Tổng thống Volodymyr Zelensky cho hay, thế giới vừa thoát khỏi một thảm họa phóng xạ trong gang tấc khi đường dây cung cấp điện thường xuyên cuối cùng cho nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia của Ukraina đã được khôi phục lại vài giờ sau khi bị ngắt điện.
Tổng thống Ukraina cho rằng các cuộc pháo kích ngày 25.8 của quân đội Nga dẫn tới các đám cháy trong các hố tro bụi ở nhà máy điện than gần đó đã ngắt kết nối với tổ hợp lò phản ứng của nhà máy điện hạt nhân lớn nhất Châu Âu khỏi lưới điện. Ông cho hay, các máy phát điện diesel dự phòng đã cung cấp điện và giữ an toàn cho nhà máy.
"Nếu nhân viên nhà máy của chúng tôi không phản ứng sau khi mất điện, thì chúng tôi đã buộc phải khắc phục hậu quả của một tai nạn phóng xạ" - ông nêu trong phát biểu tối 25.8.
Theo nhà lãnh đạo Ukraina, sự cố này "đặt Ukraina và toàn bộ người dân Châu Âu vào tình thế chỉ còn một bước nữa là tới thảm họa phóng xạ".
Ông Volodymyr Zelensky thông tin thêm, các quan chức Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cần được tiếp cận nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia trong vòng vài ngày trước khi "tình hình chuyển biến tới mức không thể quay trở lại".
Energoatom - công ty hạt nhân nhà nước Ukraina - cho hay, đây là lần đầu tiên trong lịch sử nhà máy Zaporizhzhia bị ngắt hoàn toàn với lưới điện. Điện được dùng để làm mát và đảm bảo an toàn hệ thống.
Nga đã kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia của Ukraina từ tháng 3 năm nay - khoảng một tháng sau khi xung đột Nga - Ukraina bùng phát - nhưng các kỹ thật viên người Ukraina vẫn đang vận hành nhà máy.
Ông Vladimir Rogov, quan chức mà Nga chỉ định làm lãnh đạo thành phố Enerhodar gần nhà máy, thông tin trên Instagram rằng, những bức ảnh vệ tinh cho thấy khu rừng địa phương đang bị cháy. Nhiều khu vực của thành phố cũng bị mất điện vài giờ trong ngày 25.8.
Các chuyên gia hạt nhân đã cảnh báo về nguy cơ thiệt hại với ác bể chứa nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng cũng như các lò phản ứng của nhà máy Zaporizhzhia. Khi không có điện để làm mát các bể chứa có thể dẫn tới vụ nóng chảy hạt nhân thảm khốc.
Liên Hợp Quốc đang tìm cách tiếp cận nhà máy hạt nhân ở Ukraina và kêu gọi phi quân sự hóa khu vực này. Các quan chức IAEA đang sắp được tiếp cận nhà máy Zaporizhzhia, Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi cho biết. Theo Bộ trưởng Năng lượng Ukraina, các quan chức của cơ quan này có thể đến nhà máy trong những ngày tới.
"Chắc chắn không muộn hơn đầu tháng 9" - Bộ trưởng German Galushchenko chia sẻ với Reuters.
