Tại một trong những điểm sâu nhất Trái đất ở Thái Bình Dương, ngay phía bắc New Zealand, có rãnh Kermadec kéo dài hơn 10km.
Cho đến gần đây rất ít người đã ở dưới đó. SCMP đưa tin, tháng trước, một nhóm các nhà khoa học quốc tế do Trung Quốc dẫn đầu đã lần đầu tiên tiến hành một cuộc thăm dò có tổ chức, có hệ thống đối với rãnh Kermadec.
“Các nhà khoa học Trung Quốc và New Zealand đều vui mừng khi có cơ hội này để đánh giá cao sự phức tạp và đa dạng của các hệ thống địa chất và sinh thái của rãnh Kermadec” - trưởng nhóm Peng Xiaotong, thuộc Viện Khoa học và Kỹ thuật Biển sâu (IDSSE) ở Tam Á, tỉnh Hải Nam, cho biết.
Peng Xiaotong là một trong số hơn một chục nhà khoa học từ các trường đại học và viện nghiên cứu ở Trung Quốc, cũng như hai nhà sinh học biển từ Viện Nghiên cứu Nước và Khí quyển Quốc gia New Zealand (NIWA), đã khám phá rãnh Kermadec, thu thập trầm tích, đá, các mẫu sinh học và nước để phân tích trong phòng thí nghiệm.
Phương tiện đưa các nhà nghiên cứu đi sâu vào rãnh là Fendouzhe, hay Striver. Đây là tàu lặn sâu dưới biển dành cho ba người đã đến được đáy của rãnh Mariana - rãnh đại dương sâu nhất trên Trái đất - vào năm 2020.
Peng đã thu thập các mẫu đá trong chuyến lặn của mình và hy vọng có thể giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về chuyển động của các mảng kiến tạo dưới đáy đại dương.
Daniel Leduc - một trong hai nhà khoa học biển của NIWA, người làm việc trên tàu Fendouzhe - cho biết đây là một cơ hội tuyệt vời vì không dễ đi xuống đó và lấy mẫu.
Sự hợp tác bắt đầu vào tháng 9 năm 2021, và đó là chuyến lặn đầu tiên của Leduc. Ông nói Fendouzhe có lẽ là tàu lặn tốt nhất thế giới để lấy mẫu trong rãnh, vì nó có thể đi rất sâu, ở dưới đó trong một thời gian dài và có đủ phương tiện để lấy mẫu.
Leduc và hai chuyên gia Trung Quốc đã mất khoảng ba giờ để lặn xuống độ sâu 9.110m dưới mực nước biển ở đầu phía bắc của rãnh. Có một vài bất ngờ trên đường đi. Nhóm nghiên cứu đã nhìn thấy những sinh vật biển kỳ lạ và hiếm thấy, trong đó có một con cá quỷ anglerfish màu đỏ bơi lộn ngược.
Khi đi sâu hơn, họ nhìn thấy nhiều động vật nhỏ hơn dọc theo đáy biển, chẳng hạn như hải sâm, hải quỳ, sứa và những sinh vật khác khó nhìn thấy bằng mắt thường. Các nhà nghiên cứu đã thu thập các mẫu bùn để các sinh vật này sau đó có thể được kiểm tra dưới kính hiển vi điện tử.
Leduc cho biết, nhỏ bé là một lợi thế lớn đối với các sinh vật biển sống trong các rãnh sâu, vì không có nhiều thức ăn và các cơ thể nhỏ bé có khả năng sống sót tốt hơn trong các trận động đất và lở đất.
Nhóm nghiên cứu đã dành sáu giờ để khảo sát đáy rãnh, thu thập các mẫu động vật và lõi trầm tích bằng cách sử dụng các thiết bị trên cánh tay robot của tàu lặn.
Leduc nói rằng đáy đại dương là một nơi rất yên bình. Nhiều người nghĩ rằng biển sâu là một nơi kỳ lạ, hoặc thậm chí đáng sợ. "Trên thực tế, chúng tôi mới là những kẻ đáng sợ với chiếc tàu lặn lớn và đèn chiếu sáng, động cơ và cánh tay robot - lấy mẫu các loài động vật đã sống ở đó hàng nghìn, nếu không muốn nói là hàng triệu năm”.
Sau một thời gian ngắn nghỉ ngơi và tiếp tế, tàu Fendouzhe hiện đã quay trở lại rãnh Kermadec cho đến Giáng sinh cho chặng thứ hai của chuyến thám hiểm.
Bước tiếp theo của sự hợp tác là phân tích khoa học các mẫu được mang về. Leduc cho biết NIWA sẽ giữ hầu hết các mẫu vật vì chúng đến từ vùng biển New Zealand. IDSSE sẽ lấy một số mẫu đá về Trung Quốc.
Tất cả các mẫu sẽ được phân tích và dữ liệu được chia sẻ giữa các nhà khoa học Trung Quốc và New Zealand.
