong suốt 30 năm thực hiện sứ mệnh và tiếp tục trở lại nhiệm vụ đưa con người vào vũ trụ.
Mặc dù video không đề cập cụ thể, song đã có những sự cố của chương trình tàu con thoi trong 40 năm qua, bao gồm hai thảm hoạ chết người Challenger năm 1986 và Columbia năm 2003.
Ngày 28.1.1986, tàu con thoi Challenger thực hiện sứ mệnh STS 51-L nhằm phóng vệ tinh TDRS-B và thực hiện chương trình "Giáo viên trong vũ trụ". Sau 73 giây, con tàu nổ tung trên bầu trời Đại Tây Dương, miền trung bang Florida, đúng 11h38 trưa. Toàn bộ phi hành đoàn tử nạn.
Vào ngày 1.2.2003, tàu con thoi Columbia vỡ tan trong suốt quá trình hạ cánh trong chuyến bay thứ 28 của tàu làm toàn bộ 7 thành viên phi hành đoàn tử nạn.
Những sự cố này từng buộc chương trình tàu con thoi bị đình chỉ trong khi NASA giải quyết những sai sót cơ bản. Tuy nhiên, tàu con thoi đã tiếp tục cả hai lần và giúp hoàn thành giai đoạn đầu tiên của việc xây dựng ISS.
Năm 2021 cũng đánh dấu kỷ niệm 10 năm nghỉ hưu của tàu con thoi; chuyến bay cuối cùng là STS-135, hạ cánh vào ngày 21.7.2011 được giới thiệu trong video.
Di sản của tàu con thoi vẫn còn lớn sau một thập kỷ, với kính thiên văn Hubble vẫn hoạt động, đài quan sát tia X Chandra, đài quan sát tia gamma Compton, chưa kể ISS phát triển mạnh sau hơn 20 năm - như đoạn cuối của video chỉ ra.
