SCMP đưa tin, sau nhiều thập kỷ lập kế hoạch, con đập khổng lồ mới trên sông Hoàng Hà của Trung Quốc bắt đầu được xây dựng.
Đây là dự án thủy lợi mới nhất nhằm kiểm soát trầm tích ngày càng tăng ở con sông nhiều phù sa nhất thế giới.
Bộ Thủy lợi Trung Quốc cho biết Dự án thủy lợi Guxian trên sông Hoàng Hà giữa các tỉnh miền trung Thiểm Tây và Sơn Tây chính thức bắt đầu xây dựng vào ngày 9.7.
Sau khi hoàn thành, dự án sẽ kiểm soát 65% diện tích lưu vực sông Hoàng Hà, 73% lưu lượng nước và 60% lượng trầm tích của lưu vực này.
Bắt nguồn từ tỉnh Thanh Hải phía tây bắc Trung Quốc, sông Hoàng Hà - con sông dài thứ 2 của đất nước chạy qua Cao nguyên Hoàng Thổ, một khu vực có diện tích tương đương với nước Pháp - đã trở thành một nguồn phù sa khổng lồ do sa mạc hóa.
Là con sông dài thứ 6 trên thế giới, sông Hoàng Hà còn được gọi là “sông treo” vì sự tích tụ trầm tích quá mức đã nâng cao một phần lòng sông, làm thay đổi dòng chảy theo thời gian và dẫn đến hiện tượng lũ lụt thường xuyên, tàn khốc.
Màu nước vàng của con sông là do phù sa mà nó mang theo, do lượng phù sa và trầm tích trong dòng nước có thể lên đến 34 kg/1 mét khối nước - cao gấp 34 lần so với sông Nile ở châu Phi.
Hàng thế kỷ của việc bồi đắp và sự bao bọc của các con đê đã làm con sông này chảy ở độ cao lớn hơn so với đất nông nghiệp hai bên bờ, làm cho việc ngập lụt trở nên nguy hiểm hơn.
Lũ lụt sông Hoàng Hà gây ra sự chết chóc khủng khiếp trong lịch sử như trận lụt năm 1887 đã khiến khoảng 900.000 - 2 triệu người thiệt mạng.
Trận lũ năm 1931 trên sông Hoàng Hà được ghi nhận là thảm họa thiên nhiên tồi tệ nhất lịch sử thế giới, ước tính cướp đi sinh mạng của khoảng 3,7 triệu người.
Bộ trưởng Bộ Thủy lợi Li Guoying cho biết: “Dự án Guxian là một thành phần quan trọng mang tính chiến lược trong hệ thống kiểm soát trầm tích của sông Hoàng Hà và là dự án quan trọng của mạng lưới thủy lợi quốc gia, rất quan trọng đối với an ninh lâu dài ở vùng trung và hạ lưu sông Hoàng Hà”.
Truyền thông nhà nước đưa tin, dự án dự kiến mất 10 năm để hoàn thành và sẽ là con đập lớn thứ ba trên sông Hoàng Hà. Theo báo cáo năm 2021 của Bộ Thủy lợi, dự án dự kiến tiêu tốn 53 tỉ nhân dân tệ (7,3 tỉ USD).
Con đập này cũng được kỳ vọng sẽ giảm bớt gánh nặng cho hồ chứa ở đập Tiểu Lãng Đề, nằm cách hạ lưu 450 km, được đưa vào sử dụng năm 2001 để giúp quản lý dòng nước.
Jia Xinping, một thanh tra của Bộ Thủy lợi, nói với đài truyền hình nhà nước CCTV: “Sau nhiều năm vận hành và nghiên cứu, cần phải xây dựng một dự án thủy lợi khác ở thượng nguồn để tiếp tục kiểm soát nước và giảm trầm tích của sông Hoàng Hà”.
Con đập này cũng được kỳ vọng sẽ giúp tăng cường tưới tiêu dọc hai bờ sông và cung cấp thủy điện, đã được liệt kê là một dự án lớn trong kế hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng lớn của Trung Quốc và nằm trong kế hoạch phát triển 5 năm lần thứ 14 kéo dài từ 2021 đến 2025.
Các kỹ sư bắt đầu tiến hành khảo sát địa chất trên sông Hoàng Hà vào những năm 1950 để xác định vị trí xây đập và hồ chứa. Bộ Thủy lợi cho hay việc lập kế hoạch cho dự án đặc biệt phức tạp do địa chất của khu vực, bao gồm các vùng bùn lầy và đứt gãy kẹp giữa nhiều lớp đá mềm và cứng.
Dự án Guxian đã được xác nhận trong kế hoạch quản lý và phát triển vào năm 1997 và báo cáo nghiên cứu khả thi đã được chính phủ phê duyệt vào tháng 6.
